Joyce Banda
Nieuws, Afrika, Malawi -

Malawi maakt nieuwe start met Joyce Banda

LILONGWE — Hij was ooit een populair leider, maar bij de dood van de Malawische president Bingu wa Mutharika gingen Malawiërs deze week dansend de straat op. Ze hopen dat de nieuwe president Joyce Banda hun land uit de economische malaise kan halen.

maandag 9 april 2012 13:19
Spread the love

Mutharika, die in 2004 aan de macht kwam en in zijn tweede termijn zat, overleed op 5 april op 78-jarige leeftijd aan een hartaanval. Na een dag van geruchten, bevestigde de staatsradio op 7 april de dood van de president.Een paar uur later werd vice-president Joyce Banda, die tevens leider is van de oppositiepartij Volkspartij, ingezworen. Ze is de eerste vrouwelijke president in zuidelijk Afrika en blijft aan tot de presidentsverkiezingen in 2014.

Banda heeft zich lange tijd ingezet voor vrouwenrechten en de economische emancipatie van vrouwen. Nelia Kagwa, voorzitter van de Vereniging van Vrouwelijke Handelaren in Lilongwe, zegt te hopen dat Banda de kwakkelende economie van het land weer op de rails helpt. “Kleine bedrijven staan op de rand van instorten, door gebrek aan brandstof en deviezen. Er moeten snel oplossingen komen en ik hoop dat ze hier prioriteit aan geeft”, zegt Kagwa.           

Stijgende prijzen

Malawi is een van armste landen in de wereld. Bijna driekwart van de bevolking leeft van minder dan 1,25 dollar per dag. De stijgende kosten van basisproducten verergeren de situatie nog. Sommige producten zijn extra duur geworden doordat de overheid in juni vorig jaar besloot op brood, vlees en melkproducten 16,5 procent omzetbelasting te heffen.

“Banda heeft een prestigieuze award gewonnen omdat ze de honger in haar eigen gemeenschap heeft gestopt. Als ze de kans krijgt, kan ze dat voor veel meer Malawiërs doen”, zegt Kagwa. Banda kreeg in 1997 samen met de voormalige Mozambikaanse president Joaquim Chissano de Africa Prize for Leadership for the Sustainable End of Hunger.

James Kaliwo, een straatverkoper in Lilongwe, zegt in een reactie op de dood van Mutharika  dat “er een nieuwe dageraad is aangebroken in Malawi”. “Het ging economisch en sociaal steeds slechter. God heeft onze gebeden verhoord. Mutharika deed niets aan de economie”, zegt Kaliwo.

Donorhulp

De prominente Malawische politiek analist Boniface Dulani zegt dat het te simplistisch is te veronderstellen dat de problemen van Malawi voorbij zijn met de dood van Mutharika. Maar het land krijgt hiermee wel een nieuwe kans, zegt hij. “Banda zou normaal gesproken afhankelijk zijn geweest van de stem van de Malawiërs. Nu kan ze zonder verkiezingen laten zien dat ze de capaciteit heeft Malawi in de goede richting te sturen. Ze moet deze kans grijpen en het vertrouwen winnen van de bevolking die steeds sceptischer is komen te staan ten opzichte van de macht”, zegt Dulani.

Banda loopt een risico dat de heersende partij, die een parlementaire meerderheid heeft, haar agenda frustreert. Veel Malawiërs hopen echter dat met de komst van Banda de economische problemen zullen verminderen. Met een nieuwe regering kan ook de donorhulp aan Malawi, die werd ingetrokken wegens slecht bestuur, hervat worden, zegt Dulani. De donorbetrekkingen van Malawi leden sterk onder beschuldigingen dat het zuidelijk Afrikaanse land de rechten van homo’s en de persvrijheid niet respecteerde.

Vorig jaar juli vielen 21 doden bij protesten tegen Mutharika. Bij die demonstraties werden 275 mensen gearresteerd. Banda steunde de demonstranten. Dorothy Ngoma, een van de leiders van de protesten tegen Mutharika, heeft er vertrouwen in dat Banda in staat is de economische crisis aan te pakken. “Ze is capabel en betrouwbaar. Ik ben ervan overtuigd dat we snel veranderingen zullen zien in dit land.”

Machtsstrijd

Dat het twee dagen heeft geduurd voordat de dood van Mutharika officieel werd bevestigd, deed vermoedens rijzen dat er achter de schermen een machtsstrijd gaande was tussen Banda en de regeringspartij. De plaatsvervangende minister Transport, Catherine Gotani-Hara, heeft gezegd dat Mutharika’s bondgenoten wilden dat zijn jongere broer Peter president zou worden.

Banda en Mutharika botsten eerder al over de rol van Peter Mutharika. De president zette Banda uit zijn Democratische Volkspartij, nadat ze bezwaar had gemaakt tegen zijn plan om zijn broer Peter kandidaat te stellen voor het presidentschap in 2014.

Banda lanceerde daarop in september 2011 de Volkspartij, maar bleef vice-president. Bij de inauguratie van Banda waren bijna alle kabinetsministers aanwezig. Een opvallende afwezige was Peter Mutharika. 

Een populair leider

Bingu wa Mutharika was ooit een populair leider. Bij zijn dood deze week gingen Malawiërs echter juichend de straat op. Mutharika, een voormalig econoom bij de Wereldbank, werd vooral geliefd vanwege zijn landbouwplannen. In 2005 hadden 5 miljoen Malawiërs voedselhulp nodig als gevolg van slechte oogsten. Drie jaar later haalde het land echter een recordoogst binnen en was het veranderd in de graanschuur van de regio. Die omslag was vooral een gevolg van een subsidieprogramma voor kunstmest en zaden van Mutharika.

Malawi kwam onder de president echter op gespannen voet te staan met de belangrijkste donor, Groot-Brittannië. Nadat de Britse ambassadeur in een diplomatiek telegram had gezegd dat Mutharika “steeds dictatorialer werd”, besloot de president de ambassadeur het land uit te zetten.

Ook de Malawiërs werden steeds ongeduldiger met Mutharika. In juli vorig jaar braken protesten uit. In augustus 2011 ontsloeg de president zijn  42 leden tellende kabinet. Een paar weken later benoemde hij een nieuw kabinet, met zijn vrouw als minister van HIV/Aids en Vrouwenzaken.

Op 14 maart riep de Commissie voor Openbare Zaken, een invloedrijk orgaan van religieuze organisaties, Mutharika op binnen zestig dagen te vertrekken of een referendum uit te schrijven over zijn positie. De Commissie beschuldigde Mutharika van politiek en economisch wanbestuur. De president weigerde echter.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!