Het Tahrir-plein op 27 januari
Nieuws, Afrika, Politiek, Democratie, Verkiezingen, Egypte, Tahrirplein, 6 April-beweging, Moslimbroeders, Arabische revolutie, Arabische lente, Hosni Moebarak, Salafisten, Egyptische leger, Abdelhakim Qandil, Ahmed al-Shahat -

Tahrir, één jaar na de revolutie tegen Moebarak

'Revolutie' was het woord dat op ieders lippen hing op vrijdag 27 januari in de Egyptische hoofdstad Caïro. Al enkele weken circuleerden op sociale netwerkssites oproepen om een tweede revolutie te ontketen. Deze keer wou het volk de omverwerping van het Egyptische leger.

dinsdag 31 januari 2012 11:45
Spread the love

Spanning in Caïro

Vrijdagmiddag heerste er een gespannen sfeer in Caïro. Tijdens de vrijdagpreek in de al-Azharmoskee sprak de imam lovende woorden over de revolutie. Hij stelde dat iedereen tegenwoordig kritiek kon leveren op alles, zelfs op wat hij beschreef als de ‘waarheid’, en dat stond in schril contrast met het Moebarak-tijdperk.

Maar de imam stelde ook dat vrijheid niet betekende dat men ‘chaos’ kan ontketenen en ‘tegen de richting’ ingaan. In dat geval moest het gezag optreden, aldus de imam, in een duidelijke referentie naar de revolutionairen die op dat moment net wilden beginnen aan hun ‘Dag van Woede’ op het Tahrirplein.

Op het binnenplein van de prestigieuze al-Azharmoskee riepen enkele jongeren meteen na het gebed de leuze “Weg met het gezag van het leger”, waarop die jongeren overweldigd werden door een menigte die de slogans “het leger en het volk gaan hand-in-hand” en “eruit!, eruit!” scandeerden.

Het was meteen duidelijk: de al-Azhargeestelijken staan achter het leger. Ook buiten de moskee was de spanning te snijden. Het verkeer werd op tientallen plekken in de hoofdstad geblokkeerd door voor- en tegenstanders van het leger. De tanks van het leger waren echter nergens te bespeuren. Waarschijnlijk was de legerleiding gerustgesteld door het uitblijven van de steun van de Moslimbroederschap voor deze ‘Dag van Woede’.

Op het Tahrirplein zelf waren er aanzienlijk minder mensen dan op woensdag 25 januari, toen ongeveer 2 miljoen mensen de verjaardag van de revolutie van 2011 kwamen vieren. Maar vrijdag zou er niet gevierd worden, maar zou de revolutie worden afgewerkt. Het hoorde een dag van woede te zijn tegen het leger en zijn binnenlandse bondgenoten, de Moslimbroeders op kop.

Op het Tahrirplein bevonden zich twee podia, één dat volgepropt was met Moslimbroeders en het andere van de organisatoren van deze Dag van Woede. Twee verschillende politieke agenda’s en twee totaal verschillende posities op een plein dat door beide groepen geclaimd wordt …

‘Weg met het leger en de Moslimbroeders’

De belangrijkste spreker op het revolutionaire podium was Abdelhakim Qandil. Deze dappere journalist werd enkele jaren geleden opgepakt door de Egyptische geheime dienst en naakt achtergelaten als straf voor zijn kritische opiniestukken. Hij is ook de woordvoerder van de Kefaya-beweging die sinds 2004 de confrontatie opzocht met het Moebarak-regime en het pad effende voor de Egyptische revolutie. 

Qandil verwierp zowel het neoliberalisme, het zionisme en het Amerikaanse imperialisme. Ook stond hij enorm kritisch tegenover de Moslimbroeders en de Salafisten die de recente verkiezingen hebben gewonen. Qandil gelooft dat er geen legitieme verkiezingen plaats kunnen vinden zolang het leger de macht in handen heeft.

Hij riep ook op om de revolutie voort te zetten. Zolang Moebaraks minister van Defensie de macht heeft, kan er geen sprake zijn van een geslaagde revolutie, aldus Qandil. Hij berispte de Moslimbroeders omdat ze door hun deelname aan de verkiezingen legitimiteit gaven aan de militaire junta, en hij vond het een schande dat de Broeders op Tahrir aan het vieren waren in plaats van de revolutie te vervolmaken.

Daarna sprak Ahmed al-Shahat, beter bekend als Flagman. Hij werd razend populair toen hij eind augustus de Israëlische ambassade beklom en de vlag van dat land weghaalde. In zijn speech haalde Flagman zwaar uit naar de militaire junta die hem onder druk hadden gezet om niet met de pers te praten na zijn spectaculaire stunt. Naar eigen zeggen is Flagman niet meer bang van het leger, en hij roept de Egyptenaren op om zowel tégen het leger als tégen de Moslimbroeder te zijn.

Toen Flagman het publiek begon op te zwepen tegen het leger klonk er door de luidsprekers van de Broeders koranverzen. Een pure provocatie, aldus de revolutionairen. Als reactie riepen ze: “Het plein is vol, rot nu op Moslimbroeders. Het plein is vol, tegen het leger en de Broeders.” Enkele demonstranten gooiden zelfs tomaten en flessen naar het podium van de Broeders.

Eén volk, twee revoluties

Achter die rivaliteit ligt een diepliggend conflict over de richting die de revolutie nu moet inslaan. De Moslimbroeders geloven dat het parlement, dat enkele dagen geleden zijn eerste zitting hield, nu de eisen van de revolutie zal inwilligen. De straat is geen optie meer voor hen. Als partij en beweging hebben zij het maximum gehaald uit de revolutie. Ongeveer de helft van de parlementsleden zijn Moslimbroeders.

Aan de andere kant heb je de verschillende linkse, nationalistische, de Jeugd van 6 April en enkele liberale groeperingen die niet geloven in een parlementair proces onder toezicht van het leger. Zij vrezen ook dat een deal tussen het leger en de islamisten ervoor zal zorgen dat het leger boven de wet zal komen te staan. Die vrees is reëel, aangezien de relaties tussen de salafisten en het leger heel warm zijn. De Moslimbroeders staan nu wat kritischer tegenover het leger, maar echt vijandig zijn ze nog steeds niet.

De Jeugd van 6 April kwam vrijdag op het Tahrirplein met een oplossing. Het leger moet na 60 dagen de macht overdragen aan een burgerlijke raad die een nieuwe grondwet moet opstellen. Of dat gebeurt, is zeer twijfelachtig. Enkel de ‘straat’ kan het leger dwingen om terug naar zijn kazernes te gaan.

En zolang de grote islamistische partijen de veilige kant van het leger kiezen, zal de grote massa uitblijven. Misschien is er een nieuwe vonk nodig. Vrijdag trokken enkele duizenden demonstranten naar Maspero waar enkele maanden geleden het leger enkele tientallen vooral christelijke demonstranten doodde.

Deze keer wilden de demonstranten de gebouwen van de staatstelevisie bezetten. En zaterdag gingen de jongeren van de 6 April-beweging de Qasr al-Nilbrug bezetten om te bidden voor de demonstranten die vorig jaar stierven in de spectaculaire miniveldslag tussen demonstranten en betogers. De revolutie in Egypte is verre van afgelopen. Het is enkel wachten op een volgende vonk. 

take down
the paywall
steun ons nu!