Een beetje cynisch vond ik het bericht van de sportjournalist net na de massale (1) betogingen in Spanje van de indignados. “Raoul Gonzales Blanco (2) slaat zijn tenten op in Qatar (3), en gaat daar zijn bankrekening spijzen” schreef hij. In tegenstelling tot de betogers in Madrid zijn er in de oliestaat weinigen die hem zullen beletten zijn tent neer te poten.

Over hoeveel miljoen euro het spijzen van Blanco’s rekening gaat staat (zoals gewoonlijk) nergens vermeld, doch het weze duidelijk dat 1) geld in Qatar geen rol speelt en 2) dat het vele geld (daar, in de Zwitserse bergen, of elders) van Raoul onangetast zal blijven.

Ondanks zijn onmisbare functie in de “Brood en Spelen” truc blijft het toch een raadsel hoe in deze tijden de dolle voetbalmachine ongestraft kan blijven doordraaien. Terwijl de straten in Spanje vol lopen met protesterende studenten, werklozen, en armen gaan de miljoenen euro’s vrank en vrij over de toogbanken van de Spaanse topclubs. En niet alleen in Spanje, het Verenigd Koninkrijk is nog zo’n overduidelijk voorbeeld (4).

Misschien is dat nog wel de grootste woede van veel mensen :  niet hun eigen misère, maar de vaststelling van het feit dat alles bij het oude blijft. De banken, de topsalarissen, de extravagante opbrengsten van de aandeelhouders (5). Meer en meer groeit de overtuiging ook dat huidige maatregelen en besparingen niet doelmatig en evenmin rechtvaardig zijn.

Dat was ook de geest die ik verleden zondag voelde in Brussel (6) : alleen fundamentele veranderingen van onze samenleving kunnen een oplossing brengen. Duurzame oplossingen en wereldwijd rechtvaardige herverdeling. Niet wat morrelen in de marge.

Ik voelde ook dat heel wat van de (vooral jonge) deelnemers ervan uit gingen dat de mallemolen voor hen niet langer meer hoeft te draaien. Zij hebben de consequenties voor henzelf al getrokken.

Voor mij is dat ook de vraag die kan gesteld worden aan de vakbonden. De kernvraag luidt : speelt de vakbond nog een rol in de keuzes die zich voor de samenleving vandaag stellen ?

In deze tijd van sociale verkiezingen hebben sommigen daar bij ons hun zware bedenkingen bij. Zo heeft Jo Libeer van VOKA uitgevlooid via een enquete bij zijn leden dat 59% van de ondervraagden vindt dat “heel wat werknemers zich kandidaat stellen voor de bescherming”. En dat amper 26 % vindt dat de mensen in de Ondernemingsraad effectief bijdragen tot het welslagen van de onderneming.

Ook Jan Denys en zijn Randstad hebben een enquete gehouden. Bij drieduizend werknemers. En wat blijkt : de tevredenheid over het sociaal overleg daalt. En vooral : Denys breekt een lans om ook kandidaten voor te dragen die niet verbonden zijn aan een vakbond. Voor slechts 45 % van de ondervraagde werknemers is dit nog een noodzaak, toont zijn enquete aan.

Ik vind dit maar niks. Het grootste genoegen heb ik gehad (naast het terug in dienst moeten nemen door de directie van een onterecht ontslagen delegé na een week vakbondsactie) toen onze vakbondsploeg een zogenaamde neutrale huislijst voor kaderleden in onze onderneming kon omdraaien tot een LBC-NVK lijst. De strategie van ‘verdeel en heers’ die vanuit werkgeverszijde achter dergelijke zogenaamde democratische inspraakmethodes stak was overduidelijk. Gelukkig leert de evolutie dat de laatste jaren bij sociale verkiezingen dergelijke initiatieven nog maar weinig succes boeken.

Ik zou dus maar niet te veel luisteren naar deze goeroes. Het was, en is nog steeds, bon ton om de ouderwetse, tegendraadse vakbonden om de haverklap door het slijk te halen. In regelrechte Thatcher-stijl worden zij afgeschilderd als een hinderlijke sta-in-de-weg voor vooruitgang en ontwikkeling.

