De spanning rond de controversiële uithuiszettingen in de wijk Samba liep al enkele dagen op. De bedreigde bewoners van de arme visserswijk in de Angolese hoofdstad hadden een noodoproep gelanceerd, gericht aan mensenrechtenactivisten en onafhankelijke journalisten, om aandacht te vragen voor hun problemen.

Aangezien Rafael Marques het dossier van de uithuiszettingen en sloping van krottenwijken al jaren volgt, was hij donderdagmorgen in alle vroegte naar de wijk Samba gekomen om er een reportage te maken over de aangekondigde sloping van de huizen.

De radeloze bewoners, veelal vrouwen en kinderen, waren verrast omdat de sloping van hun schamele huizen al begon nog voor zonsopgang. De meeste bewoners kregen niet eens de kans om hun bezittingen in veiligheid te brengen. Zij blijven dakloos achter, want alternatieve huisvesting is niet voorzien.

Pottenkijkers niet welkom bij uithuiszettingen

Toen Marques met enkele vrouwen die zonet uit hun huis waren gezet, stond te praten, werd hij gearresteerd door de politie. Pottenkijkers waren duidelijk niet welkom. De politieagenten hebben meteen al het professioneel materieel en de persoonlijke documenten van de journalist in beslag genomen. Vooral in zijn geluidsopnamen die hij had gemaakt van de brutale uithuiszettingen en de sloping van de huizen waren ze geïnteresseerd, meldden bronnen met goede contacten bij de Angolese civiele samenleving.

“De bewoners van Samba werden vanmorgen verrast door de destructieve hand van het regime. Op dit moment worden Angolese staatsburgers het slachtoffer van vernielingen door de autoriteiten. Ze hebben al hun bezittingen verloren, omdat ze zelfs niet in de gelegenheid werden gesteld hun persoonlijke spullen in veiligheid te brengen. Wij vragen met aandrang de tussenkomst van goedmenende activisten, journalisten en politici ten gunste van onze zwaar getroffen broeders en zusters”, luidde het bericht dat donderdagmorgen in alle vroegte werd verspreid door de bewoners van de Samba-wijk.

Spanningen nemen toe naarmate verkiezingen naderen

De sociale spanningen en antiregeringsprotesten zijn de voorbije maanden in het olierijke land weer fors toegenomen. Veel heeft te maken met de presidentsverkiezingen die voor september dit jaar zijn aangekondigd. Dat zouden de eerste verkiezingen moeten worden sinds 1992 en het einde van de bloedige burgeroorlog, nu al tien jaar geleden.

President José Eduardo dos Santos van de MPLA is al sinds 1979 onafgebroken aan de macht zonder ooit democratisch verkozen te zijn. En het ziet ernaar uit dat hij nog niet direct van plan is om de macht uit handen te geven.

De oppositiepartijen vrezen dat de verkiezingen van september niet eerlijk zullen verlopen. De enorme machtsconcentratie in handen van een kleine elite rond de president is de laatste jaren nog aanzienlijk uitgebreid dankzij de olie-inkomsten. Angola is sinds 2008 de grootste producent van ruwe olie in Sub-Sahara-Afrika. Met de olie-inkomsten en het gebrek aan transparantie over wat daarvan in de schatkist terecht komt, is ook de corruptie spectaculair gestegen.

Vooral onder studenten en jongeren in de hoofdstad is het ongenoegen groot. Velen lieten zich al eerder bij acties en manifestaties inspireren door wat er in de Arabische wereld gebeurt.

Kritische rappers aangevallen door milities

Vorig weekend nog werden vier jongeren zwaar toegetakeld door regeringsgezinde milities, die volgens diverse ooggetuigen werden getransporteerd in voertuigen van de nationale politie. De milities vielen binnen in het huis van de bekende rapper-activist Casimiro Carbono waar vreedzame antiregeringsacties werden voorbereid. Bij de inval geraakten enkele jonge activisten zwaar gewond. Een moest zelfs voor een operatie aan de arm naar het ziekenhuis.

Ook journalisten die kritische stukken schrijven over de regering kunnen rekenen op harde repressie. In maart werd William Tonet, directeur van de krant Folha 8, opgepakt en alle computers van de redactie werden in beslag genomen. Eerder was Filomeno Vieira Lopes, algemeen secretaris van de kleine oppositiepartij Bloco Democrático, aangevallen tijdens een manifestatie. Hij moest voor een operatie naar het buitenland. 

Over enkele dagen is het precies 35 jaar geleden dat de grootste zuivering in de geschiedenis van de MPLA het leven kostte aan tientallen trouwe partijleden en strijders voor de onafhankelijkheid van Portugal. De ‘gebeurtenissen’ van 27 mei 1977 hangen nog altijd als een schaduw over de Angolese samenleving.