De realiteit is echter dat de civiele bevolking keer op keer in het spervuur terechtkomt van de strijdende partijen wanneer die elkaar beschieten en stelling innemen zonder de risico’s voor burgerslachtoffers in acht te nemen.

Wanneer een legereenheid of politiekantoor bijvoorbeeld in het centrum van een dorp wordt geïnstalleerd, in sommige gevallen zelfs vlak naast het lokale ziekenhuis of schooltje, mag je er zeker van zijn dat er burgerslachtoffers vallen wanneer er gevechten uitbreken, of de guerrilla een aanslag pleegt op dat politiekantoor.

Dit was bijvoorbeeld het geval bijna exact een jaar geleden, toen een bomauto in het centrum van het dorpje Toribío bij het politiekantoor tot ontploffing werd gebracht door de guerrilla. Een actie die plaatsvond op de traditionele marktdag, waardoor er tientallen burgers gewond werden en verschillende huizen werden verwoest.

Ultimatum aan strijdende partijen

Ook afgelopen week viel er opnieuw een slachtoffer bij een soortgelijke aanval. De lokale bevolking had er schoon genoeg van: de voornamelijk inheemse bevolking van Toribío en hun overheden stelden alle strijdende partijen een ultimatum: of ze vertrokken vrijwillig uit het dorp, of de lokale inheemse bevolking, met hun veiligheidsdienst de ‘Guardia Indígena‘, zou de stellingen van zowel leger, als politie en guerrilla afbreken en hen van hun grondgebied verdrijven.

De ‘Guardia Indigena‘ is de veiligheidsdienst van de inheemse bevolking, die geheel ongewapend, enkel met een staf ter identificatie, de controle uitoefent op het territorium dat hen is toegezegd volgens de Colombiaanse grondwet. Haar leden zijn een spiegel van de gemeenschap, onder wie kinderen, mannen en vrouwen van alle leeftijden.

Alternatief voor retoriek van eeuwige oorlog

Afgelopen dinsdag, na het aflopen van dat ultimatum, kwam een groep van meer dan duizend indigenas tesamen om een legerpost met zo’n 60 soldaten te verdrijven van een berg vlakbij Toribío. Dat ging gepaard met schermutselingen toen een vijftal soldaten weigerde te vertrekken nadat de rest dat wel had gedaan. Zij begonnen in de lucht te schieten.

Uiteindelijk vertrokken ze dan toch, maar de actie zorgde voor een verharding van het standpunt van de overheid, die nogmaals herhaalde dat “geen centimeter van het grondgebied zal worden opgegeven” en dat de oorlog koste wat het kost moet worden gewonnen, of dat nu ‘goedschiks of kwaadschiks’ zal gebeuren.

In een brief gericht aan president Santos tonen de inheemse overheden met concrete voorstellen aan dat er echter ook een alternatief bestaat voor de retoriek van de eeuwige oorlog. Ze eindigen hun goed geargumenteerde brief met:

“Andermaal bieden wij het inheemse territorium van het noorden van Cauca aan als plaats om de dialoog over het einde van de oorlog te voeren. En daarbij de noodzakelijke veranderingen in het politieke en sociaaleconomische model in overweging te nemen. Wij denken, mijnheer de president, dat het nodig is om de problemen die verbonden zijn aan de oorlog op te lossen. Zowel diegenen die het conflict uitlokten als diegenen die het voeden, moet hierbij worden betrokken.”

“Wij staan open voor een publiek debat waarin we de reikwijdte bekijken van dergelijke broodnodige veranderingen voor dit land. Daarom stellen wij voor dat u zich schaart achter een Nationaal Referendum voor de Vrede. Laten we het land vragen of het wil voortgaan met dit bloedvergieten. Of er daarentegen de moed bestaat om aan de vrede te beginnen bouwen.”

Getekend: ‘Rekenen op ons voor vrede. Nooit voor oorlog’.

Inheemse autoriteiten van het noorden van Cauca, georganiseerd in ACIN en CRIC.

Je kan de volledige brief en voorstellen voor de vrede in Colombia hier lezen (in het Spaans).

Gert Steenssens

Gert Steenssens is sinds 2008 coöperant van Broederlijk Delen in Colombia, waar hij met verschillende partnerorganisaties samenwerkt, onder meer ook in Cauca.