Eerste deel: het feest

Op een zonnige zaterdagavond vormt het plein voor de Brusselse Begijnhofkerk het decor van een vrolijk en divers spektakel. Het is het eerste deel van een theatertriptiek. Roma-jongeren dansen er op commerciële Roemeense muziek, kinderen jongleren, en een groep Afrikaanse percussionisten en dansers laten de mensen uit hun dak gaan.

Dan weerklinkt traditionele Roma-muziek. Een vijftal muzikanten begeleidt een jonge Roma-bruid, die gedragen wordt door vier jongens. In een stoet komen ze het plein op. Ze musiceren en dansen even samen met de Afrikaanse groep, en daarna gaan ze met een paar honderd toeschouwers samen naar binnen.

Tweede deel: de Macedonische legende

Binnen begint het tweede deel van de triptiek van regisseur Kris Kaerts. Het begint met het ‘Cloustory’, een Macedonisch Bijbels verhaal. Dit wordt vertolkt door veel gastacteurs. Enkele soldaten zoeken iemand die spijkers willen smeden voor de kruisiging van Yeshua Ben Meriem, oftewel Jezus. Geen enkele smid wil dit doen. Toch vinden zij na lang zoeken een Roma die dit wil smeden. Ondertussen nemen verschillende activisten het woord: “Dexia, de pot op!”, “Leve de republiek!” “Leve Ceaucescu!” roepen ze.

De Roma-smid steekt het geld in zijn zak en gaat aan de slag. Hij smeedt vier spijkers. De soldaten nemen drie spijkers mee. De vierde, die niet wil afkoelen, blijft bij de Roma, en achtervolgt de Roma over de wereld. Nog altijd zijn de Roma op de vlucht voor de brandende spijker.

Derde deel: de Roemeense geschiedenis

Ter inleiding van het derde deel vertelt Koen Geurts in een fimpje over de verschillende migraties van Roma naar België. In het derde deel spelen de Roma-jongeren de hoofdrol. Onmiddellijk worden ze ontvangen op applaus: “Belgen, welkom!” zeggen ze: “Voel je hier op je gemak! Wij respecteren jullie meer dan jullie vlaggen en jullie grenzen!”

Met veel dans en muziek vertolken ze het verhaal van een oude Roma-man die van Roemenië naar België ging. Ze schoppen tegen een pop waarna een meisje deze in haar armen neemt. Ondertussen speelt het Roma-orkest een bewerking van My heart will go on van Céline Dion.

De triptiek loopt ten einde met de grootvader die zijn bestemming in België heeft gevonden. Hij geeft het publiek een laatste boodschap mee: “Geniet van het boeket van diversiteit.”

Blik in Roma-culturen

Crossing is diversiteit ten top. Alle nationaliteiten feesten samen en maken samen theater. Dit stuk geeft enig inzicht in de uitbundige Roma-culturen. De Macedonische legende laat zien hoe gadje (niet-Roma) naar Roma kijken. En de Roemeense geschiedenis laat jonge Roma vertellen dat de tijden na Ceaucescu voor Roma veel moeilijker waren dan die onder het communistisch regime.

Hoewel de verhalen zich in het verleden afspelen, worden ze op eigentijdse wijze gebracht. In de Macedonische legende zit een indignado die strijdt tegen Dexia, en in het derde luik wordt gedanst op zowel traditionele als op commerciële muziek.

Rol van Roma-jongeren

Crossing is een voorstelling die de zintuigen prikkelt. Op het podium is zoveel beweging dat je haast ogen te kort komt. De muziek zorgt er dan weer voor dat menig toeschouwer niet op zijn of haar stoel stil kan blijven zitten.

De rol van de Roma-jongeren is beperkt tot de helft van het stuk. De andere helft wordt gespeeld met gastacteurs. Ondanks deze beperkte rol van de jongeren, weten zij toch de harten van de toeschouwers de stelen. Ze komen kwetsbaar over – wat begrijpelijk is, want het gaat hier om jongeren tussen de 15 en 18 jaar oud die in een moeilijke situatie opgroeien – maar ze worden in de loop van het stuk zelfzekerder op het podium.

Heb je interesse voor de Balkanlanden en/of voor Roma-culturen? Ga dan zeker naar Crossing kijken als de voorstelling nog herhaald wordt.

Gezien op zaterdag 2 juni 2012, voor en in de Begijnhofkerk in Brussel. Crossing is een regie van Kris Kaerts en kreeg steun van de Vlaamse Gemeenschap en het ministerie van Onderwijs.