Lessen trekken uit de Argentijnse crisis

woensdag 18 januari 2012 08:35
Spread the love

Niet dat de neoliberalen er iets zullen van zullen opsteken, gefocust als ze zijn op schulden afbouwen, minder overheid, minder uitgaven, de broeksriem nog een gaatje meer aantrekken, maar er vallen misschien wel lessen te trekken uit de oplossingen die Argentinië heeft toegepast om uit de diepe crisis te geraken waarin ze begin deze eeuw verzeild waren geraakt.

In december 2001 is Argentinië een land op drift. De economie is verlamd, faillissementen vermenigvuldigen zich en bijna de helft van de bevolking leeft beneden de armoedegrens.
Tien jaar later kent het land een recordgroei, Argentijnen eten weer naar hun honger en de werkloosheid is in de buurt van het historische laagtepunt. De heroriëntatie van het economisch beleid en het herstel van het staatsgezag zijn instrumenteel geweest voor deze ommekeer.

Op 20 december 2001 verlaat Fernando De la Rua, na de ondertekening van zijn ontslagbrief,  per helikopter het Casa Rosada, het presidentiële paleis. Hij laat een land in puin en achtendertig doden na. Velen van hen werden gedood op de Plaza de Mayo vlak voor de ramen van het Rosada, waar de politie op demonstranten heeft geschoten.
Op 19 en 20 december trokken tienduizenden Argentijnen de straat op om te protesteren tegen de crisis en de “Corralito”, het blokkeren van bankrekeningen, een paar weken eerder besloten door een overheid die ten einde raad was.

Gewurgd door de schuld, door soberheidsmaatregelen opgelegd door het IMF en de koppeling tussen de Argentijnse peso aan de dollar zit het land sinds 1998 in een recessie. Maar de afdaling naar de hel kent geen einde. Terwijl de interim-presidenten komen en gaan word het land officieel failliet verklaard op 23 december 2001. Een paar dagen later volgt een scherpe devaluatie van de peso. Argentinië is op drift, ondergedompeld in chaos. De economie is verlamd, faillissementen nemen een hoge vlucht, de werkloosheid bereikt 25% en de helft van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Er is sprake van een terminale crisis.

Tien jaar later is alles anders.. 
In december 2001 waren de Argentijnen wanhopig. Vandaag de dag hebben ze een positieve kijk op de toekomst. Ondanks de groei van 8% per jaar sinds 2003 leeft nog steeds 20% van de bevolking in armoede en is (officieel) nog 7% van de bevolking werkloos maar het is wel een van de laagste cijfers ooit in de geschiedenis van het land. De bedrijfswinsten zijn gestegen maar ook de lonen. De Argentijnen consumeren weer.

Toen Argentinië het IMF de wacht aanzette

Hoe de ommezwaai verklaren? Argentinië heeft midden 2002 een doorstart gekend toen president Eduardo Duhalde, samen met zijn minister van Economie Roberto Lavagna, besloot het Internationaal Monetair Fonds de wacht aan te zeggen. In plaats van het IMF te volgen dat, voorspelbaar, opriep tot meer soberheid om de staasschuld te kunnen betalen, ging de overheid prioriteit geven aan de strijd tegen de armoede. Grote budgetten werden bestemd voor sociale uitkeringen en een begin gemaakt met het herordenenen van de reële economie.

De vraag nam toe en de bedrijven konden eraan tegemoetkomen doordat ze de concurrentie, dank zij de devaluatie van de peso, aankonden. De machine begon opnieuw te draaien. De in 2003 tot president verkozen Nestor Kirchner zette de politiek voort en verdiepte dat beleid. Hij brak met het IMF en legde de crediteuren een korting van meer dan 50% op op de schuld met het argument dat Argentinië niet meer kon betalen. Het was dat of niets. Met opgekalefaterde overheidsfinanciën en stijgende belastinginkomsten verhoogt Nestor Kirchner de investeringen in infrastructuur, onderwijs en sociale programma’s.

Met hem en zijn vrouw Cristina Fernández de Kirchner, die hem in 2007 opvolgde, zijn het gezag en de rol van de staat hersteld. Met de economie op volle capaciteit, worden de pensioenen verhoogd en het kindergeld veralgemeend, terwijl de CAO’s elk jaar een loonsverhoging voorzien met een percentage dat groter is dan de inflatie. Dat is dan ook de belangrijkste verklaring voor de triomfantelijke herverkiezing van Cristina Fernández de Kirchner, drie maanden geleden.

De Argentijnen hebben niet opgegeven

Indien de heroriëntatie van het economisch beleid, nu gericht op de sociale en de interne markt een belangrijke rol gespeeld heeft in deze dramatische ommekeer, hebben veel Argentijnen er ook toe bijgedragen door te weigeren op te geven en te blijven bechten voor hyn rechten op het ogenblik dat er geen einde aan de crisis leek te komen.

Er valt nog veel te doen. Maar dat Argentinië veranderd is trekt niemand in twijfel. Tien jaar geleden wilden de Argentijnen emigreren. Vandaag zijn er velen teruggekeerd. Volgens peilingen, zouden de Argentijnen trouwens de meest optimistische mensen in Latijns-Amerika zijn.

take down
the paywall
steun ons nu!