SOPA, PIPA en ACTA. Met hun afkortingen klinken de wetten die erachter verborgen gaan niet bijster speciaal. SOPA en PIPA zijn de beruchte wetten tegen online piraterij – volgens sommigen ‘censuurwetten’ – in de Verenigde Staten (zie ook Internetcensuur in “vrije” Westen?). ACTA – Anti-counterfeiting trade agreement – is een wetsvoorstel dat vandaag in alle stilte door de Europese Commissie werd goedgekeurd in Japan.

door Gunther Malin

Het ACTA-voorstel kan gezien worden als de Europese tegenhanger van het Amerikaanse SOPA/PIPA-wetsvoorstel, maar is het dat ook? De wet kadert ook in de strijd tegen online piraterij en – bij uitbreiding – in de strijd tegen namaakgoederen. Het is een multilateraal verdrag tussen onder andere de Europese Unie, de Verenigde Staten en Australië (een volledige lijst: Wikipedia). Verrassend genoeg is het wetsvoorstel nauwelijks gekend bij de bevolking, hoewel het reeds sinds vorig jaar bekend gemaakt werd. Die leemte in de berichtgeving heeft geleid tot veel speculatie en foute informatie. Time to get our facts straight.

Internetgebruikers afgesloten van het Net?

Op het Internet werd meteen de vergelijking gemaakt met het Amerikaanse SOPA/PIPA-wetsvoorstel. De Europese Commissie ontkent echter dat ACTA een Europese tegenhanger is van SOPA. Op haar website zegt ze:

Why is ACTA not SOPA?

• SOPA is a US draft law that would change US legislation. ACTA does not require any EU law changes. Anything you can do legally today is still legal after the ratification of ACTA.
• ACTA does not foresee cutting off internet access to anyone.

Het laatste puntje verwijst naar een van de meest controversiële elementen van ACTA. Er was kort sprake van een maatregel om internetgebruikers af te sluiten van het Internet, indien zij inbreuk pleegden op het auteursrecht. Na drie overtredingen zou een internetgebruiker de toegang tot het Internet ontzegd worden. Die maatregel werd echter nog voor de stemronde vandaag uit het voorstel geschrapt.

Douaniers controleren iPods en GSM’s

De online-gemeenschap maakt zich ook zorgen over douanecontroles. Het gerucht ging de ronde dat douaniers de toestemming zouden krijgen om MP3-spelers, GSM’s en andere elektronische apparatuur te controleren. Op die manier zouden ze illegale liedjes bij de reiziger kunnen opsporen. Deze “mythe” wordt eveneens expliciet ontkracht door de Europese Commissie in haar Q&A:

There is no provision in ACTA that substantiates this claim. ACTA is about tackling large scale illegal activity, often pursued by criminal organisations. It is not about limiting civil liberties or harassing consumers. The respect for fundamental rights such as, privacy, freedom of expression and data protection is expressly mentioned as a basic principle of the agreement. There is a provision in ACTA  specifically exempting travellers from checks if the infringing goods are of a non-commercial nature and not part of large scale trafficking.

EU customs, frequently confronted with traffics of drugs, weapons or people, do not have the time or the legal basis to look for a couple of pirated songs on an i-Pod [sic] music player or laptop computer.

De gewone iPods en GSM’s van de gewone reiziger worden dus nadrukkelijk vrijgesteld van extra bagagecontroles om illegale databestanden op te sporen.

Internetproviders go Big Brother

Een gamingwebsite maakt zich erg veel zorgen over de impact van ACTA op de internetgebruiker. De bovenstaande geruchten waren in een van hun artikels terug te vinden, alsook het volgende:

Daarnaast zijn internetproviders verplicht privégegevens af te staan als een rechthebbende daarom vraagt, zonder tussenkomt van een rechter.

De Europese Commissie benadrukt dat ze de internetproviders niet vraagt om het internetgebruik van hun klanten te controleren of te filteren. Wel bevat de voorlopige tekst die online te vinden is, volgende alinea:

Each Party shall enable right holders, who have given effective notification to an online service provider of materials that they claim with valid reasons to be infringing their copyright or related rights, to expeditiously obtain from that provider information on the identity of the relevant subscriber.

ACTA zou rechthebbenden dus wel de mogelijkheid geven om informatie te bekomen over internetgebruikers die auteursrechten schendt. Of hier een rechter aan te pas komt of niet, wordt niet geëxpliciteerd.

Wat doet ACTA dan wel?

ACTA heeft als belangrijkste doel een betere internationale samenwerking in de strijd tegen namaakgoederen en online piraterij. Het wil ook de strijd tegen de schending van auteursrechten beter organiseren, zodat sancties gemakkelijker afgedwongen kunnen worden. Het voorstel zou echter niet de ambitie hebben een nieuwe auteurswet op te stellen. Het wil wel een beter wetgevend kader voor het afdwingen van het IPR – Intellectual Property Right.

Indien ACTA goedgekeurd wordt, is het enkel bindend voor de landen die het akkoord ondertekenen. Vandaag ondertekende de Europese Commissie de tekst al, maar nu moet het Europees Parlement nog beslissen of het verdrag geratificeerd wordt. Dat zal mogelijk pas in juni gebeuren. ACTA zal bovendien niets aan de Europese wetgeving veranderen, laat de Europese Commissie weten.

Wanneer het ACTA-wetsvoorstel goedgekeurd wordt in het Europees Parlement, verhuist het naar de nationale parlementen, waar het eveneens moet geratificeerd worden.

Geheimdoenerij of slechte communicatie?

De Europese Commissie ontkent ten stelligste dat ze ACTA geheim heeft gehouden. Reeds in 2007 werd het voorstel aangekondigd en daarna volgden regelmatig persberichten en verslagen in onder andere het Europees Parlement.

Het is echter verrassend dat de media er weinig tot niet over hebben bericht. Daardoor gonsde het op het Internet van de geruchten, die door een snelle controle op officiële websites meteen konden ontkracht worden.

Is ACTA inderdaad de Europese tegenhanger van SOPA/PIPA? Voorlopig niet, maar het blijft afwachten wat er nog zal volgen.