De Antwerpse binnenstad verloor inderdaad op enkele jaren tijd haar Etnografisch Museum, het Volkskundemuseum en het Scheepvaartmuseum. Het Museum voor Schone Kunsten is tot 2017 gesloten en tijdens het laatste weekend van april mocht het publiek afscheid komen nemen van het Diamantmuseum op het Astridplein.
Ook het Modemuseum in de Nationalestraat moet wellicht straks de deuren sluiten. Schepen voor Cultuur Philip Heylen (CD&V) wijst er op dat de collecties van de gesloten stedelijke musea naar het Museum aan de Stroom (MAS) op het Eilandje werden overgebracht en dus voor het publiek toegankelijk blijven, maar dat is voor velen niet hetzelfde omdat er in de binnenstad een groot hiaat is ontstaan. Dit gemis willen de eigenaars van de Keizerskapel nu wat goedmaken door hun kapel in 2013 voor het publiek open te stellen.
Beroemde bewoners en gasten
De kapel werd gebouwd in 1512 door het ambacht van lakenbereiders of droogscheerders. Ze werd opgedragen aan Onze-Lieve-Vrouw en later aan haar moeder, de heilige Anna. Daarom wordt de Keizerskapel soms ook de droogscheerderskapel of Annakapel genoemd.
In de voorbije eeuwen heeft de kapel een bewogen geschiedenis gekend en kreeg tal van bekende historische figuren over de vloer. Dürer in 1521 tijdens zijn bezoek aan Antwerpen, maar evenzeer Rubens, buurman Nicolaas Rockox en de aartshertogen Albrecht en Isabella.
De Keizerstraat zelf, waar de kapel is gelegen, kende door de tijden heen nogal wat beroemde bewoners. De in Antwerpen geboren kunstschilder Frans Hals, de familie Rockox, schrijfster Anna Bijns en de dierenschilder Frans Snijders. Om er maar enkelen te noemen.
Onaangeroerd
En zo komt het dat de Keizerskapel een uniek kunstpatrimonium herbergt waarin alle grote families uit de geschiedenis van de Antwerpse barokbeeldkunst vertegenwoordigd zijn. Quellinus evengoed als Verbruggen, Kerrickx en Colyns de Nole. Schilderijen uit de post-Rubensiaanse periode vervolledigen het ensemble met namen als Boeyermans, Schut, De Crayer, Matthyssen en Willeboirts-Bosschaert.
De zilvercollectie omvat een monstrans van Hendrik Corbion en tal van stukken met de signatuur van onder meer Thomas Lissau, Jan Batistn Buyssens en Verberckt. De textielcollectie gaat terug tot de 17de eeuw en bevat enkele schitterende antependia die destijds duurder waren dan bijvoorbeeld een altaarstuk van Pieter Paul Rubens.
Uniek aan de Keizerskapel is dat al deze kunstwerken, incluis het fragiele textiel, verbazend goed bewaard zijn gebleven. Ook het barokke interieur bleef quasi onaangeroerd. Dankzij het rijke meubilair, het prachtige hoofdaltaar, de zijaltaren, de preekstoel en de communiebank, samen met de beeldhouwwerken en glasramen, behoort de Keizerskapel ongetwijfeld tot de meest waardevolle monumenten in Antwerpen.
Hedendaagse kunstenaars
Ook vandaag trekt de kapel nog steeds kunstenaars aan onder wie acteurs, dichters, muzikanten en plastische kunstenaars. Dat is goed merkbaar wanneer de Keizerskapel haar deuren tijdens de weekends openstelt voor het publiek.
Het monument dat enigszins verscholen ligt tussen de aanpalende gebouwen is bij het grote publiek minder bekend, maar kunstenaars van allerlei pluimage kennen de weg naar de kapel wel zodat het oord een baken van rust en creativiteit is geworden in de historische binnenstad.
Witte Paters
De kapel was een tijdlang eigendom van de Witte Paters van Afrika, die nog steeds het aanpalende klooster bewonen. In 1989 kwam de kapel in het bezit van professor Xavier Nieberding en zijn echtgenote. Ze restaureerden het historische gebouw en werden hiervoor in 1994 beloond met de prijs voor de beste restauratie van een monument in België.
Eind 2008 namen dokter Jean-Pierre De Bruyn en zijn echtgenote de fakkel over. Als hoofdbeheerders van de kapel zetten zij zich sindsdien met een opvallende gedrevenheid in voor de bescherming, het behoud en de promotie van dit cultuurhistorisch monument.
De kapel staat sinds vorige zomer op de lijst van de internationale musea (CODART), wat de deuren opent naar wereldwijde naambekendheid. Het monument is ondertussen tevens aanvaard als lid van het Forum voor Erfgoedverenigingen. Vanaf 2013 kan dan de Keizerskapel definitief als museum naar buiten treden en zal daarvoor de bestaande collectie van 17de eeuws beeldhouwwerk aanvullen met de top van de Antwerpse barokschilderkunst.
Jubileumviering
Naar aanleiding van het 500-jarig bestaan van de Keizerskapel stelde een artistieke commissie een uitgebreid feestprogramma samen. Op zondag 13 mei 2012 wordt er een jubileumconcert in de Sint-Pauluskerk gehouden met het Euregio Jeugdorkest onder leiding van Hans Castelyn en sopraan Cristel De Meulder. Ze brengen onder meer werk van Liszt, Haydn en Mahler, alsook de suite uit ‘Star Wars’ van John Williams.
Het jubileumprogramma biedt dan verder nog tot november van dit jaar tal van andere activiteiten, zoals voordrachten, lezingen, rondleidingen en een concertdriedaagse die allemaal plaats vinden in de Keizerskapel zelf. De opbrengst is integraal bestemd voor de verdere restauratie van de Keizerskapel.