GAS: van zero tolerance tot intolerantie

GAS: van zero tolerance tot intolerantie

zaterdag 9 juni 2012 20:30
Spread the love

We kennen hem allemaal: de zogenaamde GAS-wet. Onmiddellijk doet de naam mij denken aan een verstikkend iets. En dat zijn ze ook: de gemeentelijke administratieve sancties. Zoals iedereen wel weet zijn de boetes ten gevolge van deze wet boetes die door een beëdigd (politioneel of gemeentelijk) ambtenaar worden vastgesteld en worden doorgegeven naar een collega-ambtenaar (weliswaar van een ander departement) die het uiteindelijke bedrag van de boete vaststelt en over het beroep oordeelt. Niet akkoord? Geen zorgen. Het staat u vrij om een advocaat te nemen (voorschot ong. 100 euro) om naar de politierechtbank te gaan (rolrecht 35 euro) in de hoop dat u de zaak wint. De maximumboete is 250 euro. Daarna komt de factuur van dezelfde advocaat (nog eens  ong. 150 euro). Voor een luttele 285 euro dient u die 250 euro (als het al zoveel was, het gaat immers om de maximumboete) die u onrechtvaardig moest betalen niet betalen. En u dacht dat de rechtvaardigheid zoek was in ons land…

Echter, die boetes, die komen toch ergens vandaan. De gemeente is, krachtens de (nieuwe) gemeentewet, bevoegd om overlast op haar grondgebied aan te pakken en de openbare rust te bewaren. Op basis daarvan wil men alles wat voor “overlast” zorgt aanpakken. In de media (e.g. De Standaard 12/05-13/05 en 15/05) wordt verschillende malen herhaald dat overlast op zich wel een vaag begrip is. Dat is niet gerekend op de omzendbrief “OOP 30bis” van 3 januari 2005 van ministers Patrick Dewael en Dupont. Die omschrijven het begrip als “lichte vormen van verstoring van de openbare rust, veiligheid, gezondheid en zindelijkheid.”
Een lichte vorm van verstoring van de openbare rust?! Hebben wij dat goed gelezen? Laat ons dat even omzetten in een dagdagelijkse situatie:

Persoon 1: Ik vind het persoonlijk bijzonder storend dat het meisje voor mij met haar MP-3 mijn recht op openbare rust in de bus verstoort. Ik heb helemaal geen zin in Justin Bieber terwijl ik een boek zit te lezen. Beboeten dus die verstoorster!
Persoon 2: Ik vind persoonlijk dat die zigeuners op de bus mijn rust verstoren met hun accordeon terwijl ik gewoon naar Justin Bieber probeer te luisteren… Beboet die verstoorders!
Persoon 3: Ik word behoorlijk verstoord wanneer ik met mijn accordeon muziek speel voor de mensen en zo een cent probeer te verdienen terwijl de politie ons tegenwoordig overal wegjaagt. Ze dragen niet eens hun naam en rang op een zichtbare plaats… Beboet die verstoorders van mijn rust!

U begrijpt het al. Lichte vormen die de openbare rust verstoren (ook al zijn sommige door de wetgever expliciet toegestaan, zoals de politie) zijn nu eenmaal het resultaat van menselijk samenzijn. Ik vind sommige gedragingen inderdaad behoorlijk storend. Irritant zelfs. Echter, is het niet normaal dat mensen elkaar in zekere zin storen? Moeten wij nu echt allemaal in hetzelfde hokje passen waar iemand anders ons in wil duwen? Ik dacht het niet. Of wat dacht u van de lichte verstoring van zindelijkheid? Elke vrouw die bekeken wordt door een nalonkende man wordt toch licht in haar zindelijkheid gestoord? Ik persoonlijk heb helemaal geen zin om mannen met blote bierpensen te zien, noch jonkies die met hun overmatige spiermassa staan te pronken (dank u, powertraining !). Maar hoort dat bij een vrije maatschappij? Ik vind van wel.

En toch is het “zich gestoord voelen” een tendens die steeds sneller en sneller opduikt. Men noemt zoiets “intolerantie”. Net een maand geleden (De Standaard, 14/04) verklaarde Alexander De Croo een beleid te willen voeren op basis van zero-tolerance. Denkt er eigenlijk iemand na over die term? GEEN tolerantie. NIET verdraagzaam. Wat een heerlijke samenleving moet dat niet zijn. U staat in mijn weg? Geen tolerantie. U spreekt te luid? Geen tolerantie. De GAS-wet is slechts een gevolg van deze maatschappelijke intolerantie.

Onlangs werd een man in Gent het ziekenhuis in geslagen omdat hij toeterde naar zijn voorligger. Deze laatste stapte uit en sloeg de toeteraar het ziekenhuis in. De man is in levensgevaar en het is nog niet zeker hoeveel hersenletsel hij heeft opgelopen. Dàt is INtolerantie. Een systeem dat blijkbaar door de meeste mensen voorgestaan wordt.
En de lijst is eindeloos. Spuwen op de openbare weg is 25 euro in vele gemeentes. Ik vind de hoeveelheid sigarettenpeuken storender, maar nog steeds geen administratieve boete waard. Ik geloof namelijk dat het de bedoeling is dat men tolerant is.

