“Ze zijn de slaven van de 21e eeuw”, vindt Cristián Cuevas, hoofd van de Confederatie van Koperarbeiders (CTC). Volgens hem is twee derde van de arbeiders in de sector, zo’n 80.000 mensen, niet direct in dienst, maar zonder vast contract aan het werk voor onderaannemers.
Op 17 mei viel het werk stil in de staatsmijnen van het Chileense Koperbedrijf Codelco. De actie werd ondersteund door tijdelijke arbeiders in de private mijnen. CTC heeft gewaarschuwd voor een algemene staking als de autoriteiten eerdere akkoorden blijven negeren over willekeurige ontslagen en eerlijke lonen voor arbeiders zonder vast contract.
Koper is de belangrijkste inkomstenbron voor Chili. Codelco is de grootste producent ter wereld, met 20 procent van de wereldwijde kopervoorraden onder zijn hoede. Het bedrijf werkt met hoogwaardige technologie en gespecialiseerde arbeidskrachten. Onder Allende in de jaren zeventig is Codelco genationaliseerd. Het produceerde vorig jaar 1,7 miljoen ton fijn koper, en bracht daarmee 7 miljard dollar (5,5 miljard euro) in de schatkist.
“De meeste werknemers verdienen niet meer dan 300 dollar (240 euro) per maand. Het is onacceptabel voor zo’n winstgevende industrie om duizenden arbeiders in zulke slechte omstandigheden te houden”, zegt Cuevas. Er is bovendien een kloof tussen werknemers die direct in dienst zijn bij het bedrijf en werknemers die voor een onderaannemer werken en geen rechten en geen arbeidsbescherming hebben, zegt hij.
Als voorbeeld noemt hij Minera Escondida, de grootste private kopermijn ter wereld, in handen van BHP Billiton. “Tweehonderd werknemers delen vier douches, en ze slapen volgens het ‘warme bedden’-systeem, waarbij ze om de beurt in hetzelfde bed slapen. Die praktijk zou tot het verleden moeten behoren.”
Loonverschillen
Er zijn bovendien enorme verschillen in loon tussen vaste en tijdelijke arbeiders, zegt José Mardones, hoofd van de Verenigde Arbeidersconfederatie (CUT) in Calama, een arme mijnstad, 1700 kilometer ten noorden van Santiago. “Het neoliberale systeem deelt ons op in eerste-, tweede- en derdeklasarbeiders.”
Op 17 mei sloten de stakers de belangrijkste toegangswegen tot zeven mijnen af, en ze demonstreerden in verschillende plaatsen. Codelco zegt er zelf weinig hinder van te hebben ondervonden, maar volgens Cuelvas was het slechts bedoeld als waarschuwing. De volgende stap is een algemene staking.
“We hopen dat Codelco en de private bedrijven met ons om de tafel komen zitten voor dialoog. Anders krijgen ze een sectorbrede staking aan hun broek. Dan zullen we vaste werknemers niet meer toestaan om naar hun werk te gaan, en zullen we oproepen tot solidariteit.” Een datum zal CTC niet geven, want de vakbond wil “toeslaan”.
De tijd is rijp, zegt Cuevas, nu er na alle studentenprotesten veel sociale onrust is. “De grote strijd gaat om democratie en sociale gerechtigheid, en het uitroeien van ongelijkheid. Het is schandalig dat in dit land met zo veel grondstoffen de meerderheid nog in armoede leeft, en dat 60 procent van de Chilenen nog moet rondkomen van minder dan 600 dollar (480 euro) per maand.”
– – – – – – – –
Auteur: Marianela Jarroud
