Sommige experts en gewone Afghanen vragen zich af of het democratischer zal worden of meer kwetsbaar voor geweld en extremisme dan ooit. Anderen betwijfelen of het strategisch gelegen land, dichtbij Iran, Pakistan en Centraal-Azië, ooit echt vrij zal worden van Amerikaanse aanwezigheid.

Meer dan tien jaar na de komst van de buitenlandse troepen om het terrorisme te bestrijden, zetten de Afghanen openlijk vraagtekens bij de “echte” motieven van de VS destijds.

“Het ging de Verenigde Staten niet om de strijd tegen het terrorisme, hoewel ze Al Qaeda-leider Osama bin Laden gedood hebben. Al Qaeda is hier nog steeds en verspreidt zich in de regio, bijvoorbeeld naar Tadzjikistan en Oezbekistan”, zegt Naseer Fayaz, een bekende journalist. “Daar hebben de VS belang bij, op deze manier wordt hun hulp gevraagd en kunnen ze hun aanwezigheid in de regio rechtvaardigen.”

Criminele regering

Hoewel de Amerikaanse president Barack Obama heeft aangekondigd dat hij zijn troepen wil terugtrekken voor einde van 2014, twijfel Fayaz eraan of dat daadwerkelijk zal gebeuren. “De Amerikaanse strategie is een langetermijnstrategie. De Amerikanen zijn hier om invloed uit te oefenen in de regio, van Iran tot Centraal-Azië.”

Wadeer Safi, een rechtsgeleerde aan de Universiteit van Kaboel, denkt dat de buitenlandse troepen om een andere reden zullen blijven. “De VS zullen pas vertrekken als hier een regering zit die transparant is en sociale rechtvaardigheid hoog in het vaandel heeft. Dat is nu niet het geval. Er zijn nog steeds criminelen aan de macht. Die moeten berecht worden”, zegt hij.

“Als de buitenlandse troepen het land in handen geven van fundamentalisten, zal Afghanistan een narcostaat worden met sterke banden met Pakistan”, zegt hij. Zijn argumentatie wordt ondersteund door het feit dat het grootste deel van de wereldwijde opiumproductie in Afghanistan plaatsvindt. Het land is voor een derde van zijn bruto binnenlands product (bbp) afhankelijk van de drugshandel. Afghanistan staat bovendien te boek als het meest corrupte land in de wereld na Somalië.

Verbranding koran

Ondanks deze problemen is een meerderheid van de Afghanen voor terugtrekking van de Amerikaanse troepen. Na een bloedbad in Kandahar en woede over de verbranding van de koran op de Amerikaanse militaire basis in Bagram, liepen de spanningen in het land op. In Kaboel werden buitenlandse troepen vervangen door Afghaanse militairen en politieagenten.

“Maar er zijn maar weinig mensen die de Afghaanse politie, die verdeeld is op grond van etnische afkomst van de agenten, vertrouwen”, zegt Fayaz. Diplomaten en zakenlieden huren volgens hem meestal particuliere beveiligingsbedrijven in. Ambassades worden omringd door betonnen muren en het is alleen mogelijk er binnen te komen met speciale toestemming.

De aanwezigheid van krijgsheren en hun milities is een gevaar dat kan toenemen als de buitenlandse troepen vertrekken. Momenteel houden zij zich echter rustig omdat afspraken zijn gemaakt over deling van de macht.

Burgeroorlog

Verzet tegen de Amerikaanse bezetting ligt moeilijk, zegt Baseer, hoofd van de shoera (tribale raad) van Khewa in Dar-e-Noor, dichtbij de stad Jalalabad. “Zelfs als 99 procent van de bevolking tegen de bezetting is, is het moeilijk openlijk te laten merken dat je er tegen bent. De regering denkt dan direct dat je met de taliban sympathiseert.”

“We hebben tijd nodig. We hebben gevochten tegen de Sovjet-bezetting, de jihadisten, de taliban en nu hebben we opnieuw met een bezetting te maken. Wij staan achter het volk en proberen hun problemen op te lossen.”

Als er een burgeroorlog uitbreekt, zegt hij, komt dat doordat er miljarden dollars Afghanistan instromen vanuit het buitenland. “Zodat een paar rijken villa’s kunnen bouwen. Het zal niet komen door de terugtrekking van de Amerikaanse troepen.”

In Kaboel is volgens hem te zien hoe de kloof tussen arm en rijk groeit. Er worden door een handvol rijken grote villa’s opgetrokken naast de traditionele lemen huizen omringd worden met open riolen.