Nieuws, Europa, Economie, Politiek, Stakingsrecht, Europese Commissie, Europees Parlement, Sociale rechten, Europese vakbonden, Europees Hof van Justitie, Monti II -

Wordt stakingsrecht ondergeschikt?

De fractie van socialisten en democraten (S&D) in het Europees parlement luidt de alarmbel over het voorstel van de Europese Commissie van 21 maart dat sociale rechten, zoals stakingsrecht, kan ondergeschikt maken aan economische vrijheden. Een rechtbank zou dan beslissen of een staking mag doorgaan.

zondag 1 april 2012 17:52
Spread the love

Het voorstel van de Europese Commissie maakt deel uit van een pakket genaamd “Monti II“. Monti who? Neen, niet de troetelnaam van veldmaarschalk Montgomery, de held van El-Alamein, die na de bevrijding in 1944 ook in ons land toegejuicht werd. Maar de huidige Italiaanse eerste minister Mario Monti die destijds als Eurocommissaris het initiatief nam voor deze directieven. 

Wat betekent “ondergeschkt aan economische vrijheden”? In feite bedoelt men: ondergeschikt aan het bedrijfsbelang. Of nog duidelijker: de financiële belangen zoals de CEO of raad van bestuur deze bekijken. Al eens meegemaakt dat een bedrijfsleiding de eisen steunt van het personeel, zoals werkzekerheid of loonsverhoging of minder werkdruk? Ja, het is niet uitgesloten, maar dan moet er ook niet gestaakt worden! (bijvoorbeeld bij Volkswagen is er een akkoord voor werkzekerheid). In de meeste gevallen zal een staking schade toebrengen aan de productie, de inkomsten van het bedrijf, en de tevredenheid van de klanten. Daarom hebben rechtse politici en bedrijfsfederaties al generaties lang gezocht naar trucs om het stakingswapen te ondermijnen. De commerciële media doen hun duit in hetzelfde zakje met hun discours dat “een staking van de oude tijd is, en van weinig creativiteit getuigt bij de vakbonden”.

Het Europees Hof van Justitie

Het Europees Hof van Justitie heeft in de zaken Laval, Viking, Rueffert en Luxemburg het stakingsrecht tegenover het vrij verkeer van diensten en goederen geplaatst en voorrang gegeven aan dit laatste. Dat betekent dat het stakingsrecht werd opgeheven in deze gevallen. Maar het gaat veel verder dan stakingsrecht. Er zijn immers al vonnissen van Straatsburg waarin de geldende collectieve arbeidsovereenkomsten (cao) terzijde zijn geschoven:

In de zaak Laval (Zweden) zegt het Hof dat een collectieve actie (bijvoorbeeld staken) om voor personeel van een bedrijf uit een ander Europees land dezelfde verloning te eisen als in het gastland (Polen in België bvb), kan worden beschouwd als een hindernis voor vrij verkeer van diensten (een fundamentele regel in het EU-verdrag), en daarom onwettig is. Het Hof aanvaardt enkel dergelijke actie indien deminimumrechten bedreigd worden. De cao in Zweden mag niet opgelegd worden aan bedrijven die van elders komen.

In de zaak Viking zegt het Hof dat de collectieve actiemiddelen “proportioneel” moeten zijn met de eis of betwisting. Dat wil zeggen dat elke rechter zijn/haar eigen subjectief oordeel kan uitspreken over welke actie wèl, en welke niet toegestaan is. Voor de organiserende vakbonden is het een zwaard van Damocles, en voor de personeelsleden een ontrader.

In het proces tegen het Groothertogdom Luxemburg legde de Europese Commissie zelf klacht neer wegens de toepassing van de geldende arbeidswetgeving, wat tegen de belangen was van een multinational.

In het Verenigd Koninkrijk werd de vakbond BALPA bedreigd met bankroet door een klacht van British Airways tegen een geplande staking tegen het uitvlaggen van personeel. In het Verenigd Koninkrijk werden Britse personeelsleden in de olieraffinage daarnaast geconfronteerd met minder dure Italianen, wat juridisch onderbouwd werd dankzij het Hof van Straatsburg.

De EU vakbonden

De EU vakbonden hopen te kunnen argumenteren dat het Verdrag van Lissabon spreekt over “sociale vooruitgang” en “volle tewerkstelling” (Article 3 (3), sub par. 3). Maar dat zijn erg abstracte begrippen, en in concrete gevallen kunnen ze best verenigbaar zijn met sociale afbraak en werkloosheid. Er bestaat een economische ideologie die sociale vooruitgang en tewerkstelling beschouwt als het spontane eindresultaat van een gezonde economie, in geen geval als iets dat kan opgelegd worden.

De gezonde economie vereist vrijheid van ondernemen, van aanwerven en ontslaan, winstgevendheid en competitiviteit. Wie competitief is, zal groeien en vervolgens aanwerven, zo gaat de redenering. Om dit te bereiken, is het best de lonen te verlagen en stakingen te verbieden. Dat lijkt heel logisch, behalve dat 1) dit sociale achteruitgang is om zogezegd vooruitgang te bereiken; 2) competitie erop neerkomt dat klanten worden afgesnoept van concurrenten, die dan personeel op overschot hebben. De werkgelegenheid verschuift, maar neemt zeker niet toe. Ook de winst verschuift, en daarover gaat het natuurlijk en 3) de beste competitie erin bestaat te besparen op de personeelskosten, dus minder jobs.

Volgens de vakbonden moet er dus een aanpassing komen van de Europese richtlijn (directive), maar de meerderheid in de Europese Commissie en het Europees Parlement vindt zulks niet nodig: er is voldoende sociale bescherming voor mensen van goede wil, het staat toch in het verdrag? Tenslotte willen we toch ook geen Europa dat door de syndicaten wordt bestuurd?

Maar de experten van de Europese Commissie zijn ook niet van gisteren. “Men tracht de sociale partners te paaien door hen een centrale rol toe te kennen. In het Monti-scenario krijgen de vakbonden als het ware het monopolie om acties te organiseren: exit spontane stakingen. Als klap op de vuurpijl wordt alternatieve conflictbemiddeling gepromoot. Bij ons betekent dat de tussenkomst van sociale bemiddelaars. In andere landen is dit echter vaak synoniem van verplichte arbitrage. De ‘oplossing’ komt dan in handen van een derde die waarschijnlijk het ‘gesundenes volksempfinden’ zal laten primeren” (Prof Patrick Humblet).

Dat het stakingsrecht is bekrachtigd door de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), waarin ook de werkgeverfederaties zetelen, maakt blijkbaar niets uit. Straatsburg betwist immers “het” stakingsrecht niet, maar alleen concrete gevallen.

http://kathleenvanbrempt.be/home/in_de_kijker/commissie_valt_stakingsrecht_frontaal_aan

Met dank aan Patrick Humblet

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!