De veeteelt wordt vaak met de vinger gewezen voor zijn aandeel in de klimaatverandering. Toch is de sector niet altijd nefast voor het milieu en draagt ze zelfs bij aan de biodiversiteit. Onderzoek van Dierenartsen Zonder Grenzen toont aan dat de kleinschalige veeteelt in het Zuiden juist een antwoord kan bieden op de klimaatuitdaging, bijvoorbeeld door de mobiliteit van nomadische veehouders en mestverbranding tegen insecten.

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN is de veeteelt verantwoordelijk voor 18 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Maar door de hele veeteeltsector over dezelfde kam te scheren, gaat men voorbij aan de positieve ecologische impact van kleinschalige en minder intensieve veeteeltsystemen.

Oplossing voor klimaatverandering en armoede
Dierenartsen Zonder Grenzen brengt nu een studie uit, waaruit blijkt dat de kleinschalige veeteelt een ideale manier is voor boeren uit het Zuiden om het hoofd te bieden aan de klimaatverandering. Bovendien kan dit veeteeltsysteem een cruciale bijdrage leveren aan de voedselzekerheid en het terugschroeven van de armoede. Volgens cijfers van de FAO is 70% van de 1,4 miljard mensen die in extreme armoede leven, minstens gedeeltelijk afhankelijk van de veeteelt voor zijn inkomen en voeding.

Goedkope afvalverwerker
De studie toont aan dat vele arme gezinnen in hun achtertuin enkele dieren houden omdat de investeringskosten laag liggen en het rendement hoog. Zo brengt een vrij rondlopende kip wel tot 600% winst op, in de vorm van eieren, kuikens, vlees en geld. In het Zuiden heeft dan ook meer dan 90% van de gezinnen op het platteland minstens 1 soort gevogelte. De dieren leven voornamelijk van gras, huis-, tuin- en keukenafval. De familiale veeteelt verbruikt bovendien weinig tot geen fossiele brandstoffen en bevoorraadt voornamelijk lokale markten met vlees en melk.

Aarde bestaat voor 45% uit graslanden
In droge gebieden in Sub-Sahara-Afrika vormt familiale veeteelt vaak de meest duurzame en efficiënte manier om arme grond te rentabiliseren en om iets wat niet direct nuttig is voor de mens – namelijk gras – om te zetten naar iets wat wel nuttig is voor de mens, meer bepaald dierlijke producten en kapitaal. Bovendien is het potentieel van weidegronden om koolstof op te slaan even groot als dat van bossen. Graslanden beslaan 45% van het aardoppervlak en ze bevatten wereldwijd 50% meer koolstof dan bossen.

De familiale veeteelt in het Zuiden draagt sterk bij tot het behoud van deze weides en zelfs van de biodiversiteit. De dieren breken tijdens het grazen met hun hoeven de verharde grond en verspreiden mest, zaden en plantenresten. Zo wordt regen beter opgenomen en ontkiemen zaden beter. Door rond te trekken op zoek naar gras en water, zorgen nomadische veehouders er niet alleen voor dat weides zich kunnen herstellen, maar passen ze zich ook aan aan het veranderende klimaat.

Mest verbranden tegen insecten
Familiale veeteeltsystemen zijn erg veerkrachtig en hebben verschillende manieren ontwikkeld om met het wisselende klimaat om te gaan. Ze hebben ook een waardevolle traditionele kennis die hen in staat stelt antwoorden te bieden op de klimaatuitdaging. De Dinka in Zuid-Soedan, bijvoorbeeld, verbranden de uitwerpselen van hun koeien: de rook en de assen, die ze op zichzelf en hun dieren aanbrengen, houden insecten weg, die steeds meer voorkomen door de stijgende temperaturen.

Daadkrachtig beleid nodig
De strategieën van familiale veehouders om zich aan te passen aan en te vechten tegen de klimaatverandering liggen nu steeds meer onder vuur. Zo is er minder grasland beschikbaar en sluiten sommige landen hun grenzen af voor rondtrekkende veehouders. Er is nood aan een daadkrachtig nationaal en internationaal beleid dat de familiale veehouders in het Zuiden intensief ondersteunt om het hoofd te kunnen bieden aan de klimaatverandering.