Maar de grootste zondaar was de winnende PRI. De PRI, nu nog in oppositie, levert wellicht de nieuwe president: Enrique Peña.

Onregelmatigheden bij telling

“Het ongenoegen wordt veroorzaakt door het feit dat ik onmogelijk zeker ben dat er negentien miljoen mensen voor de PRI hebben gestemd”, zegt ingenieur Jaime Morelos. Via zijn project voor verkiezingstoezicht, Hay Fe, dat aan kiezers vroeg om foto’s online te zetten van de stembusgang, kwamen berichten binnen uit 60.000 van de 143.000 stembureaus.

In 5.000 bureaus heeft Hay Fe onregelmatigheden vastgesteld bij de telling, maar het gewicht daarvan in de totaaluitslag heeft de organisatie nog niet kunnen bepalen.

Volgens de officiële tellingen in de 300 kiesdistricten, die op 4 en 5 juli zijn uitgevoerd, heeft Enrique Peña een voorsprong van 6,73 procent op de linkse kandidaat Andrés Manuel López Obrador. Die hecht geen geloof aan de officiële cijfers en beschuldigt de PRI van het massaal kopen van stemmen. Peña ontkent.

Ik Ben Nummer 132

“Er is proselitisme vastgesteld, het kopen van stemmen, dwang, het stelen van stembussen en het verbranden van stembiljetten. Er zijn onregelmatigheden vastgesteld bij de drie grote partijen, maar voorbij bij de PRI”, zegt activist Édgar Tafoya, lid van de commissie voor verkiezingstoezicht van de studentenbeweging Yo Soy 132. Die kreeg meer dan duizend klachten over onregelmatigheden. Die worden nu geordend en vervolgens aan de verkiezingsautoriteiten overhandigd.

Yo Soy 132 ontstond in mei, de naam (‘Ik Ben Nummer 132’) verwijst naar de 131 studenten die het protest tegen de mediamanipulatie van de PRI begonnen zijn en sindsdien heel wat steun kregen van de rest van de bevolking. De beweging erkent de overwinning van Peña niet. “Onze sociale verantwoordelijkheid verplicht ons aan te klagen dat de verkiezingen vol onregelmatigheden en overtredingen zaten, die tot verontwaardiging hebben geleid bij een groot deel van de bevolking.”

Yo Soy 132 omschrijft zichzelf als niet partijgebonden, pacifistisch, antineoliberaal en gekant tegen de leider van de PRI, de partij die Mexico zeventig jaar lang heeft bestuurd tot in 2000.

Helft van de stembureaus

Volgens de Alianza Cívica (AC, Burgeralliantie), eveneens waarnemer op 1 juli, waren er onregelmatigheden in de helft van de stembureaus waar ze vertegenwoordigers had. In een rapport stelt de AC dat bijna 30 procent van de stemmen in die bureaus onder dwang werd uitgebracht en dat in 21 procent van de stemmen de geheimhouding werd geschonden. In 71 procent van de gevallen ging het om stemmen voor de PRI.

Het platform Verkiezingswaarneming, opgezet door het VN-Ontwikkkelingsprogramma (UNDP), het Federale Verkiezingsinstituut en de Speciale Aanklager voor Verkiezingsdelicten, heeft 1.514 berichten ontvangen over incidenten, onder meer over het kopen van stemmen, het vervoeren van kiezers naar andere kiesomschrijvingen, verboden propaganda en tegenstrijdigheden in de resultaten.

Yo Soy 132 zal zich niet verslagen voelen wanneer Peña uiteindelijk toch als overwinnaar wordt aangeduid, zegt Tafoya. “Het burgertoezicht is een triomf van de beweging. We hebben bijgedragen tot de democratisering van het land. Maar we gaan ons niet uitspreken over de verkiezingsuitslag. Daarvoor bestaan andere instanties.”