Walter Capiau kuste de kinderen die in zijn show te gast waren ‘wat dwangmatig op de mond’, las ik. Hoezo?

Ik zag het filmpje waarin een reeks zoenen van de presentator achter elkaar gemonteerd zijn. Dat lijkt inderdaad dwangmatig. Maar wat als je mij zou filmen telkens als ik mijn handen was, en de shots achter elkaar zou zetten?  Iedereen zou de indruk hebben dat ik dwangmatig mijn handen was. Dat wil zeggen: gedreven door een innerlijke kracht waar ik weinig tegen kan doen, door een sterke innerlijke dwang. Dat effect ontstaat door de montage, die het moet hebben van de stijlfiguur van de herhaling. Het is pure retorische suggestie.

Het zoenen van kinderen was (en is?) de normaalste zaak van de wereld. Ook op de mond, heb ik mij laten vertellen. Dat adjectief dwangmatig is dus een interpretatie die nu verzonnen wordt, vanuit wat we vandaag weten over de vrijetijdsbesteding van de presentator lang geleden, maar het is niet gefundeerd.

Op momenten dat mijn hart overloopt, geef ik ook wel eens spontaan een zoen. Het overkomt me vooral bij oude mensen. Als u een beetje psychologisch onderlegd bent, denkt u nu: misschien is hij wel gerontofiel? Komt hij niet erg vaak in rusthuizen? Meer dan gemiddeld vaak? Als die zoenen gefilmd worden en achter elkaar gemonteerd…

Kinderen worden het gezoend worden wel eens beu, vooral als ze ophouden kind te zijn. Ik hoor het nog zeggen, grommend gedecideerd: ‘Ik wil niet zoenen!’ Waarop ik verbaasd antwoordde: ‘Maar wie verplicht je te zoenen?’

Dat laatste klopt natuurlijk niet helemaal. Kinderen leren van kleinsaf aan dat je mooi een handje of mooi een kusje moet geven, zoiets heet socialisatie.  En als ze geen zin hebben, wordt er vaak druk uitgeoefend. Capiau drong een van zijn zoenen nogal op aan een kind dat het niet zo zag zitten, dat was niet pedagogisch en niet tactvol, maar het hoorde allicht bij het televisiemaken. Een kind dat de presentator niet wil zoenen – hoe moest dat dan verder met het programma, in die tijd?

Overigens vind ik zoenen wel iets met dwang te maken hebben, maar op een andere manier. Wat me vaak gestoord heeft, is de regel dat je mannen een hand geeft en hun vrouw een zoen. Het was elke keer een heteroseksuele geloofsbelijdenis: tussen mannen niet te veel gevoel en fysiek contact, maar met élke vrouw wel. Je moest keer op keer laten zien dat je vrouwen als soort interessant vindt en er fysiek contact mee wil dat verder gaat dan een knikje of een handje.  Een afstotelijk ritueel. Pure maatschappelijke heterodwang. Ik heb er enkele tientallen jaren voor nodig gehad eer mijn socialisatie zo ver gevorderd was dat ik dat spel zonder zichtbare ergernis kon meespelen. Maar in wezen ben ik egalitair ingesteld: mannen én vrouwen een zoen, of geen van beiden.

Inmiddels wordt steeds duidelijker dat pedofilie een soort volkssport is. Maar gelukkig waakt onze politie. Ik las het in de krant: ‘Op het kinderfestival Pennezakkenrock in Mol heeft de politie een pedofiel opgepakt, die zich tussen de kinderen wou begeven. (…) De man van rond de 50 gedroeg zich verdacht en werd gecontroleerd door een wijkagent. Hij wou zich tussen de kinderen begeven. De vijftiger is bekend van eerdere feiten. Hij is bestuurlijk aangehouden, wat een preventieve maatregel is, zegt Robert Lehaen van de politie van Mol. “We willen echt vermijden dat hier zaken gebeuren die niet door de beugel kunnen”, aldus nog Lehaen. De man moet tot het einde van het festival op het politiebureau blijven.’

Die man gedroeg zich verdacht. Hoe doe je dat? Of anders gezegd: wat vinden agenten ‘verdacht’ gedrag? Dat kon ik niet achterhalen. Wat deed de man verkeerd? Hij wilde zich ‘tussen de kinderen begeven’ En dan? (Mocht dat niet? Zou er een verbod geweest zijn, dat in het bericht niet vermeld werd?)

Je tussen kinderen begeven is niet onwettig of onbehoorlijk. Maar het wordt door de politie gezien als de mogelijke aanloop naar ‘zaken die niet door de beugel kunnen’. Welke dan wel? Wat kan iemand verkeerd doen met kinderen op het propvolle strand van het Zilvermeer, terwijl er, zo lees ik ook nog in de krant, meer dan 300 volwassenen zijn ‘om een oogje in het zeil te houden’, waaronder enkele politieagenten?

Vorig jaar was er ook een man van het festivalterrein gehaald. ‘Hij was foto’s van kinderen aan het nemen. “Volwassenen van 30 à 35 jaar, die tussen kinderen rondlopen, dat is toch iets om heel alert op te zijn”, meldt organisator Geert Torfs.’

Héél alert, jazeker. Ik bekeek ook het filmpje van het vtm-nieuws over het voorval, dat aan de basis lag van de berichtgeving in de kranten. Een filmpje over een non-event eigenlijk. De ‘opgepakte’ man had niks verkeerds gedaan, maar kijk hoe waakzaam de politie is!  De vrijheidsbeperking van de man was geen punt. En de kinderen hadden niets van het voorval gemerkt! (Maar achteraf zagen ze natuurlijk in het nieuws aan welke virtuele grote gevaren ze waren ontsnapt, uit welke hachelijke situatie ze (misschien) waren gered. Het non-event werd in de media breed uitgesmeerd, google maar eens.)

In het vtm-item legde een politieagent, niet zonder trots, uit hoe ze de zaken in het oog houden en verdachte zaken meteen opmerken. Je zag dat die man getraind was, hij herkende pedofielen vast wel van op 100 meter afstand. Iemand die wat ouder is en foto’s maakt – altijd raak.

(Maar nu, sjsjsjt, even helemaal onder ons, want ik durf het haast niet te zeggen: hoe herken je pedofiele politieagenten en pedofiele medewerkers aan een organisatie van een kinderevenement? Want als je consequent pedofilofoob bent, weet je toch dat zulke evenementen mensen met verkeerde bedoelingen aantrekken? Een duizelingwekkende gedachte, laten we daar niet op doorgaan, maar dit meteen verdringen.)

Een dag later zag ik op straat enkele jonge meisjes die iets leuks aan het doen waren. Ik had de indruk dat ze een nummertje voor hun schoolfeest repeteerden, en ze deden dat schitterend en met brio. Ik greep meteen naar m’n fototoestel en wilde al vragen of ik een paar plaatjes mocht maken. Maar toen bedacht ik: een man van in de zestig die foto’s staat te maken van kinderen op straat… Dadelijk belt iemand de politie en komt er een combi aanrazen die mij meeneemt naar het politiebureau en dan moet ik daar blijven tot het einde van de zomervakantie. En dan zit ik daar met al die geplande bezoeken aan de rusthuizen die ik frequenteer.

Toch maar geen fotootjes maken, snel verder stappen.

Illustratie: detail van een prent van de Zweedse kunstenaar Carl Larsson in het kinderprentenboek Ett Hem, 1899.