Ook Derk-Jan Eppink weerstaat in zijn column in De Morgen (17/4/12) niet aan de drang om de eigen vooroordelen te bevestigen. Het is menselijk, maar we schieten er geen meter mee op. Nochtans raakt hij essentiële punten aan.
Zo heeft Eppink gelijk als hij zegt dat de wereld veranderd is. Dat de tijd voorbij is dat het “rijke Noorden” het “arme Zuiden” helpt. Opkomende landen als Brazilië en China begeven zich op het wereldtoneel en dwingen daar hun rechtmatige plaats af.
Maar tegelijk zien we de kloof tussen arm en rijk binnen landen steeds groter worden – overal ter wereld, wat nieuwe problemen met zich meebrengt. Ons economisch model springt bovendien oneconomisch om met de planeet en alles wat die ons te bieden heeft aan mineralen en grondstoffen. Het zal niemand ontgaan zijn dat de prijzen van grondstoffen en voedsel versneld in stijgende lijn gaan.
We weten dat het niet vol te houden is, dat deze manier van groeien eindig is. Daar ligt het echte ontwikkelingsvraagstuk. Als we nu al anderhalve keer de capaciteit van de aarde overschrijden, hoe gaan 3 miljard armen zich dan nog opwerken? Er is inderdaad geen Noord-Zuid-probleem meer. We zitten met een mondiaal probleem en dat vraagt meer dan liefdadigheid. Dat vraagt globale verandering. Steeds meer burgers zijn daarvan doordrongen, en met hen almaar meer bedrijven en overheden.
Bij die verandering kunnen ngo’s hun rol spelen. Door experimenten op te zetten die de weg wijzen naar een samenleving en een economie waarbinnen ieder mens zich kan ontwikkelen binnen de grenzen van de planeet. Die rol proberen we ook met Vredeseilanden in alle bescheidenheid op te nemen. In landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, maar evengoed in eigen land. We zoeken mee naar nieuwe modellen om voedsel te produceren en te consumeren in een wereld die straks 9 miljard mensen telt. Het draait nog altijd om kansen bieden aan arme boerenfamilies om vooruit te gaan, maar de blik reikt verder. Het vergt samenwerken met partners uit bedrijven, overheden, universiteiten. Partners wiens belangen lang niet altijd gelijk lopen.
Kwaliteit is bij zulke experimenten belangrijker dan kwantiteit. Als meneer Eppink dus wil pleiten voor een verschuiving van de focus naar kwaliteit, zijn we mee. Geld hoort geen doel te zijn, maar laat het ook geen onnodig obstakel worden door wild te hakken in budgetten volgens bedenkelijke criteria.
Het ligt immers allemaal wat genuanceerder dan “korten op ontwikkelingssamenwerking is goed” of “pak de ngo’s hun financiering af”. Ngo’s zijn niet goed of slecht. Bedrijven zijn niet goed of slecht. De overheid is niet goed of slecht. Hulp is niet goed of slecht. We hebben gevallen waar het werkt en gevallen waar het minder tot zelfs contraproductief werkt. Laat ons die gevallen bestuderen, de juiste conclusies trekken en met die kennis aan de slag gaan. Zoals grote mensen.
Jelle Goossens is medewerker van Vredeseilanden
