Hoewel Clinton slechts enkele uren in Laos zal doorbrengen, is er sprake van een historisch bezoek. Het is van 1955 geleden dat een Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken voet zette op Laotiaanse bodem.

Volgens bronnen in Washington overweegt Clinton 100 miljoen dollar (81 miljoen euro) steun over een periode van tien jaar om niet-ontplofte bommen in Laos op te ruimen. Dat is meer dan het dubbele van de bijna 47 miljoen dollar die de Amerikanen hiervoor hebben uitgetrokken sinds 1997.

Ambassadeurs

“Het bezoek van Clinton is goed nieuws voor de relaties tussen de VS en Laos, maar ik hoop dat ze zich er ook toe zal verbinden deze erfenis voor eens voor altijd op te lossen door alle dodelijke bommen in Laos op te ruimen”, verklaart Douglas Hartwick, ambassadeur voor Washington in Vientiane van 2001 tot 2004.

Hartwick is een van de zes gewezen VS-ambassadeurs in Laos die er vorig jaar bij Clinton op aandrongen om naar Laos te reizen en 100 miljoen dollar voor de komende tien jaar uit te trekken. Dat bedrag is een voorstel van de organisatie Legacies of War.

Vruchtbare grond

Tussen 1964 en 1973 lieten de Amerikanen meer dan 2,5 miljoen ton munitie vallen boven Laos. Zo werd het destijds armste land in Zuidoost-Azië ook het zwaarst gebombardeerde land ooit. Met 2,5 miljoen inwoners viel er gemiddeld een ton bommen per inwoner.

Bijna 30 procent van dat oorlogstuig ontplofte niet. De overblijfselen eisen niet alleen honderden doden per jaar, maar verhinderen Laotiaanse boeren ook om honderdduizenden hectare vruchtbare grond te bewerken. Volgens Legacies of War werden er in de voorbije veertig jaar twintigduizend mensen gedood of verminkt door niet-ontplofte bommen.

Washington onderhoudt nog maar twintig jaar normale banden met het communistische bewind dat in 1975 de macht greep in Laos. Onder president Bill Clinton begonnen de Amerikanen in 1997 mee te betalen voor de opruiming en ontmijning, jaarlijks gemiddeld 2,6 miljoen dollar (2,1 miljoen euro). Dat bedrag werd in de voorbije jaren fors opgetrokken en voor 2012 staat er 9 miljoen dollar (7,3 miljoen euro) ingeschreven.

Menselijke tol

Het Goedkeuringscomité van de Amerikaanse Senaat beveelt 10 miljoen dollar (8,1 miljoen euro) aan voor 2013, maar het is nog maar de vraag of dat voorstel ook voorbij het Huis van Afgevaardigden geraakt, waar de Republikeinen de plak zwaaien.

Voorstanders van een hogere steun hopen dat een publiekelijke uitspraak van Clinton de kans vergroot dat het Congres het licht op groen zet voor 10 miljoen dollar en een engagement op langere termijn. Ze geloven dat die duidelijkheid nodig is om extra middelen los te weken bij andere donorlanden en agentschappen.

“De Laotiaanse dorpelingen blijven de dupe van deze bombardementen uit het verleden”, zegt Channapha Khamvongsa, directeur van Legacies of War. “Hopelijk zal de minister na het zien van de menselijke tol die dit niet-ontplofte oorlogstuig eist, bevestigen dat de VS hier voor eens en voor altijd komaf mee wil maken.”

De uitdaging blijft enorm. Hoewel er op heden al meer dan een miljoen van deze bommen vernietigd of geruimd zijn, liggen er naar schatting nog tachtig miljoen verspreid over het land.