De dreiging is zo ernstig dat de Unesco onlangs aankondigde te overwegen de status van het rif te veranderen van Werelderfgoed naar Werelderfgoed in Gevaar.

“Dat zou een grote klap zijn voor onze toeristenindustrie, die bijna 6 miljard dollar per jaar genereert en waar meer dan 50.000 mensen werken”, zegt Terry Hughes, directeur van het Centre of Excellence for Coral Reef Studies van de James Cook University in Australië. “Het is immoreel om nieuwe kolenmijnen te blijven openen, nu we zoveel weten over klimaatverandering en de impact daarvan.”

De pas gekozen premier van Queensland, Campbell Newman, zou volgens de media op de aankondiging van Unesco gereageerd hebben met de opmerking dat Queensland nu eenmaal in de kolenindustrie zit. “Als je fatsoenlijke ziekenhuizen en scholen wilt, en goede politiediensten, dan moet je daar begrip voor hebben.”

Zowel Queensland als de federale regering vangen aanzienlijke bedragen aan royalty’s van de mijnbouwsector.

Kolenexport

Het Groot Barrièrerif is het grootste rifsysteem van de wereld, met 3000 riffen die zich uitstrekken over 2300 kilometer  en voor een groot deel voor de kust van Queensland liggen. Hoewel het gebied al decennialang beschermd wordt, nam het koraal met 50 procent af sinds de jaren zestig. Die afname is een gevolg van vervuiling vanaf land, onder meer met kunstmest en mijnbouwafval, verbleking als gevolg van warmer zeewater en uitbraken van doornenkronen (zeesterren die koraal eten).

Australië is de grootste kolenexporteur ter wereld en Queensland is een belangrijke mijnbouw- en exportregio. Jaarlijks wordt 156 miljoen ton vanuit Queensland verscheept, vooral naar Aziatische markten. Er liggen voorstellen om de productie te verzesvoudigen tegen 2020.

Zo’n enorme hoeveelheid kolen brengt jaarlijks 1,8 miljard ton extra van het voor het klimaat schadelijke CO2 in de atmosfeer. Volgens wetenschappers is het nodig de CO2-uitstoot met miljarden tonnen terug te dringen voor 2020 om een klimatologische ramp te voorkomen.

Zure oceanen

De klimaatverandering heeft er al toe geleid dat de oceanen een halve graad warmer zijn geworden en 25 tot 30 procent zuurder. Dat heeft gevolgen voor de gezondheid van de koraalriffen in de wereld. Verbranding van kolen voert de druk op die riffen verder op.

De kolen uit Queensland worden met schepen langs het Groot Barrièrerif vervoerd. Adani Group uit India kondigde onlangs aan 6 miljard dollar (4,9 miljard euro) te willen investeren in de aanleg van de grootste kolenmijn in Queensland. Het bedrijf wil een nieuwe stad bij de mijn bouwen, een startbaan voor vliegtuigen aanleggen om werknemers te vervoeren en een spoorlijn van 350 kilometer lengte aanleggen. Via die spoorlijn moeten de kolen vervoerd worden naar nieuwe havenfaciliteiten aan de kust, om ze vervolgens te verschepen naar India.

Vloeibaar gas

Als de plannen die nu op tafel liggen worden uitgevoerd, worden ook bestaande havens uitgebreid en komen er nog meer nieuwe havens bij. Het aantal kolenschepen zal dan stijgen van 1700 nu tot meer dan 10.000 tegen 2020.

In 2010 nam het kolenschip Shen Neng een kortere route dan gebruikelijk, waardoor het vastliep op het rif. Het schip liet een litteken van 3 kilometer achter en verloor olie en gifstoffen.

Kolen mogen dan koning zijn in Queensland, vloeibaar gas (LNG) is een belangrijke nieuwe speler. Australië heeft meer dan 70 procent van alle LNG-projecten in de wereld. Tientallen miljarden dollars worden geïnvesteerd in honderden boorprojecten. Om het gas te exporteren moeten nieuwe pijpleidingen en gigantische verwerkingsfabrieken worden opgezet.

De Australische minister van Milieu heeft inmiddels ingestemd met het dumpen van miljoenen tonnen bagger binnen de grenzen van het zeepark Groot Barrièrerif, zegt Hughes.

Zeedieren

Volgens Alana Grech, onderzoeker aan de James Cook University, doen zeeschildpadden, dolfijnen en andere zeedieren het niet goed ten zuiden van Cook Town. Die regio kenmerkt zich door de meest intensieve kustontwikkeling, zegt Grech. Nieuwe havens en industrie zullen volgens Grech een negatieve impact hebben, vooral in het nu nog relatief ongerepte noorden.

“De kustlijn en het rif ten noorden van Cook Town moeten beschermd worden. Nieuwe havens zullen de habitat verder fragmenteren”, zegt ze. We staan op een kruispunt en er moeten harde besluiten genomen worden.”