Het zijn altijd de ‘anderen’

De Romeinen gebruikten het al, het principe van ‘verdeel-en-heers’ of ‘divide et impera’ zoals Bart De Wever hoogstwaarschijnlijk zou zeggen. Hij kent er namelijk ook wat van. Eerst was het de mannen tegen de vrouwen, dan werd het Belgen tegen migranten. De laatste jaren waren het de Vlamingen die tegen de Walen moesten opgezet worden en vice versa.

Vandaag is het bon ton om de jeugd tegen de oudere generaties te doen revolteren. Dag in dag uit moeten we aanhoren dat jongeren niet akkoord gaan met de staking van die archaïsche vakbonden. Meer nog, de vakbonden met al hun ouwe mannenleden zijn ronduit conservatief.

De goeroes van het ‘generatieconflict’

Wie predikt er vandaag zoal de revolte tegen de oudere generaties? Beginnen we maar met Pieter Marechal, voorzitter van Jong CD&V en zelfverklaarde goeroe van het generatieconflict. Volgens mijnheer Marechal was de SHAME-betoging het eerste voorbeeld van verzet van de jongeren tegen het falende beleid van de oude zakken. Daarna kwam het pensioensdebat, de discussie over de werkloosheidsuitkering, ja zelfs de alcoholcontroles op Nieuwjaar…

Keer op keer hetzelfde mantra: “Niet elk dossier mag in dit land een strijd worden om de al verleende voordelen veilig te stellen zonder rekening te houden met diegenen die deze voordelen nog niet gekregen hebben.” Alsof de vorige generaties niet op de barricade stonden voor zaken waar wij nu van kunnen genieten. Of waren de sociale verworvenheden misschien een cadeau van regering en werkgevers dat zomaar pats boem in de schoot van de bevolking viel? Natuurlijk niet: al onze rechten werden op straat veroverd door de werkende bevolking, jong en oud samen.

De jongste telg van de generatieconflictfamilie heet Nick Roskams, zelfverklaard bezorgde student die meent dat ABVV-voorzitter Rudy de Leeuw niet de keuzes voor de studenten moet maken. En dus gaat hij dan maar zelf even in naam van de studenten spreken en valt hij de doelstellingen en het nut van de algemene staking frontaal aan. Deze onschuldige student is wel de voormalig nationaal-secretaris van het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV), een studentenvereniging waarbij Open Vld als liberale watjes in het niets verzinken.

Beide heerschappen zijn perfecte voorbeelden van wie momenteel het debat domineert in zowel de traditionele als de sociale media. Het is immers lastig twitteren voor wie in de fabriek aan de band staat.

Het debat gaat over iets anders

Wie is er dan afwezig in het debat? De overgrote meerderheid van de jongeren: de scholieren, de jobstudenten, de jonge werklozen, de jonge arbeiders of bedienden,… Jongeren die dagelijks ondervinden op welke manier de crisis hun leven of dat van hun (groot-)ouders beïnvloedt. Ook dit debat is een kwestie van de 99 versus de 1 procent. #nuffsaid (vrij vertaald: geen debat meer nodig, duidelijk genoeg, ‘genoeg gezegd’, nvdr). Of toch niet, het generatieconflict is immers geen debat, het is een non-debat, een manier om niet over inhoud van het dossier te spreken en zo het maatschappelijk debat te verzieken.

Waar gaat het echt over?

We weten nu al wie het hoge woord voert binnen het debat over het generatieconflict. Nu even inzoomen op de inhoud. Het gaat immers over veel meer dan de pensioenleeftijd. De regering neemt een hele resem maatregelen waarbij ook de jongeren in het besparingsvizier komen te staan.

Eén op vijf Belgische jongeren zit zonder werk en twee op vijf krijgt geen vast contract te pakken.We doen even een test: er zijn 600.000 werklozen voor 100.000 jobs in België. Dat is zoals een fles van anderhalve liter water in een flesje van 25 cl krijgen. Onmogelijk. En dan willen ze de oudere werknemers langer doen werken. Onbegrijpelijk.

Dan is er de hervorming van het tijdskrediet, nog zo’n typische maatregel die enkel de ouderen treft. Maar dat is niet zo. Vooral vrouwen worden door deze maatregel geraakt, en zeker jonge vrouwen die aan kinderen beginnen. Maar ook jongeren die vaak van job (moeten) veranderen, de zogenaamde jobhoppers, raken in de problemen. De pensioenrechten die er nu aan gekoppeld zijn, verdwijnen stilletjes. Tijdskrediet opnemen om ‘langer werken’ aangenamer te maken, wordt zo simpelweg boerenbedrog.

Het verkorten van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd bestond al, maar gaat nu zo ver dat alle werklozen het op termijn moeten stellen met een inkomen dat onder de Europese armoedegrenzen duikt. De nieuwe maatregelen staan nu voor een verplichte job binnen de drie maanden en binnen een straal van maar liefst 60 km rondom je woonplaats. Duitse toestanden in de polders.

Maar ook voor jongeren die vandaag nog studeren komen er moeilijke tijden aan. Je studies staan al lang niet meer garant voor het vinden van een degelijke job. Volgens een recente enquête van Eurostat werken maar liefst één op vijf Belgische werknemers onder hun opleidingsniveau. 22 % van de werknemers tussen de 25 en de 54 jaar is dus overgekwalificeerd. Hiermee halen we net niet het erepodium, maar bekleden we een “eervolle” vierde plaats in Europa.

De crisis raakt alle generaties

De gegevens spreken voor zich. De algemene malaise en de besparingsmaatregelen raken jong en oud. Maar raken ze echt de hele bevolking? Neen, een klein deel van de bevolking, de 1%, blijft buiten schot. Want inderdaad, zoals Thalasse, een jonge arbeidster, stelde in een interview in De Standaard is dit geen generatieconflict, maar een klassenconflict. Een conflict tussen de vermogenden en de onvermogenden, tussen zij die de touwtjes in handen hebben en de tanden in het raderwerk.

Dit zie je als je nagaat op wie de besparingen gericht zijn. De ondernemingen moeten 8 % van de besparingen dragen, de bevolking draagt meer dan 80 % ervan. De logica hierachter is pijnlijk duidelijk. In een maatschappij waar de winst voor de mensen komt, is dit dagelijkse kost.

Samen

Zijn er redenen om fatalistisch te zijn? Absoluut niet, wel om waakzaam te blijven. De tegenstelling jong-oud is een gemakkelijk wapen om ons te verdelen en zo de besparingsmaatregelen door te drukken. Dit hoeft echter niet zo te zijn. Want wij – jong en oud samen – zijn met veel, en zij zijn met weinig. Samen horen ze ons in heel Europa. En luisteren zullen ze. 

Jouwe Vanhoutteghem

Jouwe Vanhoutteghem is ondervoorzitter van Comac, de jongerenbeweging van de PVDA.