Door een groot venster kijkt hij vaak naar het panorama van de stad, waarvan het vergezicht verstoord wordt door verschillende kantoorgebouwen. In het midden van zijn woning staat een reusachtige tafel waarvan het tafelblad bezaaid is met tijdschriften, kleurpotloden, vetkrijtjes, knipselresten en ‘polarkes’, maar ook kunst- en andere boeken. Bij gebrek aan plaats laat hij zijn werken zien op de vloer van de woning. Grote bladen bedekken de vloer.
Terreinkaart
Je ziet alzo op zijn mansarde een ingetekende terreinkaart van een landschap dat onderbroken wordt door de toevoeging van fotoknipsels allerlei. Maar hoe je die dingen ook keert en draait, er is geen onder of boven, geen linker- of rechterkant, de blik zweeft over de kleuren en hun combinaties.
Het beeld is een abstracte constellatie van kleurvlakken en lijnen. Vanuit de mansarde kijk je door het grote venster naar buiten, naar het panorama op de stad, en naar beneden, naar de vlakken en lijnen van de gebouwen en verschillende achtertuinen.
Pollock
Het lijkt evident om in een museum of galerie, staande naar een werk te kijken dat tegen de muren gepresenteerd wordt. Dat lijkt op een bepaalde manier vanzelfsprekend. Men kijkt naar een resultaat, naar wat door de maker bedoeld wordt en wat een beeld genoemd wordt vanuit een rechtopstaande houding, een verticaal standpunt.
Niemand denkt er over na vanuit welk standpunt er door de kunstenaar gewerkt, gekeken en gedacht wordt bij het totstandkomen van het beeld. Het zou interessant zijn om van boven naar beneden, naar een schilderij van Jackson Pollock te kijken.
Statisch
Een beeld wordt vanuit een bepaalde conventie statisch en vanuit een verticaal standpunt bekeken. Het centraal perspectief (een ontwikkeling uit de Renaissance) is een dergelijke conventie. Het modernisme leert ons dynamisch naar de wereld te kijken, om bijvoorbeeld in vogelperspectief naar de ruimte te kijken, of om vanuit een vliegtuig te kijken waardoor het mogelijk is om exacte terreinkaarten te maken.
Terreinkaarten zijn ook beelden. In principe zijn er verschillende soorten beelden. Zoals er ook verschillende manieren van kijken zijn en evenveel manieren om ‘naar wat we beelden noemen’, te kijken. En waarschijnlijk wordt de conventie van het ‘beeld als beeld’ ingegeven door de manier waarop we kijken en naar de wereld kijken.
Militair
De titel van de tentoonstelling ‘état major’, roept onwillekeurig associaties op met de militaire staf, maar verwijst in de eerste plaats naar het opzet van de kunstenaar en de galeriehouder om een bijna dwangmatig ‘overzicht’ te geven over de werken van Axel Claes en het publiek te verplichten naar zijn naar de wereld kijken – zoals je in feite een terrein bekijkt.
Zoals we het gewoon zijn van Ruimte Morguen is dit geen gemakkelijke tentoonstelling, maar zeer zeker de moeite waard om ze te ondergaan.
Praktisch: Galerie Morguen, Axel Claes ‘état major’, 27 februari tot 10 maart 2012, Waalse Kaai 21-22, 2000 Antwerpen. Gratis toegankelijk op donderdag, vrijdag en zaterdag van 14 tot 18 uur.
