De discussie over de legalisering of het strafvrij maken van drugs in de regio kwam in een stroomversnelling toen Otto Pérez Molina, de rechtste president van Guatemala, op 17 januari stelde dat er “zo snel mogelijk” en “ernstig” over dat alternatief moet worden nagedacht. Pérez Molina verklaarde ook dat het wenselijk is dat de hele regio het erover eens wordt, samen met de VS.

De Colombiaanse president, de conservatief Juan Manuel Santos, reageerde op 28 januari dat “die oplossing aanvaardbaar is voor Colombia als de hele wereld voor die optie kiest”.

Tegenwind uit de VS

Uit de VS kwam wel tegenwind. “De president van de VS, Barack Obama, steunt de legaliserig niet als een weg om het drugsprobleem op te lossen”, verklaarde Wendy Sherman, de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, eind januari bij een bezoek aan Colombia. Volgens Sherman moet het drugsgebruik in rijke landen inderdaad aan banden worden gelegd, maar moet er evengoed een substantiële vermindering van de drugsproductie in Colombia komen.

Veel Latijs-Amerikanen begrijpen niet waarom de VS zo op de rem gaan staan, terwijl het toch duidelijk is dat de huidige aanpak veel leed veroorzaakt en weinig oplevert. “Het grote probleem is dat onze burgers de belangrijkste slachtoffers zijn, en dat de VS, waar de meeste consumenten leven, daar niet noodzakelijk een einde aan willen maken”, zegt Carmen Rosa De León van het Opleidingsinstituut voor Duurzame Ontwikkeling, een Guatemalteekse burgerorganisatie.

22 miljoen gebruikers

In Centraal-Amerika leven 42 miljoen mensen. De VN schatten het aantal drugsgebruikers in de VS op 22,6 miljoen. Zelfs in de VS geven sommige politici toe dat de Amerikanen de problemen met de drugshandel in Centraal-Amerika mee veroorzaken. Het drugsgebruik in de VS “voedt het geweld in Centraal-Amerika en de rest van Latijns-Amerika en de Caraïben”, schrijven de Amerikaanse senatoren Dianne Feinstein en Charles Grassley in een rapport dat vorig jaar verscheen.

Volgens het rapport werden in 2010 in Honduras 77 moorden per 100.000 inwoners gepleegd, in El Salvador 66 en in Guatemala 50. De Léon en veel andere experts achten het mogelijk dat de legalisering van verdovende middelen een uitweg biedt uit die slachtpartij.

Colombianisering

Ook belangrijke schrijvers in de regio breken een lans voor het uit de strafwet halen van drugs om het extreme geweld tegen te gaan. De Nicaraguaan Sergio Ramírez is zo iemand, net als de Mexicaan Carlos Fuentes. Volgens Fuentes is Centraal-Amerika zich aan het “Mexicaniseren”, net zoals Mexico zich de voorbije jaren “gecolombianiseerd” heeft. Het drugsgeweld is in Mexico al enkele jaren nog moorddadiger dan in Colombia, dat traditioneel de hoogste moordcijfers kende.

Maar een eenvoudige oplossing is legalisering niet, waarschuwt criminoloog en kenner van de transnationale georganiseerde misdaad David Martínez-Amador. “Je kan marihuana, heroïne en cocaïne legaliseren, maar doe je dat ook met synthetische drugs die het centrale zenuwstelsel aantasten? En de bendes die de drugshandel in handen hebben, doen ook aan ontvoeringen, afpersingen, wapen- en orgaanhandel. Gaan we die ook legaliseren?”

Er zijn nog meer tegenstanders in de regio. “Ik geloof niet dat legalisering het geweld zou doen afnemen”, zegt de Costa Ricaanse politicoloog Claudio Alpízar. “Alcohol is een verdovend middel dat toegelaten is, maar het blijft grote problemen veroorzaken in Midden-Amerika. Alleen het verbruik terugdringen kan een oplossing bieden”, oordeelt Alpízar. Volgens hem moeten de landen van Centraal-Amerika veel meer investeren in een dialoog met de VS over dat thema, en zich achter een gezamenlijk en ernstig voorstel scharen.”

– – – – – – – –
Auteur: Danilo Valladares