Tom Pintens woont al 12 jaar in de Marollen, een volkswijk in het centrum van Brussel. In 2010 begon hij een actie op Facebook om het sluikstorten in zijn buurt aan te klagen. Anderhalf jaar later telt de groep ‘dirtybrussels‘ bijna 1.800 leden. Samen hebben ze al meer dan 5.000 foto’s gepost.
“Op een namiddag in augustus wandelde ik met m’n dochtertje door het Warandepark. We struikelden er bijna over de condooms, lege blikjes en andere rommel. Ik besloot m’n camera boven te halen. En begon het vuilnis te fotograferen dat ik op weg naar huis tegenkwam. Toen ik thuis was, had ik meer dan 50 foto’s. Ik maakte een Facebookgroep aan en zette de foto’s online. Na 3 dagen telde de groep al 200 leden.”
Waarom meteen je ergernis op het internet uitstorten? Had je niet eerst de verantwoordelijke politici kunnen aanspreken?
Tom Pintens: “Dat hebben mijn buren jarenlang geprobeerd. Maar al hun mails en aangetekende brieven werden verticaal geklasseerd. Met een groep op Facebook bundel je alle krachten en klachten. De media pikken het razendsnel op. En het wordt voor de overheid veel moeilijker om de andere kant op te kijken.”
Waarom halen de Brusselse politici hun neus op voor het afvalprobleem?
“Opruimen is nu eenmaal het laatste waar een mens aan denkt. En dus is netheid ook voor onze politici geen prioriteit. Dat zie je duidelijk in Brussel-Stad. Schepen van Openbare Reinheid, Karine Lalieux (PS), is bevoegd voor informatica en zetelt in het Brussels parlement. Dus veel tijd voor straatwerk schiet er niet over. En burgemeester Freddy Thielemans (PS) zet al helemaal geen druk om hard op te treden. Repressie staat voor hem gelijk aan fascisme. Maar ook in andere gemeenten zie je dat er veel te weinig wordt beboet.”
Is repressie dan de oplossing?
“Voor een stuk wel. Camera’s die de nummerplaten van sluikstorters registreren, werken ontmoedigend. En vooral: boetes voor overtreders moeten ook effectief geïnd worden. Nu aanvaardt men vaak dat mensen, zogezegd kansarmen, niet betalen. En wordt het probleem afgeschilderd als: dat de rijken maar recycleren, de armen kan het niet schelen. Alsof niet iedereen in onze maatschappij, ongeacht inkomen, opleiding of cultuur, de basisprincipes van netheid zou begrijpen.”
Dus ook de mensen aan hun verantwoordlijkheid herinneren?
“Absoluut. Er is in Brussel een opvallend gebrek aan burgerzin. In een grootstad heb je altijd mensen die zich van niets of niemand iets aantrekken. In het algemeen zo’n 2 à 3 procent van de bevolking. Maar in Brussel spreken we gemakkelijk over meer dan 5 procent. En in sommige buurten zelfs veel meer.”
En kunnen sociale media daar veel aan veranderen?
“Het helpt alleszins het probleem in de schijnwerpers te zetten. Mensen weten dat ze niet alleen zitten met hun ongenoegen. Kijk bijvoorbeeld naar de gaybashing-applicatie, die homofoob geweld in kaart brengt. Dat zal het probleem niet van de ene dag op de andere de wereld uithelpen. Maar het maakt de mensen bewust van wat er op straat omgaat. En dat ze daar zelf ook mee bepalend in kunnen zijn.”
Creëer je op die manier geen kloof tussen zij die toegang hebben tot al die technologie en de rest?
“Misschien. Ik heb al reacties gekregen van mensen die wel willen meehelpen, maar bijvoorbeeld geen Facebookprofiel willen aanmaken. Anderzijds: engagement is ook een keuze. Als je echt een statement wil maken, dan moet je creatief durven zijn. En het meest geschikte medium op de best mogelijke manier gebruiken.”
Is de Facebookgroep het eindpunt? Of hebben jullie nog meer in petto?
“We zitten al een tijdje met het idee om van netheid een volwaardig thema te maken in de komende gemeenteraadsverkiezingen. En uit te pakken met een paar straffe acties. Sluikstorten verplaatsen en het afval dumpen voor het stadhuis op de Grote Markt.”
“Of hopen vuilnis in de straat versieren met verkiezingsposters van de bevoegde schepenen. Maar voor we iets ondernemen, gaan we toch eerst wat legaal advies inwinnen. ‘t Zou stom zijn om gerechtelijke problemen te krijgen omdat je de stad proper wil maken.”
