Even terugblikken.

Het kunstenlandschap en de decreten kenden de afgelopen 20 jaar een hele evolutie. Van de opgang van de Vlaamse golf in de jaren ’80 tot midden jaren ’90 waar de structurele actoren vooral hun positie willen behouden, legitimeren en uitbreiden. Geleidelijk begint de kunstensector zijn kritisch potentieel in te ruilen voor bedrijfslogica, marktdenken en groeiprognoses. Anno 2012 heeft deze trend zich veralgemeend en is het de norm geworden.

Wie bijvoorbeeld doelbewust kiest om niet te groeien, wordt door het beleid niet au sérieux genomen. Toch is het groeidenken niet vol te houden. Het leidt tot grote structuren aan de top van het systeem. Dit soort van groei en structuren dienen opengebroken worden. Er is nood aan diversiteit en verschil, en voor alle duidelijkheid: dat betekent iets anders dan versnippering.

Het lijkt niet langer mogelijk om het ongedefinieerde open te laten staan, het moet bepaald en behandeld worden. De noodzakelijke spanning tussen mogelijk en onmogelijk wordt ongedaan gemaakt wanneer men via standaardisering en objectivering het singuliere uitvlakt.

Er dreigt één en ander vast te lopen. In de praktijk wijzen commissies, onderzoeksprojecten en ontwikkelingsprojecten meer en meer door naar de grote spelers, maar die hanteren efficiëntienormen en resultaten voor hun programmering en productie, die haaks staan op de slow art die eigen is aan die onderzoeksinitiatieven. Kunst en onderzoek veronderstelt tijd om iets te ontwikkelen, om te bricoleren, om te falen, om rare sprongen te maken, om waanzinnige ideeën uit te proberen, om te verdwalen en daardoor iets anders te ontdekken. Onderzoeksplatformen voor en door makers zijn meer dan ooit nodig. En juist deze dreigen te verdwijnen.

We hebben in dit kunstenlandschap nood aan zuurstof, ruimte voor complexiteit en vrij onderzoek, los van de productiedwang. Plekken waar experiment, traagheid en relatieve onzichtbaarheid nog mogelijk is. Waar geen meetbare duidelijkheid aan de orde is, maar onduidelijkheid en onvoorspelbaarheid mag. En juist deze organisaties staan nu weer onder druk.

Wie de plek van het onmogelijke schrapt,
Schrapt ook het werk aan zichzelf, de zorg voor zichzelf
De zorg voor een landschap, de zorg voor creatie
Wie de plek van het onmogelijke schrapt
Schrapt ook de ontwikkeling van kunsten
En bij uitbreiding de kunsten zelf.

Dit schrijven is een pleidooi voor het kleine en het onvoorspelbare, voor kleine a-typische en moeilijk te plaatsen werkplaatsen en kunstenaarsorganisaties. Want deze dreigen er deze subsidieronde uit te vallen. Ondergetekenden vrezen dat het schrappen van deze ‘culturele broedplaatsen’ leidt tot het ondergraven van de kunst van de toekomst. Een beleid dat zegt zich te richten op diversiteit, experiment, onderzoek en de ondersteuning van kunstenaars, dient juist die plekken te koesteren die vorm geven aan deze doelstellingen.

De (eerste) ondertekenaars,

a.pass; Les Ateliers Claus; Bains Connective; Campo – Carl Gydé & Kristof Blom; Constant vzw; Fieldworks vzw – Heine R. Avdal, Yukiko Shinozaki & llse Joliet; Margarita Production; Mokum, Alternatief Managementbureau voor individuele kunstenaars; Nadine; okno; Geert Opsomer; Pianofabriek Kunstenwerkplaats; d e t h e a t e r m a k e r; Timelab; Tristero; SIC – An Van Dienderen & Suzanne Weck; SPIN – Kate McIntosh, Hans Bryssinck, Diederik Peeters & Els Silvrants-Barclay; Stan vzw – Renild Van Bavel; Karel Vanhaesebrouck – Hoofd Theateropleidingen Rits; Workspace Brussels …

Online link: http://www.change.org/petitions/wat-nu-what-now