Alleen Amélie?

Alleen Amélie?

woensdag 4 juli 2012 12:34
Spread the love

Elk jaar, wanneer de lente overloopt in de zomer en onze openbare omroep FC De Kampioenen van onder het stof haalt, zorgt Boek.be dat er in de ministeriële valiezen die in de buik van vliegtuigen of op de rug van gezinsauto’s meereizen minstens één recent boek van eigen bodem zit. Kwestie van onze excellenties op de hoogte te houden van het knetteren der Vlaamse letteren.

In de keuken van de kleine boekentempel van EPO, waar zeven op zeven de vlag uithangt, zorgde de selectie van dit jaar, die deze week bekend werd gemaakt, voor gegrinnik. Steven Vanackere vindt straks tussen zijn onderbroeken en teenslippers Peter Mertens (Hoe durven ze?), Vincent Van Quickenborne Gilbert De Swert (Het pensioenspook), Pieter De Crem Ludo De Brabander en Georges Spriet (Als de NAVO de passie preekt), en Laurette Onkelinx Jef Peeters (Een veerkrachtige samenleving).

Anders gezegd: voor de minister van Buitenlandse Zaken een vlammende analyse van een systeemcrisis, voor de minister van Pensioenen een betoog over de pensioenen dat de privéverzekeraars ervan langs geeft, voor de minister van Defensie één lange uithaal richting “de militaire structuur die bestaat ter bescherming en uitbreiding van het kapitalisme”, en voor de minister van Sociale Zaken een relaas over de samenhang tussen de ecologische crisis en de wereldwijd groeiende sociale kloof. Alsof je Albert Frère Het Communistisch Manifest cadeau zou doen.

Dáár wilden wij nu eens een stukje over plegen, zie. Bij wijze van vrolijke paukenslag. En ook wel als lofzang op Boek.be, de Vereniging van Vlaamse uitgevers, importeurs en verkopers van boeken. Want je moet het toch maar doen.
Maar toen overleed de Brusselse psychoanalytica en schrijfster Jacqueline Harpman.

Jacqueline wie?

“Om te beginnen een bekentenis”, opende Lieven Vandenhoutte daags na haar verscheiden het Radio 1-programma Nieuwe Feiten, een van de zeldzame Vlaamse media die het nieuws oppikten. “Er zaten deze middag medewerkers aan onze redactionele eet- en vergadertafel die tot vandaag dachten dat er maar één Franstalige Belgische schrijfster was. Ter penitentie moeten zij tegen vrijdag het volledige oeuvre van Amélie Nothomb lezen. Uiteraard in het Frans.”

Wij sloegen de penitentie over en namen Harpmans bekendste werk, Het strand van Oostende, mee naar huis. In het Nederlands –
het stond in de bibliotheek van onze uitgeverij, naast Hikmet z’n Mensenlandschappen. Op het perron van Antwerpen-Berchem lazen we de eerste zin: “Zodra ik hem zag wist ik dat Léopold Wiesbeck de mijne zou worden. Ik was elf, hij vijfentwintig.” Veertig minuten later stapten we uit in Gent-Dampoort. Twee haltes te laat maar vooral zestig bladzijden verder.

De avonden en nachten die volgden verslonden we ook Harpmans twee andere naar het Nederlands vertaalde boeken: Orlanda – waarin de geest van een vrouw tijdens het lezen van Orlando van Virginia Woolf in een mannenlichaam kruipt – en Ik die nooit een man heb gekend – over veertig vrouwen die in een onderaardse kelder gevangen zitten en een vertelster die uiteindelijk als enige overblijft.
Het is soms moeilijk uit te leggen waarom een schrijver je imponeert. In het geval van Harpman niet. Die taal! Bij haar wordt elke zin een feest. Maar ook: die wonderlijke personages in wonderlijke situaties. Er is nooit zoiets als de schrijfster Harpman en de psychoanalyste Harpman geweest. “Psychoanalyse en literatuur, het zijn voor mij de twee benen van een stemvork, zei ze ooit in NRC. “Je tikt tegen de één en de andere trilt mee.”
 
Maar eigenlijk doet dat hier allemaal niet toe. Harpman zette ons vooral aan het denken. Hoe is het mogelijk  dat geen mens in Vlaanderen haar werk, bekroond en geprezen van Australië tot Canada, kent? Ze was verdorie een Brusselse. Kan Boek.be alstublieft alsnog een van de boeken van Harpman in een ministriële valies steken. Een Vlaamse?

Thomas Blommaert is assistent-uitgever bij EPO en schreef Ik was nog nooit in Zelzate geweest. Voor DeWereldMorgen blogt hij over de boekenwereld.

Links in deze volgorde:

http://www.epo.be/uitgeverij/boekinfo_boek.php?isbn=9789064451041

http://www.epo.be/uitgeverij/boekinfo_boek.php?isbn=9789064450273

http://www.epo.be/uitgeverij/boekinfo_boek.php?isbn=9789064450730

take down
the paywall
steun ons nu!