“We hebben ons aangepast. We zijn paalwoningen beginnen bouwen”, zegt de achttienjarige Celia Hernández, die in een inheems toeristisch project in Centla werkt.

Elk jaar bereiden de vrouwen zich voor op de overstromingen. Met kinderen en ouderen trekken ze naar hoger gelegen zones.

Centla, dat uit 25 rurale gemeenschappen en het kuststadje Frontera bestaat, samen goed voor honderdduizend inwoners, ligt aan beide oevers van de Grijalva, een van de 28 rivieren die Tabasco doorkruist. De deelstaat aan de Golf van Mexico heeft een ecosysteem van draslanden.

Alles kwijt

In het regenseizoen, van juni tot oktober, stijgt het water en lopen stedelijke en rurale zones langs de oevers onder water. Tabasco, dat 2,2 miljoen inwoners telt, is daardoor zeer kwetsbaar voor de gevolgen van de klimaatverandering. In 2007 beleefde Tabasco de zwaarste overstromingen van de laatste decennia, met meer dan 3 miljard dollar (2,4 miljard euro) schade, volgens de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben, een VN-instantie. Ook de stijgende zeespiegel en het verlies van biodiversiteit baren de plaatselijke bevolking grote zorgen.

“De mensen raken alles kwijt”, zegt Hernández, die met haar familie op het platteland werkt, waar iedereen zowel in het toerisme als de visserij werkt.

“Het verandert hun manier van leven, activiteiten die al jaren traditie zijn verdwijnen”, zegt María Hernández van de plaatselijke milieuorganisatie Asociación Ecológica Santo Tomás. “De overstromingen brengen zowel psychologisch als economisch zware schade toe. Vroeger wist men wanneer men welk product moest zaaien. Vandaag weet men dat niet meer.”

De vrouwen telen er maïs, tomaten en andere groenten en kweken er kippen en kalkoenen. Het vult het inkomen van de mannen aan, die meestal in de visserij actief zijn.

De Asociación Ecológica Santo Tomás helpt plaatselijke vrouwengroepen zich aan te passen aan de klimaatwijziging. Ze bouwen nieuwe schuren en leggen moestuinen aan.

Nieuwe woningen

Na de overstromingen van 2007 lanceerde de regioregering een heropbouwprogramma voor Tabasco, met onder meer de bouw van 3500 woningen in de hoger gelegen gebieden rond Vallehermosa, de regiohoofdstad. Dit jaar moet dat project afgerond zijn.

“Zeer interessant in dit beleid is dat de vrouwen eigenaar werden van deze huizen”, zegt Dolores Rojas van het Mexicaanse kantoor van de Duitse Böll-stichting. “Daardoor konden ze beslissen om bijvoorbeeld een winkeltje in te richten in hun huis, zonder toestemming te vragen aan hun man.”

Het project kampt met problemen. Omdat de nieuwe woningen ver van de stad liggen, lopen de verplaatsingskosten op. En er ontbreken ook diensten, zegt Rojas.

Maar volgens een rapport van de stichting is de balans positief. De verhuizing naar de nieuwe woningen “heeft de kwetsbaarheid van de vrouwen voor de klimaatwijziging op verschillende vlakken verminderd. Het heeft de fundamenten gelegd voor een grotere gendergelijkheid.”

Gedwongen verhuizingen

Volgens de Nationale Watercommissie en het Ingenieursinstituut van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico moeten meer dan 66.000 mensen in Tabasco dringend elders gaan wonen als gevolg van de overstromingen.

Maar niet iedereen wil verhuizen. Sommige plaatselijke organisaties hebben het over gedwongen verhuizingen.

Ze klagen de slechte ruimtelijke ordening in Tabasco aan. Zo zou de locatie van de waterreservoirs slecht gekozen zijn: als ze vol zijn, wordt het water afgeleid naar de omliggende gemeenschappen, zoals in 2007 gebeurd is.

“De mensen trekken daardoor weg, naar een andere zone, maar daar hebben ze alleen maar plaats om te wonen, niet om aan landbouw te doen”, zegt María Hernández.