Felipe Calderón was woensdag en donderdag in Havana, een tussenstop op weg naar Colombia, waar hij dit weekend de Top van de Amerika’s bijwoont.

“Cuba en Mexico zijn een hernieuwde etappe in hun relatie begonnen dankzij de wederzijdse wil om nieuwe bruggen van verstandhouding en samenwerking te bouwen”, zei de Mexicaanse president bij zijn vertrek.

De Cubaanse politicoloog Luis Suárez noemt het bezoek “veelbelovend”. “Men kan zeggen dat de reis van Calderón de moeilijke cyclus afsluit” die met de regering van Vicente Fox was begonnen, zegt Suárez.

Volgens de politicoloog zal de opvolger van Calderón de “hernieuwde etappe” voortzetten. In juli vinden presidentsverkiezingen plaats in Mexico.

Zedillo en Fox

Tot midden de jaren negentig waren de relaties tussen beide landen zeer goed geweest. De wrijvingen begonnen toen Ernesto Zedillo (1994-2000), van de rechtse Institutionele Partij van de Revolutie, aan de macht kwam.

Onder zijn opvolger Vicente Fox (2000-2006), die net zoals Calderón tot de rechtse Nationale Actiepartij behoort, ging het van kwaad naar erger. Toen Fox in 2002 een bezoek aan Havana bracht en daar een groep dissidenten ontmoette, irriteerde dat de Cubaanse regering enorm. Mexico steunde bovendien een internationale veroordeling van Cuba voor mensenrechtenschendingen. In 2004 stonden de diplomatieke banden tussen beide landen op springen.

Cubaanse olie

Volgens analisten toonde Calderón zich van bij zijn aantreden eind 2006 voorstander van toenadering tot Cuba.
Tijdens zijn korte bezoek deze week had Calderón officiële ontmoetingen met president Raúl Castro en met de voorzitter van het parlement, Ricardo Alarcón. “We hebben een open gesprek gehad, zoals het hoort bij de leiders van twee zusterlanden”, zei Calderón achteraf.

Hij had ook een gesprek met kardinaal Jaime Ortega, aartsbisschop van Havana. De katholieke kerk speelt een belangrijke rol bij de huidige hervormingen op het eiland. Door de toenadering tussen Ortega en Castro in 2010 werden meer dan 130 politieke gevangenen vrijgelaten.

Calderón benadrukte vooral de economische relaties. De bilaterale handel zal worden opgevoerd, kondigde hij onder meer aan. Nu is die goed voor omgerekend 284 miljoen euro.

De staatsoliebedrijven Pemex en Cupet tekenden ook “een niet-bindende intentieverklaring” voor samenwerking bij oliewinning in Cubaanse wateren. Nu al is Pemex daar aanwezig via zijn participatie van 9,49 procent in het Spaans-Argentijnse Repsol-YPF. De nieuwe optie zou Mexico rechtstreeks toegang geven tot de Cubaanse olie, zeggen bronnen die bij de onderhandelingen betrokken zijn.