Sinds ‘duurzaamheid’ een modewoord geworden is, is het opletten geblazen met al die reclamespotjes, slogans en labels die ons consumptiegedrag proberen te vergroenen. Bedrijven pakken maar al te graag uit met hun verantwoorde producten die al dan niet gesteund worden door bekende NGO’s.

Vaak worden we om de tuin geleid door valse oplossingen voor milieuproblemen die reëel zijn. Met ‘The Big Greenwash Circus’ wil organisator Climaxi samen met Friends of the Earth, vzw ‘t Uilekot, Wervel, FairFin en Corporate Europe Observatory alvast een aantal van die mythes doorprikken.

Aan het einde van de conferentie wordt de Greenwash Award 2012 uitgereikt aan het mooiste staaltje duurzaam bedrog. De vijf genomineerden zijn aan elkaar gewaagd. Op de website van Climaxi kan je stemmen op een van de opgesomde laureaten.

Round Table on Responsible Soy

Intussen kent iedereen wel al de vloek van de soja in Zuid-Amerika. Daar wordt op grote schaal genetisch gemanipuleerde soja geteeld die resistent gemaakt is tegen de herbicide RoundUp van Monsanto. Boeren worden van hun land verdreven en regenwoud wordt omgehakt voor de uitbreiding van deze wonderboon.

De Round Table on Responsible Soy (RTRS) is een label dat mede door WWF in het leven geroepen werd om ‘verantwoorde’ soja te promoten. Nochtans zijn de meeste sociale bewegingen en milieuorganisaties in Noord en Zuid het eens dat dit label geen paal en perk stelt aan ontbossingen, overdadig herbicidengebruik en aan onrecht tegen boeren en inheemsen.

De RTRS is er zelfs zo goed in geslaagd om het imago van genetisch gemanipuleerde soja op te krikken, dat de Europese Commissie RTRS aanvaardt als certificering voor ‘duurzame’ biobrandstoffen uit soja. Je moet het maar doen!

VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing)

Iedereen kent de reclamespotjes wel van ‘Vlees van hier? Met plezier’. VLAM probeert ons varkensvlees te promoten als veilig, voedzaam en verantwoord. Zo is volgens het VLAM vlees van hier duurzaam omdat het de voedselkilometers beperkt. Wat het VLAM strategisch verzwijgt, is dat diezelfde varkens gevoed worden met soja die aan de andere kant van de wereld geproduceerd wordt en daar heel wat ellende veroorzaakt.

‘Veevoeder van ginder? Liever wat minder!’, had een eerlijkere reclameboodschap geweest. Trouwens iedereen is het er vandaag over eens dat de mondiale vleesproductie een van de belangrijkste drempels in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Want maar liefst 18 procent van de uitstoot van broeikasgassen is afkomstig van de vleessector. Goed geprobeerd VLAM, die tv-spotjes leveren alvast een nominatie op voor de Greenwash Award 2012!

BNP Paribas Fortis

Vroeger lag Fortis vaak onder vuur vanwege investeringen in illegale wapens zoals clusterbommen en landmijnen. Maar hoe zit het met de ethiek van de bank nu ze is opgegaan in BNP Paribas? Als we het Corporate Social Responsibility Report van 2010 mogen geloven, ligt de lat hoog: “Op sociaal en op ethisch vlak hebben we twee prioritaire doelstellingen: klimaatverandering en alle vormen van exclusie bestrijden.”

Toch staat BNP Paribas Fortis 8ste op de lijst van de Top 20 Climate Killers, dat bleek uit onderzoek naar het geld dat tussen 2005 en 2010 van banken richting de steenkoolindustrie vloeide. In Frankrijk heeft men berekend hoeveel CO2-uitstoot de activiteiten die banken financieren opwekken: in 2009 spande BNP Paribas de kroon met 1.360 megaton gefinancierde CO2, meer dan Shell.

