De index, concurrentievermogen en sociale rechtvaardigheid

De index, concurrentievermogen en sociale rechtvaardigheid

donderdag 5 juli 2012 10:49
Spread the love

De studie van de Nationale Bank heeft het systeem van indexering opnieuw in de actualiteit gebracht. In heel de discussie wordt telkens op één punt gehamerd: concurrentievermogen. In deze blog toch enkele bedenken.

Ten eerste de basisveronderstelling zelf: ‘Indexering leidt naar te snelle stijging van de lonen en dat is slecht voor onze werkgelegenheid.’Hierbij kan je de bedenking maken of al die verbanden wel kloppen. Stijgen de lonen in België sneller dan in onze buurlanden? Dat is niet zo makkelijk om eenduidig te beantwoorden. Sommige statistieken geven aan van wel andere niet. Het hangt er maar vanaf hoe je meet en waarmee je rekening houdt. Als we al een snellere stijging van onze lonen zien, wat zijn dan de mogelijke verklaringen hiervoor? De oorzaak zit duidelijk bij het feit dat de inflatie in ons land ook gemiddeld hoger is dan in onze buurlanden. Wat is daar de oorzaak van? Ook dat is ondertussen goed onderzocht. Het is de snellere stijging van energie- en voedselprijzen die hiervoor verantwoordelijk is

De prijzen zijn echter niet hoger door de indexering van de lonen. Daar zijn anderen oorzaken voor zoals de stijging van de olieprijzen en de slechte werking van gas- en elektriciteitsmarkten in ons land. Kan je dat dan niet oplossen door voeding en energie uit de index te halen? Ten eerste is het nogal bedenkelijk om de indexkorf iedere keer aan te passen door die producten eruit te halen die de levensduurte doen stijgen. Dan kan je hem even goed helemaal afschaffen. Ten tweede is de vraag of dit wel zal helpen om de lonen minder snel te laten stijgen. In Frankrijk en Nederland is er geen indexsysteem en ook daar zie je dat lonen stijgen als de levensduurte stijgt.

De index is immers maar één manier om stijgingen in de levensduurte door te rekenen in de lonen. Je kan dat ook via CAO’s doen waarin op zijn minst aan werkgevers gevraagd wordt om deze te compenseren. Waarom dan per se vasthouden aan de index? De vakbonden in België zijn toch sterk genoeg om in de meeste sectoren loonstijgingen af te dwingen die gelijke tred houden met de inflatie? Waarschijnlijk zullen ze hierin ook slagen. Alleen zijn er niet in elke sector even sterke vakbonden. Sectoren en bedrijven met een sterke vakbondstraditie zullen geen probleem hebben. Werknemers in moeilijke sectoren zullen hier het gelag betalen. Dde sociale ongelijkheid zal toenemen en het effect op de concurrentiekracht zal verwaarloosbaar zijn.

Een tweede vooronderstelling is dat stijgende lonen slecht zijn voor de concurrentiekracht. Dat is een zeer beperkte visie op concurrentiekracht. Er zijn verschillende indexen in omloop om concurrentiekracht te meten. De ene al beter dan de andere. Alle hebben ze echter gemeen dat er veel meer zaken meespelen in de concurrentiekracht van bedrijven dan de loonkost.

Bovendien concurreren de meeste bedrijven in ons land niet met het buitenland en heeft de meting van concurrentiekracht voor hen helemaal geen enkele relevantie. Voor die bedrijven geldt in de eerste plaats of er voldoende koopkracht is en de vraag naar hun diensten en producten stand zal houden. Naast concurrentiekracht is dus ook koopkracht een belangrijk aspect bij de creatie van werkgelegenheid. Wat het effect is van morrelen aan de index op het consumentenvertrouwen en vervolgens op de economische groei wordt amper onderzocht.

Tenslotte iets over de eenzijdigheid van het debat. Is concurrentiekracht nu echte de enige maatschappelijke doelstelling die moet bepalen welk sociaaleconomisch beleid er wordt gevoerd? Wat met sociale ongelijkheid? Waarom onderzoekt men bijna nooit wat het effect is van al die voorstellen op de sociale ongelijkheid in ons land? In zowat alle Westerse landen neemt deze hand over hand toe. De gevolgen voor de sociale samenhang in onze samenleving zijn vernietigend.

take down
the paywall
steun ons nu!