Ijslanders betogen: "Geen IceSave slavernij"
Nieuws, Europa, Economie, Politiek, Economische crisis, Ijsland, Bankencrisis, Werkloosheid, Subprime hypothekencrisis -

IJsland herstelt langzaam van de crash

REYKJAVIK - Drie jaar geleden demonstreerden duizenden IJslanders bij het parlementsgebouw in een poging de conservatieve regering, die in hun ogen verantwoordelijk was voor de ineenstorting van het bankensysteem in het land, weg te krijgen.

maandag 30 januari 2012 14:45
Spread the love

In 2008 gingen drie grote commerciële IJslandse banken failliet omdat ze niet in staat bleken hun kortetermijnschuld te herfinancieren. De demonstranten kregen hun zin, de regering trad af en een linkse coalitie nam het roer over. De nieuwe regering beloofde zich in te zetten voor de ‘gewone IJslander’, maar over de vraag of dat gelukt is, verschillen de meningen.

Na de crash devalueerde de IJslandse kroon aanzienlijk. Dat betekende dat de prijs van alles wat geïmporteerd moest worden of wat afhankelijk was van buitenlandse valuta, flink toenam. Eten, brandstof en consumentenproducten stegen vooral in prijs. Ze zijn nog steeds veel duurder dan voor de crisis en de groei van het aantal IJslanders dat zich aanmeldt bij voedselbanken is nog niet tot stilstand gekomen. 

Veel mensen raakten hun baan kwijt, kregen te maken met salarisverlagingen en overwerk werd afgeschaft. Vooral in de bouwsector sloeg de malaise toe, omdat de huizenmarkt instortte. De werkloosheid is intussen echter iets afgenomen. Nog 6,1 procent van de IJslanders staat momenteel geregistreerd als werkloos.

Uitstel van betaling

Er zijn ook meer consumenten gekomen die hun schulden aflossen. Voor mensen die vlak voor de crisis een lening hadden afgesloten voor een huis of nieuwe auto, ontstonden de grootste problemen. Banken verstrekten in de periode voor huizen nog leningen van 100 procent. 

Op IJsland, dat 300.000 inwoners telt, heeft 75 procent van de mensen een eigen huis. Voor de crash kregen zij vaak het advies om een hypotheek geheel of gedeeltelijk af te sluiten in buitenlandse valuta. Na de crash verdubbelde wisselkoers bijna, wat betekende dat het duurder werd om leningen terug te betalen. Tegelijkertijd daalde de prijs van vastgoed. Nieuwe huiseigenaren moesten leningen terugbetalen die de waarde van hun huis op dat moment ver overschreden.

De Debiteurenombudsman op IJsland is er voor mensen die er zelf niet meer uitkomen. “Er komen hier heel verschillende mensen over de vloer en voor iedereen proberen we een oplossing op maat te vinden”, zegt voorlichter Svanborg Sigmarsdottir. “De meeste mensen vragen om schuldverlichting, maar er is ook een aanzienlijk aantal mensen dat wil proberen met minder drastische middelen een oplossing te vinden.”

“Veel kredietverstrekkers bieden tijdelijk oplossingen waarbij alleen rente betaald hoeft te worden en de aflossing wordt uitgesteld. Het is ook mogelijk om uitstel voor allebei aan te vragen. Als de maandelijkse betalingen weer hervat worden, zijn die wel hoger dan voor de bevriezing omdat er over een hoger bedrag dan voor die tijd rente wordt berekend”, zegt ze.

Noorwegen

Volgens de belastingdienst zit 40 procent van de IJslanders in een situatie waarin hun schulden hoger zijn dan de waarde van hun bezittingen. In de praktijk gaat het om 60.000 gezinnen. Sommige mensen zijn inmiddels uit IJsland vertrokken, in een poging elders meer te verdienen. Vooral Noorwegen is een populaire bestemming, omdat daar veel werk is in de olie-industrie.

Er zijn echter ook IJslanders die alweer terug zijn uit het buitenland. Sturla Jonsson is een van die mensen. Tot 2007 werkte hij voor zichzelf. Toen de crisis uitbrak, kreeg hij nauwelijks nog opdrachten, waardoor hij zijn hypotheek niet meer kon betalen.

In juni 2009 vertrok hij naar Noorwegen om werk te zoeken. In eerste instantie kwam hij bij een vrachtwagenbedrijf terecht, later ging hij werken bij een tegelzetterij. Hij wist genoeg te verdienen om aan zijn maandelijkse financiële verplichtingen te voldoen. Uiteindelijk ging hij terug naar IJsland omdat hij last kreeg van zijn rug. 

Thuis ontdekte hij dat zijn hypotheeklasten herberekend waren en dat hij veel meer moest terugbetalen dan hij kon opbrengen. “Mijn huis is op een veiling verkocht”, zegt hij. “In maart moet ik eruit zijn. Maar ik ga een rechtszaak aanspannen”, verzekert hij.

Inmiddels stijgen de salarissen bij de banken weer en de verkoop van luxe auto’s is toegenomen. IJslanders stappen ook weer steeds vaker het vliegtuig om in het buitenland te gaan winkelen.

take down
the paywall
steun ons nu!