De bank investeert in allerhande omstreden bedrijven. Zo verleende ze krediet aan het Indiase mijnbouwbedrijf Vedanta Resources dat voor zijn bauxietwinning de inheemse bevolking van haar land verdrijft en toxisch afval dumpt. Of de financieringen voor TEPCO, het bedrijf dat de Japanse kerncentrale uitbaatte die vorig jaar door een tsunami werd getroffen. Als één van de grootste banken ter wereld weet ze als geen ander vervuilende investeringen met een groen imago te combineren.

FSC

“Hout is niet fout, integendeel. Maar koop hout én papier bewust, kies voor producten met het FSC-label.” Die boodschap van het snelstgroeiende boslabel klinkt wel erg cynisch als je weet dat jaarlijks 13 miljoen hectare bos voor de bijl gaat. Dat is niet alleen nefast voor het klimaat, maar ook voor de biodiversiteit en voor de mensen die afhankelijk zijn van de bossen.

Volgens FSC kunnen de belangen van grote hout- en papierexploitanten in het Zuiden perfect hand in hand gaan met de rechten van de inheemse volkeren en de levenswijze van lokale boeren. Hoewel FSC in ons land de onvoorwaardelijke steun krijgt van veel milieuorganisaties, vakbonden en Noord-Zuidorganisaties, neemt de kritiek van inheemse gemeenschappen, boerenorganisaties en NGO’s in het Zuiden almaar toe.

Over het veelvuldig gebruik van herbiciden in de industriële eucalyptusplantages lees je niets in de fraaie brochures van FSC. FSC verzwijgt ook dat 22.000 boeren met geweld van hun land verdreven werden om plaats te maken voor ‘duurzame’ boomplantages in Oeganda. Voor het misleiden van de bewuste consument, wordt ook FSC genomineerd voor de Greenwash Award.

BP

Ten slotte mogen we niet voorbijgaan aan British Petroleum. Wie is immers de olieramp in de Golf van Mexico vergeten die in 2010 maandenlang het nieuws haalde? Intussen doet BP er alles aan om zijn met stroperige olie besmeurde imago schoon te krijgen.

Als hoofdsponsor van de Olympische Spelen in 2012 gaat BP de uitdaging aan om de Spelen klimaatneutraal te maken. Dat doet de oliereus door koolstofkredieten aan te bieden die verkregen worden uit energieprojecten wereldwijd. Niet alleen zijn veel van die projecten niet zo klimaatneutraal als BP beweert, ook wordt met dit initiatief het signaal gegeven dat we ons geen zorgen moeten maken over onze uitstoot zolang we die maar compenseren met de aankoop van schone lucht.

Dat het voor BP veeleer gaat om imago dan om duurzaamheid blijkt uit BP’s investeringen in teerzanden in Canada.
Teerzanden bevatten een lage concentratie aardolie. Immense gebieden worden afgegraven en verwoest voor een lage olieproductie die de milieuschade niet verantwoordt. Tot ieders verbazing kreeg BP onlangs de goedkeuring om drie nieuwe boorplatformen te openen in de Golf van Mexico.

The Big Greenwash Circus

Tijdens de conferentie komen in verschillende workshops deze thema’s weer aan bod: verantwoorde soja en GGO’s (met Nina Holland van CEO en Bart Staes, europarlementariër voor Groen), het groene imago van banken en hun vervuilende investeringen (met Frank Vanaerschot van FairFin en Yann Louvel van Banktrack), de mythe van duurzaamheidslabels (met Peter Gerhardt van de Duitse NGO Robin Wood) en tot slot een workshop over de koolstofhandel en Clean Development Mechanisms (met Ricardo Coelho van Carbon Trade Watch, Antonia Vorner en Andrew Coiley van CDM-watch).

Naast deze workshops worden ook twee spraakmakende documentaires vertoond: Silence of the Pandas – What the WWF isn’t saying (met filmmaker Wilfried Huismann) en Gasland (met Antoine Simon van Friends of the Earth Europe).

Tijdens het ‘circus’ zorgen muzikale, artistieke en komische interventies voor de sfeer. Wie de Greenwash Award 2012 in de wacht sleept, verneemt je op 23 juni bij het slotdebat. Heb je zelf een voorkeur, klik dan hier om te stemmen.