“Wennerström hield zich in dusdanige mate met oplichting bezig dat het niet langer crimineel was, het was business.” Dit simpele zinnetje staat in het eerste deel van de Millenium-trilogie van de overleden Zweedse succesauteur Stieg Larsson. In zijn boek vertelde hij hoe journalist Mikael Blomkvist, bijgestaan door de excentrieke Lisbeth Salander voor wie geen enkel computerbestand veilig is, onderzoek doet naar de zakenman Wennerström. Geen zakenman eerlijk als goud, maar voortdurend in de weer met Triple A-misdaden zoals witwassen en dergelijke. Spannende fictie die ook werkelijkheid is.
Want terwijl Wetstraat en gevestigde media zich vorige week nog maar eens bezig hielden met BHV en het N-VA, publiceerde DeWereldMorgen interne documenten van BNP Paribas. Daaruit blijkt dat deze bank, waarvan de Belgische overheid de grootste aandeelhouder is, vermogende klanten heeft geholpen om de fiscus op te lichten. Eén van de hoofdrolspelers in die fiscale vluchtconstructie is de Belg Jean Danckaert, erekanselier van het Belgische consulaat in Monaco.
Bij de Hong Kong Shanghai Bank Corporation (HSBC), één van de grootste ter wereld, is de voorbije jaren misdaadgeld van Mexicaanse drugkartels witgewassen. Tevens zijn verdachte transacties vastgesteld met gigantische bedragen afkomstig uit Rusland, Iran en Syrië.
De Londense City, de slagader van de poenige financiële markten, staat in rep en roer. Enkele grootbanken hebben gesjoemeld met de rentetarieven die worden berekend voor hun onderling handelsverkeer, de zogeheten Libor-constructie. Een onderzoek heeft meer dan 20 banken in het vizier. De fraude werd overigens gepleegd voor de kredietcrisis van 2008, het kwalijke gevolg van list en bedrog op de Amerikaanse huizenmarkt. Deze crisis heeft niet alleen de eurozone besmet, maar bedreigt ook onze welvaartsstaat (onderwijs, ziekenzorg, pensioenen,…). Het gesjoemel heeft tevens peperdure gevolgen gehad voor iedere Britse jongere die een studielening moet aangaan. Toen de Britse regering-Cameron uit financiële noodzaak bovendien het inschrijvingsgeld voor de universiteiten drastisch verhoogde, leidde dat in november 2010 tot hevige protesten.
Het Amerikaanse MF Global beurshuis, gespecialiseerd in de handel in grondstoffen en derivaten, is op de fles gegaan na een foute gok van zes miljard dollar. 1,2 miljard is nog altijd spoorloos. Ik weet echt niet waar dat geld naartoe is, aldus CEO John Corzine.
De Ghanese trader Kweku Adoboli van de Londense afdeling van de Union des Banques Suisses (UBS) is aangeklaagd omdat hij via ongeoorloofde transacties zijn bank heeft opgezadeld met een verlies van 1,4 miljard euro. Dit bedrag vaagt de besparingen weg die de bank heeft uitgevoerd door het ontslagen van liefst 3500 werknemers na het verlies van miljarden door de handel in Amerikaanse rommelkredieten. De bankdirectie zou op de hoogte geweest zijn van het risicovolle gedrag van zijn werknemer. UBS heeft trouwens toegegeven dat het enorm veel risico’s heeft genomen om niet ten onder te gaan in de scherpe concurrentiestrijd op de financiële markten.
Kweku Adoboli’s Franse collega-trader Jérôme Kerviel staat in Parijs terecht voor het verlies van 4,9 miljard euro door speculatie. Kerviel beweert in opdracht te hebben gehandeld van het bestuur van zijn werkgever, de Franse Société Générale.
Volgens deskundigen die het gigantische dossier onderzochten, heeft de leiding van Fortisleiding onvoldoende aandacht geschonken aan de financiële crisis bij de uiteindelijk mislukte overname van het Nederlandse ABN Amro. De gevolgen ervan zijn bekend.
Er loopt nog maar eens een gerechtelijk onderzoek naar fraude in de Antwerpse diamantsector. Daarbij zouden minstens 170 handelaars in glanzende steentjes betrokken zijn. Zou Don Pepe nog actief zijn? Het is een systeem waarbij diamantairs hun steentjes en bijbehorende facturen deponeren bij het Diamant Office, het tolkantoor. Enkele dagen nadien werden ze terug opgehaald, maar volgens de facturen waren ze wel degelijk geëxporteerd en verkocht aan ‘Don Pepe’.
Europees commissaris Karel De Gucht neemt het niet dat de Bijzondere Belastingsinspectie (BBI) zijn rekeningen heeft onderzocht naar fraude. Het onderzoek is nog niet afgesloten. De Gucht noemt het een inbreuk op zijn privacy, een argument dat wel vaker wordt ingeroepen door personen die van fraude worden verdacht.
De vorige Belgische regering heeft met in beslag genomen misdaadgeld geprobeerd haar begroting op te smukken, maar is daarvoor door de Raad van State op de vingers getikt. Francis Desterbeck, de magistraat die aan het hoofd stond van de dienst die in beslag genomen misdaadgeld beheerde, schreef er een boek over: ‘Misdaadgeld misbruikt. Een hoge magistraat moet van de regering onwettige transacties boeken, weigert en wordt ontslagen’, een uitgave van Vrijdag. Voor eenieder die meer wil weten over fraude is het boek van fiscaal specialist Michel Maus een must: ‘Iedereen doet het’ (Borgerhoff & Lamberigts).
Superrijken hebben zo’n 17.000 miljard euro geparkeerd in belastingparadijzen. Dat blijkt uit een studie van ‘Tax Justice Network’.
Volgens de jongste schattingen van de Verenigde Naties bedraagt de wereldwijde omzet van de georganiseerde criminaliteit maar liefst 700 miljard euro. Drugshandel is het meest lucratieve (260 miljard euro). Mensenhandel is 26 miljard euro waard. De totale omzet die door de georganiseerde misdaad wordt gedraaid, is zesmaal zo hoog als de officiële ontwikkelingshulp wereldwijd.
Enzovoort,…
Als het over witteboordencriminaliteit gaat, maakt men dikwijls het onderscheid tussen ‘georganiseerde criminaliteit’ (maffia en tutti quanti) en ‘organisatiecriminaliteit’. Met dit laatste begrip word verwezen naar inbreuken die gepleegd worden door leden van een organisatie, die op zichzelf wel de regelgeving respecteert. Volgens de vermaarde criminoloog Vicenzo Ruggiero werken beide sectoren echter meer en meer samen. Naar aanleiding van het crimineel optreden van bankiers en gangsters in de grote crisis in de jaren 1930 kreeg zo’n samenspanning de naam ‘bankster’.
