Woensdag 27 juni had de net verkozen Egyptische president Mohamed Morsi (rechts) een eerste ontmoeting met de Koptische bisschoppen Beshoy (links) en Bakhomious (midden) in het presidentieel paleis in Caïro (foto: Al-Jazeera).
Opinie, Nieuws, Afrika, Politiek, Israël, Egypte, Iran, Moslimbroederschap, Hosni Moebarak, Sadat, Paternalisme, Mohammed Morsi, Internationale verdragen, Vrede en veiligheid, Kopten - Hicham El Mzairh

Wat met Egypte?

Westerse diplomaten en analisten hebben de laatste dagen hun bezorgdheid geuit over de toekomst van Egypte en de geopolitiek van de regio na de overwinning van Mohammed Morsi van de Moslimbroederschap in de eerste vrije presidentsverkiezingen in Egypte.

donderdag 28 juni 2012 15:20
Spread the love

Het aanhalen van de banden met Iran zou in mijn opinie een erg onwaarschijnlijke keuze van Morsi zijn. Sinds zijn verkiezing is hij druk bezig met het versterken van de relaties met regionale en globale machten. Uiteraard hoopt Iran dat Egypte een bondgenoot wordt in de strijd tegen Israël en dat het land met de steun van Egypte sterker staat tegen Saoedi-Arabië en Turkije. Maar de prioriteiten van Morsi liggen momenteel toch vooral binnen de grenzen van Egypte.

De Amerikaanse en Europese felicitaties voor Morsi hebben ook een sterk paternalistische toon. Het Witte Huis benadrukte expliciet dat hij vooral de rechten van de christelijke Kopten en vrouwen moet respecteren.

De minister van Buitenlandse Zaken van de vroegere kolonisator Groot-Brittannië voegde hier nog met misplaatste arrogantie aan toe dat zijn land Egypte daarbij zal ondersteunen. Onze eigen minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) heeft de kersverse Egyptische president gefeliciteerd met zijn overwinning en hoopte dat hij erin zal slagen ‘president van alle burgers te zijn’.

De verklaringen benadrukken ook de jarenlange ‘goede banden’ met Egypte. De ironie zal geen Egyptenaar ontgaan. Met de militaire dictators in het verleden hadden westerse regeringen inderdaad ‘goede banden’. De despoten zorgden voor stabiliteit en hielden de Moslimbroeders en de progressieven onder controle.

Tot voor kort was de westerse steun aan autoritaire leiders in de Arabische landen en vooral in Egypte sterk aanwezig. Op dit moment is een bescheidener en pragmatischer benadering gepaster en wie weet leidt het ook tot een succesvollere samenwerking met de Moslimbroeders.

Dat Sadat en Moebarak verkiezingen vervalsten en met de beruchte praktijken van hun veiligheidsdiensten de bevolking onderdrukten, werd door het Westen met de mantel der liefde bedekt. Dat ze de populaire Jamaât al Ikhwan al Moslimien of Moslimbroeders verboden en haar leiders om hun politieke mening gevangen zetten, vond ook geen westerse regering problematisch.

Als het om de bescherming van de Kopten gaat, wakkerde Moebarak regelmatig spanningen tussen hen en de moslimmeerderheid aan om zich vervolgens op te werpen als beschermer tegen de ‘bloeddorstige Moslimbroeders’. Ten koste van onschuldige burgers.

Een van de zaken die de Arabische Lente aantoonde, is het failliet van die westerse politiek. De keus is niet tussen seculiere dictators of extreme salafisten. De meerderheid van de bevolking in de Arabische landen wil minder corrupte leiders, die voor economische groei en vooral jobs, vrijheid en rechtvaardigheid zorgen.

Dat ze sociaal en religieus conservatief zijn is voor de meerderheid van de bevolking geen bezwaar, we mogen hier in het Westen daar tegen zijn, maar dit is nu eenmaal democratie, het volk kiest zijn leiders. Er is maar een marginale minderheid die voor Iraanse toestanden pleit. Ach, extremisten heb je nu eenmaal ook in westerse democratieën. Nietwaar?

Het is zelfs een zegen voor de democratie in Egypte en een opportuniteit dat er nu verschillende politieke en religieuze groeperingen ontstaan die zich bevrijd hebben van het leger en buitenlandse beïnvloeding.

De ingrediënten zijn nu aanwezig voor een vreedzame botsing van ideologieën in een democratische arena, met als toeschouwers: een vrije pers, het Tahrirplein en vooral een politiek zelfbewuste burger die naar vrijheid, brood en werk snakt. Zoals een Arabisch spreekwoord zegt: door wrijving, krijg je glans.

Het verbaast mij niet dat de Moslimbroederschap zich democratisch en gematigd opstelt jegens het Westen. Op hun Twitterberichten en Facebookaccounts lees ik hun dankbetuigingen aan het Egyptische volk. Ook staan er hoopgevende teksten over een regering voor alle Egyptenaren en het eerbiedigen van internationale verdragen.

Morsi roept het buitenland ook op zich niet meer te mengen in Egyptes interne aangelegenheden en pleit voor betrekkingen op basis van wederzijds respect en wederzijdse belangen.

Zolang Morsi en de Moslimbroeders voorstanders zijn van vrede en van de vrije markt, zie ik een opportuniteit voor het Westen om Egypte te helpen met gunstige handelsvoorwaarden, advies en leningen via het IMF of de Wereldbank. Want Morsi zal voor economische hervormingen en groei moeten zorgen, om vooral de steun te kunnen behouden van de betogers op het Tahrirplein als tegengewicht tegen het leger.

En parallel met zo’n samenwerking kan Europa voorzichtig wijzen op het nut van mensenrechten. Egypte heeft namelijk een grote toerismesector. Zonder respect voor vrouwen en de religieuze minderheden zullen veel Europeanen niet terugkeren.

Het nakomen van internationale verdragen is ook belangrijk om het vertrouwen van buitenlandse investeerders terug te winnen. Turkije kan hier als voorbeeld dienen. Daar slaagt premier Erdogan met zijn gematigd islamitische AK-partij erin een redelijk democratisch systeem te combineren met economische groei, regionale invloed en het terugdraaien van de macht van het leger.

Na zijn overwinning heeft Morsi duidelijk beloofd alle internationale akkoorden te zullen respecteren. “We willen vrede”, zei Morsi. Een opvallende uitspraak, want dat omvat ook het verdrag uit 1979 met Israël. Hij heeft ook beloofd de eisen van de Egyptische revolutie te zullen honoreren, dus ook die van de progressieven.

Morsi zegt de president te willen zijn van alle Egyptenaren. Dus niet alleen van de moslims, maar ook van de religieuze minderheden. Europa heeft er alle belang bij om de prille democratie in haar achtertuin te ondersteunen, zonder opnieuw in de paternalistische houding van het verleden te vervallen, want dan hypothekeren we alle kansen voor Egypte, vrede en vrijheid.

Hicham El Mzairh

Hicham El Mzairh studeerde Arabische literatuur en is een Egypte-kenner.

take down
the paywall
steun ons nu!