Rebels tuinbouwadvies
De Oostenrijkse Agrar-Rebell Sepp Holzer mag dan inmiddels een schare ‘Holzeriaanse ecologisten’ tot zijn fans rekenen, gemeengoed zijn zijn ideeën nog steeds niet in tuinbouwland. Al zal dat niet aan zijn enthousiaste bekeringsdrang liggen.
In zijn ‘Krameterhof’, het landbouwbedrijf dat hij in 1962 van zijn ouders overnam, ontvangt hij geïnteresseerde tuiniers en collega-landbouwers om hen te overtuigen van zijn – tja, hoe zullen we het anders noemen – ‘gelijk’.
Bezoekers wanen zich, op 1.100 meter hoogte en in een gebied met forse temperatuurverschillen, in een waar paradijs, met een gigantische verscheidenheid aan zowel inheemse als tropische gewassen.
Als pas afgestudeerde landbouwer gooide hij na wat aanmodderen de traditionele principes overboord en begon intuïtief zijn land te beheren. In ware jaren zestig-stijl, ‘in harmonie met de natuur’ en vooral tegen de gevestigde waarden en wetenschap in, iets waar Holzer trouwens nog steeds plezier in lijkt te hebben.
Holzer: “De natuur is vruchtbaar genoeg om iedereen iets te geven. Pas wanneer de mens te hebberig wordt en alles voor zichzelf wil houden, ontstaat het gevecht met onze vele medeschepselen.”
Pas in de jaren negentig, toen biologische landbouw en ecologie stilaan tot de main culture begonnen door te sijpelen, hoorde Holzer op een congres dat er sinds de jaren zeventig een ware stroming rond zijn ideeën was ontstaan, de ‘permacultuur’, afgeleid van ‘permanent agriculture’, gebaseerd op natuurlijke kringlopen en ecosystemen.
Het is een tegenstroom die een – overigens almaar beter wetenschappelijk onderbouwde – oplossing tracht te vinden voor de vele problemen die de industriële monocultuur met zich meebrengt. Of hoe de ‘intuïtieve, irrationele’ praktijk uiteindelijk ook tot wetenschap leidt.
Van shii-takes tot oervarkens
In het boek weidt Holzer in meeslepende taal uit over de oude varkensrassen die hij kweekt en het prachtige fruit dat hij verwerkt tot siroopjes en jam, hij geeft zelfs enkele recepten voor kruidenzalfjes mee. Verder beschrijft hij gedetailleerd hoe hij aan de hand van zelf gecreëerde microklimaten kan voldoen aan de specifieke ‘klimaatseisen’ die elke plant stelt.
Naast de vele praktische tips over het aanleggen van terrassen, vijvers en verhoogde bedden vind je onder meer ook registers terug over de meest geschikte planten volgens de bodemsoort, welke planten ideaal zijn als groenbemesters (hij hekelt kunstmest) en hoe je probleemplanten en -dieren kunt reguleren.
Wie er maar niet genoeg van kan krijgen, kan zich uitleven in het maken van duurzame natuurvriendelijke stallen en opslagkelders, met beperkte middelen. Ook mensen met een gewone tuin of stadstuin of alleen een balkon kunnen via zijn boek permacultuur toepassen.
Planten zonder stress
De sceptici onder ons zouden zich kunnen storen aan Holzers ietwat mystieke opvattingen over ‘stressvrije planten’ en ‘energie van de aarde’, al verandert dat niks aan de kern van zijn systeem, dat wel duidelijke resultaten geeft. Het is echter maar de vraag of de traditionele land- en tuinbouw openstaat voor zo’n fundamentele en arbeidsintensieve ommezwaai.
Zowel een praktische handleiding als een idealistisch pamflet dus, dat wellicht eerder in de boekenkast van de hobbytuinier zal terechtkomen dan de maatschappelijke kentering zal veroorzaken die het principieel in zich draagt.
