Privatisering van overheidsbedrijven

Zo’n 10.000 mensen verzamelden zich zondag op het Trg Republike in Podgorica voor de protestbijeenkomst ‘Vrijeme je!’ of ‘Het is tijd!’ Dit werd georganiseerd door de Studentska Unija (Studentenunie), de USSCG (Unie van Vrije Vakbonden) en de ngo MANS. (1)

Kop van jut was de overname van de aluminiumfabriek KAP in Podgorica. Dit is het grootste bedrijf van het land. Dit bedrijf werd zes jaar geleden verkocht aan de Russische oligarch Oleg Deripaska aan een voordelige prijs.

Sr?a Kekovi?, algemeen secretaris van de USSCG: “Het is tijd dat allen terechtstaan die geprofiteerd hebben van de schadelijke privatiseringen. Waar zijn de honderden miljoenen die geïnvesteerd werden in KAP? De burgers van Montenegro leiden het duurste leven, maar hebben de laagste lonen.” (2)

Vechten voor werktijden

Janko Vu?ini? van de vakbond van het staalbedrijf Željezara Nikši? hekelde de werkomstandigheden van de arbeiders: “Ik wens u een gelukkige Montenegrijnse lente. Montenegro is niet wat we dachten dat het zou worden. Ze hebben ons gezegd dat we tot Europa zouden toetreden, en ze brengen ons terug naar de 19e eeuw, naar Chicago.”

“Om te vechten voor onze werktijden. We zullen overwinnen, want ze kunnen ons niet langer verdelen omwille van een nul in onze portefeuilles, want de nul die we hebben is ondeelbaar.” (2)

Ook de voormalige Montenegrijnse president Milo ?ukanovi? moest het ontgelden. Vanja Calovic van ngo MANS: “We willen een politie die presidenten kan arresteren.” (1) De allerpopulairste slogan van de dag was ‘Milo, lopove!’ of ‘Milo, dief!’ (2)

Werkloosheid

De Belgische student Erwin VH was in Podgorica tijdens de betoging en gaf ons enige duiding: “Dergelijke bijeenkomsten lijken me een signaal van grote onvrede met het neoliberale en door en door corrupte beleid van de regering, die al twintig jaar gedomineerd wordt door de DPS, de Democratische Partij van Socialisten. Die DPS is dan weer de rechtstreekse opvolger van Tito’s Liga van Kommunisten.” Ex-president ?ukanovi? maakt deel uit van de DPS.

Vanuit het hele land kwamen betogers per bus naar Podgorica. Erwin VH: “Naar mijn aanvoelen was het echte hart van de bijeenkomst echter de arbeiders uit het bergachtige noorden van het land.”

“Nog meer dan het zuiden van het land, dat kan profiteren van de boom, of moeten we ‘bubbel’ zeggen, van het toerisme en de bouw, heerst in dit gebied een grote werkloosheid. Zo’n 13 à 18 procent van de Montenegrijnse bevolking met de gepaste leeftijd is werkloos. In het noorden gaat het om meer dan een derde.”

Effect van het volksprotest

Over het effect van deze betoging is Erwin VH sceptisch: “Ik ben nog niet ingewerkt genoeg in de Montenegrijnse politiek om dit met zekerheid te zeggen, maar ik ben geneigd om pessimistisch te zijn. Het is te vrezen dat Lukši? (de huidige premier, red.) meer oor zal hebben voor het IMF, dat twee weken geleden nog gevraagd heeft de staatsuitgaven te beperken, het aantal ambtenaren te verminderen en de BTW te verhogen.”

“Ook moet ik bekennen dat ik een aangeboren scepticisme bezit t.a.v. een ngo als MANS, die fondsen ontvangt van ondermeer de EU en allerhande westerse regeringen zoals de VS, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland.”

“?alovi? verklaarde trouwens enige tijd geleden: ‘Onze donatoren kun je eenvoudigweg vinden op onze site. Net zoals de lijst met donatoren van de regering eenvoudigweg te raadplegen is op de site van Interpol.’” (2)

Montenegro is sinds 2006 onafhankelijk. Het is inmiddels een kandidaat EU-lidstaat. Het voorbije halfjaar waren er geregeld grote betogingen in het land. In januari werd er nog geprotesteerd tegen de verhoogde energieprijzen.

1. http://www.balkaninsight.com/en/article/mass-protest-held-in-podgorica

2. Vertalingen en getuigenissen van Erwin VH.