De laatste gebeurtenissen laten evenwel steeds meer mensen vragen stellen bij deze bon ton. Bij de geluksboodschappen die de reclame over ons uitgiet. Bij de politici die momenteel worden opgetrommeld om de meubelen te redden (7).

Vragen vooral over de deugdelijkheid van een financiëel-economisch systeem zoals het de laatste decennia is verworden tot een farce van wat het democratisch recht op welvaart en welzijn genoemd wordt.

Voor mij ligt daar de uitdaging voor de vakbond van vandaag. Kunnen zij de bevochten resultaten van de arbeidersstrijd teruggeven aan het volk ?

De democratisering van het onderwijs bijvoorbeeld. Het vangnet van de sociale zekerheid. Recht op waardig werk. Een betaalbare woning.

Een niet vanzelfsprekende opdracht. Het gaat immers over internationale solidariteit. Meer en meer groeit ook het bewustzijn van de grenzen die door onze aarde zelf gesteld worden.

Misschien was het de fout van vakbonden dat zij teveel zijn meegegaan in het discours van overleg alleen. Dat zij in de val liepen van het materialisme en het individualisme. Zo de fundamenten van solidariteit en rechtvaardige verdeling ombuigend. Mede omwille van media en politiek, stilaan in een verdediging gedrukt van ‘redden wat nog te redden valt’. Een internationale, negatieve spiraal.

1 mei en Rerum Novarum boodschappen worden, omwille van de wrange dagelijkse realiteit, keihard getoetst op hun geloofwaardigheid. Het is meer dan ooit tijd voor ‘nieuwe dingen’.

(1) Niet echt veel van gezien in de reguliere media, laat staan over de wereldwijde indignado manifestaties. Waarschijnlijk niet alleen omdat er weinig geweld te filmen viel, maar ook om de goegemeente niet ‘nodeloos’ ongerust te maken.

(2) Spaanse voetbalgodheid. Een paar jaar geleden voor het grote geld verkocht van Real Madrid aan Schalke 04. Deze Duitse topclub krijgt tonnen sponsorgeld van Gazprom, het grootste bedrijf in Rusland, en het grootste aardgasbedrijf ter wereld. De Russische federale overheid (Poetin en Co dus) hebben een meerderheidsbelang in deze gigant.

(3) Qatar,het kleine maar schatrijke oliestaatje, is de thuisbasis van Al Jazezra. Een innige vriend ook van het Westen en woelige speler in de Midden Oosten regio.

(4) Ook gezien, de wereldleiders die in Camp David supporterden tijdens de wedstrijd Bayern Munchen-Chelsea ? Ik wel, zij het met een lichte neiging tot walging.

(5) Minister van Economie Vande Lanotte had het er al over nav de verhoging van de distributietarieven van Eandis. Het ging toen over dividenden meer dan 7 %. Van een kadermedewerker die onlangs in Shanghai was (en werkzaam voor een Amerikaanse energiegigant), hoorde ik nog andere cijfers : als de aandeelhouders een dividend ontvangen lager dan 20 % is een herstructurering (lees wereldwijd ontslag van duizenden werknemers) onvermijdelijk.

(6) Ook daar grote groepen Spanjaarden. Een beetje Puerta Del Sol aan het Noord Station.

(7) Laat ons het voorbeeld van Karel De Gucht nemen (iedere commissaris zal in zijn land wel het veld ingestuurd worden). Karel De Moedige (zijn ferme uitspraken over Congo) heeft ‘schrik als hij de Griekse, radicaal-linkse retoriek hoort’. En zie, ook Verhofstadt De Flinke (wou hij niet persoonlijk de NAVO interventie leiden in Syrië ?) spreekt zijn angst uit voor die onverantwoorde (communistische ?) activisten. We kennen het refreintje wel : wie mij niet volgt, kiest voor de chaos.