Aan de vooravond van 1 mei, de socialistische feestdag van de arbeiders, en een week voor de start van de sociale verkiezingen zullen sommigen zich de vraag stellen waarvoor dit alles in deze 21ste eeuw nog nodig is. Is de sociale strijd al niet lang gestreden? Hebben we hier in België in vergelijking met andere landen geen duidelijke sociale wetten? Hebben we dan geen goed sociaal opvangnet voor wie geen eigen inkomen kan verwerven? Neen, 3x neen, helaas… Ook vandaag nog, en misschien zelfs nu meer dan 10 jaar geleden, worden te veel werknemers onrechtvaardig behandeld. Ook vandaag nog is de ‘loontrekkende’ in vele gevallen ‘loonafhankelijk’ zodat hij of zij bereid is om voor dat loon een goed sociaal- en gezinsleven op te offeren.
Enkele praktijkvoorbeelden
Gisteren komt M, tewerkgesteld bij de kuisfirma, op het syndicaal bureel. ‘Ik heb thuis een brief gekregen waarin staat dat ik ben ontslagen.’ De reden waarom is niet vermeld. Zelf heeft hij de laatste tijd enkele moeilijkheden ondervonden. Collega’s kunnen gebruikmaken van collectief vervoer om op het werk te geraken. Hij moet op een ander tijdstip beginnen en moet met eigen vervoer komen. Dit is niet vanzelfsprekend wanneer je niet over een eigen auto beschikt. Verder wordt hij steeds door zijn directe chef op de vingers getikt omdat hij zijn taken niet goed uitvoert, hij heeft nochtans nog nooit klachten gehoord van anderen. Enkele dagen voordien is F, tewerkgesteld bij dezelfde firma, met een gelijkaardig verhaal naar ons gekomen. Zowel M als F zijn van niet Belgische origine. Zij zijn er van overtuigd dat er sprake is van racisme. Ook andere collega’s hebben hun directe chef al discriminerende uitspraken horen doen. Maar hoe sterk sta je in je schoenen wanneer je een ontslagbrief hebt gekregen waarin geen reden is vermeld? Een reden voor ontslag hoeft juridisch gezien niet vermeld te zijn. Zowel M als F zijn onterecht ontslagen. Maar hoe kunnen zij hun gelijk halen tegenover de grootste kuisfirma van het land? Gelukkig is er de vakbond om hen te verdedigen.
Vandaag heeft W haar ontslag gegeven. Vele jaren heeft zij getracht om zich te integreren in haar ploeg van productiearbeiders. Herhaalde malen hebben de collega’s, allemaal mannen, haar op haar zwakheden gewezen. Zij heeft extra haar best gedaan. Meer dan de anderen, maar toch nooit genoeg volgens haar directe chef. W is niet de eerste vrouw die haar ontslag geeft omdat zij de strijd om als vrouw aanvaard te worden binnen een mannenbastion niet kan winnen. Vrouwen moeten zich nog steeds méér bewijzen dan mannen. Van gelijke rechten is nog steeds geen sprake. Gelukkig is er de vakbond om dit aan te klagen.
Twee weken geleden komt S binnen met een vraag. S werkt voor de informatica-firma. ‘Vanaf volgende maand moet ik naar Londen gaan werken. Eigenlijk wil ik niet. Ik heb hier een gezin en kan dat zomaar niet achterlaten. Kan men mij verplichten?’ In het arbeidscontract van S staat dat hij altijd en onmiddellijk kan tewerkgesteld worden in één van de kantoren van de firma. S heeft dus de keuze tussen verhuizen naar Londen of z’n ontslag te geven. S staat bekend om op te komen voor zijn rechten. Hij hoort ook tot de oudere generatie van IT-ers. Met zijn opmerkingen over ‘recht op verlof’ en ‘correcte vergoedingen’ zet hij de jongere collega’s aan tot denken. Daarom wil de werkgever dat S weggaat zonder dat zij hem moeten ontslaan. Gelukkig is er de vakbond om ervoor te zorgen dat S bij zijn gezin kan blijven.
R staat bekend als een joviale en vrolijke collega. R heeft het hart op de juiste plaats en is steeds bereid om op de bres te springen voor zijn collega’s. Hij is rad van tong en moet nooit lang naar woorden zoeken. R heeft door dit alles al meerdere malen een verbaal conflict gehad met zijn leidinggevenden. Een jaar geleden is een discussie zo hoog opgelopen dat men R wilde ontslaan. Gelukkig was er de vakbond om dit te voorkomen. Toch is R voor 6 maanden ‘geschorst’. R zat 6 maanden thuis zonder werk en zonder inkomen. Hij had ook geen recht op een uitkering. Gelukkig waren er… de collega’s. Iedere collega legde maandelijks 50 euro of meer opzij voor R, zodat hij toch nog een ’normaal’ inkomen had. Dat heet solidariteit. ‘Samen sterk!’ tegen onrechtvaardigheid.
Dit zijn enkele voorbeelden uit de praktijk van elke dag.
Situaties waarin mensen blij zijn dat er vandaag nog een vakbond bestaat waar zij terecht kunnen, die het voor hen opneemt.
Ik ben ervan overtuigd dat alle vakbondsafgevaardigden in België, van alle sectoren, elk tientallen voorbeelden kunnen geven van situaties waarin ‘loontrekkenden’ onrechtvaardig behandeld worden. Samen zouden zij een dik zwart boek van sociale ongelijkheid kunnen schrijven. Daarom is, ook vandaag nog, een vakbond broodnodig!
Ivo Janssen
syndicaal afgevaardigde ABVV – BASF Antwerpen
