Vorige week woensdag kwamen de Syrische minister van Defensie en enkele andere kopstukken van het regime om bij een aanslag. Afgelopen weekend werd er hevig gevochten in Damascus en Aleppo.

Neoconservatieven en andere haviken pleiten al sinds het begin van de opstand in Syrië, zo’n zestien maanden geleden, voor verschillende vormen van militaire interventie. Ze willen dat Washington op z’n minst helpt bij het instellen van vanuit de lucht gecontroleerde veilige zones bij de grens, om vluchtende burgers te beschermen. Ook de levering van wapens aan de oppositie om, zoals de Wall Street Journal maandag schreef “de uitkomst beter gestalte te geven”, staat hoog op de neoconservatieve agenda.

Er hoeven geen NAVO-troepen naar Syrië, maar de oppositie heeft betere wapens en beter materiaal nodig, schreven Mark Palmer en Paul Wolfowitz in de Londense Sunday Times. Wolfowitz is voormalig plaatsvervangend minister van Defensie en werkt nu bij het American Enterprise Institute. Palmer is bestuurslid van Freedom House.

Geen olie op het vuur

Regionale experts dringen er echter bij Obama op aan om elke vorm van militaire interventie te mijden, inclusief het leveren van wapens. De oppositie is volgens hen sterk gefragmenteerd en alleen één in de haat tegen het regime. 

“Op dit moment is de stroom van wapens niet te stoppen, net als wellicht de weg naar een langdurige opstand en burgeroorlog. Maar dat betekent niet dat de VS achteloos olie op het vuur moeten gooien”, zegt Marc Lynch, hoofd van het Institute for Middle East Studies van de George Washington University.

“Het maximale wat de VS moeten doen is het blijven bijdragen aan de pogingen om deze nieuwe gewapende groepen op een of andere manier politiek en strategisch bijeen te brengen”, schrijft hij op zijn blog.

“De VS moeten de Syrische oppositie politiek steunen, de ergste gevolgen van de burgeroorlog en opstand verzachten, aandringen op de berechting van Syrische oorlogsmisdadigers en de druk op Assad handhaven via sancties en diplomatieke isolatie”, zegt hij.

Kwetsbaar

De nieuwe adviezen aan de regering komen vlak na het derde veto op rij van Rusland en China tegen een resolutie van de VN-Veiligheidsraad die de Syrische autoriteiten extra sancties wil opleggen. Militaire successen van de rebellen in de afgelopen week hebben ertoe geleid dat veel waarnemers in de VS denken dat de val van Assad onvermijdelijk is, de vraag is alleen wanneer.

De rebellen wisten bij een aanslag minstens vier hoge functionarissen van het regime te doden, het Vrije Syrische Leger (FSA) veroverde checkpoints langs de grens met Turkije en Irak en er braken voor het eerst hevige gevechten uit in Damascus en Aleppo, twee bolwerken van het regime.

Berichten over Syrische troepen die van de Golanhoogvlakte werden teruggehaald naar Damascus, worden ook gezien als een teken dat het regime zich steeds kwetsbaarder voelt.

“De regering heeft onvoldoende militairen om het platteland onder controle te houden”, zei defensie-analist Jeffrey White afgelopen week vlak voor de aanslag in Syrië tijdens een briefing bij het Center for the National Interest.

Het aantal confrontaties tussen de gewapende oppositie en het leger bereikte volgens hem in juni een nieuw record van 256. Deze maand kan dat volgens hem oplopen tot 400. Als de operationele intensiteit blijft toenemen, wordt een val van het regime waarschijnlijker, zei hij.

Stephen Heydemann, Midden-Oosten-expert bij het Amerikaanse Institute of Peace (USIP), zegt dat een kritisch punt bereikt is. Tegelijkertijd is hij het met andere analisten eens, die zeggen dat het “een ernstige fout zou zijn te denken dat het einde van het regime nabij is.” Het wapentuig van het leger is superieur aan dat van de opstandelingen en het krijgt ook nog altijd steun van belangrijke minderheden in het land.

Chemische wapens

Tot nu toe ging Washington uit van een strategie waarin economische sancties gecombineerd werden met diplomatie. Die politiek was erop gericht om internationale steun voor de oppositie te mobiliseren en met name Rusland over te halen de steun aan Assad te staken.

“Saoedi-Arabië, Qatar en Turkije intensiveerden hun wapenleveranties aan de oppositie in april en mei”, zei White, “acties die door de VS niet werden veroordeeld. De Amerikanen stuurden wel CIA-agenten naar de grensregio’s met Turkije en Jordanië, om uit te zoeken welke facties wapens ontvangen en om, volgens sommigen, invloed uit te oefenen op de verdeling van wapens. Westersgezinde groepen zouden daarbij de voorkeur krijgen.”

De CIA voorziet ook in communicatieapparatuur en trainingen voor verschillende gewapende groepen, die zo hun effectiviteit kunnen verhogen.

Tegelijkertijd zou Washington aanzienlijke druk uitoefenen op Irak, Egypte en andere landen in de buurt van Syrië om te voorkomen dat hun luchtruim of grondgebied wordt gebruikt om het regime te herbewapenen met wapens uit Iran.

In de afgelopen weken richtte de Amerikaanse zorg zich specifiek op de grote voorraad chemische wapens die Syrië heeft. De angst bestaat dat die in handen valt van extremistische islamitische groepen of de Libanese Hezbollah, die banden heeft met het regime. Het Pentagon zou herhaaldelijk overleg hebben gehad met Israël over mogelijkheden de wapens in beslag te nemen of te vernietigen, indien daartoe noodzaak zou bestaan.