Na het uitkomen van deze beelden deden de Peruaanse autoriteiten een inval op een illegaal houthakkerskamp in het Nationaal Park. Wereldwijd leven er zo’n 100 stammen die contact vermijden met de buitenwereld, in Peru alleen leven 15 geïsoleerde groepen.

De beelden zijn van de Spaanse archeoloog Diego Cortijo, die in de regio was voor een ander project en de toevallige ontmoeting vastlegde. Aan de overkant van een rivieroever zie je een groep Mashco-Piro vredig zitten. Het Manú Nationaal Park is 15.328 km² groot, dat is net iets meer dan de helft van het Belgische grondgebied en het ligt op slechts honderd kilometer van Cusco. Het park is een van de meest biodiverse ter wereld. Menselijke nederzettingen zijn nauwelijks toegestaan, enkel door inheemse gemeenschappen, onder wie de Mashco-Piro en de Matsigenka.

Uitermate belangrijk bewijsstuk

Verrassend zijn deze foto’s zeker niet, het is geweten dat in het Peruaanse Manú Nationaal Park ongecontacteerde Mashco-Piro leven. De afgelopen maanden werden zij meermaals gezien, wat kan betekenen, volgens experts, dat zij verdreven worden door de illegale houtkap in en rondom het Nationaal Park.

Ook laagvliegende helikopters van nabijgelegen olie- en gaswinningprojecten, meer bepaald het Camisea-project, kunnen dieren op de vlucht jagen en indianen in hun kielzog – achter hun voedsel aan. De beelden die werden vrijgegeven zijn de meest gedetailleerde waarnemingen van ongecontacteerde indianen van de laatste jaren.

Deze beelden zijn een uitermate belangrijk bewijsstuk om het bestaan van dergelijke groepen vast te leggen, zeker in Peru en Brazilië, waar (lokale) autoriteiten dit al eens ontkennen. Peru’s vorige president, Alan Garcia, trok meer dan eens openlijk het bestaan van geïsoleerde groepen in twijfel en schilderde ze af als bedacht door milieuactivisten.

Het Amazone-gebied werd door de laatste Peruaanse regeringen opengesteld voor investeringen allerhande, zonder werkelijk rekening te houden met de inheemse bewoners. Illegale houtkap is een bijzonder groot probleem in de regio. In de Peruaanse grondwet zitten heel wat hiaten waardoor het recht op land van inheemse volkeren niet volledig beschermd wordt. Enkele internationale verdragen, regeringsinstellingen en massale mobilisaties proberen sinds decennia de grondrechten van indianen in het Amazonewoud en de Andes veilig te stellen.

Talloze racistische visies

Er leven nog talloze racistische visies. Die opvattingen pleiten voor het opnemen van indianen in de meerderheidssamenleving (om hen te ‘ontwikkelen’) en zien hen als een hindernis voor de ontwikkeling van het land. Dit is niet enkel zo in Latijns-Amerika, ook in Afrika (bij de Bosjesmannen), Azië (bij de Jarawa van de Andaman-eilanden) en Oceanië (bij de Aboriginals).

Het contacteren van dergelijke inheemse groepen kan bijzonder gevaarlijk zijn voor de groep zelf, maar ook voor de buitenstaanders. In koloniale tijden werden ontelbare groepen gecontacteerd, met nefaste gevolgen. Tot enkele decennia geleden werd een actief beleid gevoerd om geïsoleerde groepen te benaderen. Tot de dag van vandaag zoeken mensen (verbonden aan bedrijven of zelfs overheden) om uiteenlopende redenen contact.

Doordat de amero-indianen geen immuniteit hebben tegen westerse ziektes, zijn zij erg gevoelig voor griep, pokken of mazelen. (Vele ‘westerse’ ziektes worden van dier op mens doorgegeven, dieren die niet in de Amerika’s leefden. Bijgevolg hebben de amero-indianen daar geen weerstand tegen kunnen ontwikkelen). Hierdoor sterft er bij contact soms meer dan de helft van de groep. Na contact zijn de vooruitzichten weinig rooskleurig voor de overlevenden: ziekte, alcoholisme, werkloosheid, honger, … een ontwrichte samenleving kortom.

Menselijke diversiteit en culturele heterogeniteit

Naast ontelbare andere inheemse volkeren, bezitten ongecontacteerde groepen hun eigen kosmovisie, scheppingsverhaal, cultuur en levenswijze – die volledig van de onze verschillen. Hun kennis van hun bossen is bijna onuitputtelijk. Zij dragen bij tot menselijke diversiteit en culturele heterogeniteit.

Een recent incident waarbij een Matsigenka-man werd gedood, wijst nog maar eens op de gevaren van contact. Nicolás ‘Shaco’ Flores bracht al meer dan 20 jaar voedsel en geschenken voor een geïsoleerde groep. Hij werd om het leven gebracht door een pijl van een ongecontacteerde indiaan bij het Manú Nationaal Park. Ook vorig jaar werden beelden uitgegeven waar toeristen op een rivieroever kleding achterlieten voor indianen, waarop het gebied werd afgesloten.

Contact kan op elk moment gebeuren, de Peruaanse expert Huertas pleit om voorzorgsmaatregelen te implementeren om herhalingen te voorkomen. Het Peruaanse overheidsdepartement voor Inheemse Zaken, INDEPA, wil in het afgelegen gebied een wachtpost en een communicatienetwerk opzetten, voor zowel de lokale bevolking als ongecontacteerde indianen. Ook de inheemse organisatie FENAMAD werkt samen met lokale gemeenschappen om een wachtpost op te zetten om indringers weg te houden van de Mashco-Piro.

Nadat de close-up foto’s werden vrijgegeven, werd binnen het park een illegaal houthakkerskamp ontdekt. Agenten en parkwachters vonden tijdens de operatie (geleid door het SERNAP, het Peruaans Departement voor Beschermde Gebieden) meer dan 7 kubieke meter illegaal gekapt hout. Een groep mannen werd gearresteerd en hun materiaal werd in beslag genomen. Gevangenisstraffen kunnen van drie tot zes jaar oplopen.

Ongecontacteerde indianen wensen zo weinig mogelijk contact te hebben met de buitenwereld. Vele groepen ondergingen al ontzettend veel veranderingen en vluchtten voor elementen in hun omgeving: mijnbouw, houtkap, missionarissen, of landbouw. In het verleden zijn verschillende groepen naar buiten gekomen om contact te zoeken. Zij die geen contact willen, hebben het recht om hun eigen levenswijze te bepalen, op de gronden waar zij soms meer dan duizenden jaren leven.

Een beknopte versie van dit artikel verscheen eerder in studentenmagazine de Moeial, beide artikels zijn gebaseerd op nieuwsberichten van Survival International.