Dhr. Meeuws van de stad Antwerpen (gelieve een en ander met een Oostenrijkse tongval uit te spreken op een nogal krijsende, harde toon) ziet daarin geen vuiltje aan de lucht. In Antwerpen (waar het klachten regent over de administratieve sancties) doet men dit alles op zeer “professionele” wijze, aldus dhr. Meeuws. Het zijn immers geoefende juristen die de boetes behandelen. Alsof die de wijsheid in pacht hebben? Misschien moeten wij dhr. Meeuws wijzen op het feit dat rechters (die beschouwd worden als zéér bekwame juristen) geregeld uitspraken doen die als “fout” worden ervaren (of dacht u dat het Hof van Beroep/Cassatie een schijninstelling was en dus overbodig). Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een overbodige zaak zegt u? Laat ons duidelijk zijn dat juristen ook mensen zijn die zich storen aan anderen, en beter nog: anderen storen. Hun geoefende oog blijft nog steeds een mensenoog.

Die tendens tot intolerantie werd ook onlangs opgemerkt door dhr. Paul Cosyns (De Standaard 14/05). Hij duidt er ons fijntjes op “dat mensen minder verdraagzaam zijn geworden voor ongewoon gedrag of voor zaken die fout lopen, […] ze eisen nultolerantie.” Tot op het moment dat het u overkomt, uiteraard. Is er nog iemand die zich het quad-verbod herinnert in de stad (u raadt het nooit…) Antwerpen? Omwille van enkelingen die met luid gebrul dwaas komen doen. Daar ook grijpt de gemeente haar bevoegdheid aan om de quads permanent te bannen. Menig rechtsgeleerde wijst erop dat ze dat echter niet mogen (i.e. een permanente wijziging in het verkeersreglement). Enkel een tijdelijk verbod is toegestaan, anders treedt de gemeente/stad buiten haar bevoegdheid. Maar daar trekt “het stad” zich niks van aan. Onze held Schouppe to the rescue: verkeerswet aangepast. Waarom? Omdat hij het kan. Dat het daarom fundamenteel fout is, daar trekt niemand zich wat van aan. Een quad-bestuurder is toch maar een electorale minderheid. Laat ons vooral niet tolerant worden t.a.v. een groep die het electorale sop niet waard is.

Een gemeente zoals Opwijk staat minder in de kijker. Maar de selectiviteit van de media verandert niks aan de inbreuken van de gemeente. Op 24 juni 2010 keurt de gemeenteraad een besluit goed dat alle 4×4 –wagens verbiedt gebruik te maken van de “buurtwegen” (nochtans een redelijk vaag begrip). Dit om de openbare rust te vrijwaren. Uw Volvo XC90, BMW X5, X3 en X1 zijn niet langer welkom. U bent tuinarchitect en trotste eigenaar van een Toyota Hilux? U zal uw professionele activiteiten buiten Opwijk moeten volbrengen. Tenzij u deze wagen ENKEL voor professionele doeleinden gebruikt. U mag er dus niet mee naar de kust op weekend. En zelfs indien de gemeente Opwijk zou beweren dat ze wagens voor gedeeld professioneel-privaat gebruik niet zullen beboeten omdat zoiets alle redelijkheid te buiten gaat; dan nog spreken we van een zekere vorm van willekeur. De gemeente is immers gemachtigd om een boete te geven. Dat ze dat dan niet doen kan dus perfect, maar zeker bent u niet.

“Belleke trek” spelen in Opwijk? Artikel 85 van het politiereglement verbiedt u dat. Maximum boete 250 euro. U wil uw kratten als cafébaas even van de camion naar de kelder slepen? Artikel 82 verbiedt u dat. U wil als cafébaas uw zaak sluiten maar er zit nog iemand in het café? Artikel 87, §3 verbiedt u dat. Allemaal maximaal 250 euro. Zelfs het bedrag kan willekeurig bepaald worden. Als u immers de boete disproportioneel aan de inbreuk vindt is de kans klein (lees: onbestaande) dat u in beroep gaat.

Komt dit u allemaal absurd voor? Mij in elk geval wel. De gemeente Opwijk zal overigens niet de enige gemeente zijn. Wat vooral absurd is, is het maximumbedrag van deze overtredingen. U kan potentieel méér krijgen voor wildplassen in Brussel dan dat u in de bebouwde kom (50 km/h) 76 km/h rijdt. Dat kost u slechts 150 euro (minnelijke schikking). Het is net om die “potentieel” dat het mij gaat. Eigenlijk weten we het niet. De boete moet evenredig zijn aan de overtreding volgens de Nieuwe Gemeentewet. Dat bedrag wordt dan weer vastgesteld door onze geoefende jurist (zie supra). A la tête du client? Misschien wel. Aanvechten zal u het waarschijnlijk niet omwille van de hoge kostprijs die zo’n procedure met zich meebrengt. Nochtans is een (potentieel) bedrag van 250 euro een bedrag dat repressief werkt. Het heeft mijns inziens geen schadevergoedend karakter meer, dan wel een vergeldend en ontradend karakter. Het moet daarom voldoen aan de strenge eisen van het strafrecht; wat het lang niet altijd doet in mijn ogen.

De uitvoerende macht eigent zich steeds meer en meer macht toe. Lokale besturen willen “dichter” bij de mens staan en doen dat door in hun nek te hijgen en elke misstap die storend overkomt te beboeten. Excuseer, potentieel te beboeten. Het aanvechten van een boete wordt een principekwestie voor de vermogenden. Wie onvermogend is betaalt maar gewoon. Wie vermogend is doet dat waarschijnlijk ook. Wie vreemd is of uit de toon valt moet opkrassen. Eigen (dorps)volk eerst, nietwaar? Intolerantie über alles. En dat iedereen daarbij pleit (of bleit) voor meer straf, meer rust, minder verdraagzaamheid en vooral minder anders; dat is tegenwoordig normaal. Tenzij u normaal anders bent natuurlijk.

Alle info over de GAS-wet is makkelijk te vinden via:
http://www.vps.fgov.be/frame/gas/nl_index.asp?choixLangue=nl

take down
the paywall
steun ons nu!