“Buitenlandse hulp moet niet ingezet worden om een repressief regime te steunen”, zegt Amr Adly, politiek econoom bij het Egyptische Initiatief voor Persoonlijke Rechten (Eipr). “Het is in niemands belang om de Egyptische economie in een diepere crisis te storten, maar internationale schuldeisers moeten strikt zijn als het om transparantie gaat.”

Westerse regeringen en ontwikkelingsbanken gaven voor miljarden dollars leningen en schenkingen aan Egypte tijdens het dertigjarige bewind van Moebarak, terwijl het regime zich schuldig maakte aan mensenrechtenschendingen en financiële corruptie.

Critici zeggen dat een groot deel van het geld terecht is gekomen in de zakken van vrienden van het bewind of dat het werd gebruikt voor economische en ontwikkelingsprogramma’s die het land beroofden van zijn grondstoffen en ertoe leidden dat de bevolking alleen maar armer werd.

Toerisme

De volksopstand waarbij Moebarak werd afgezet, had diepe impact op de Egyptische economie. De buitenlandse reserves daalden in 2011 met 50 procent tot 14 miljard euro. De vitale toeristenindustrie en andere sectoren lijden nog steeds onder de politieke instabiliteit en arbeidsonrust. De regering verwacht dit jaar een begrotingstekort van 11 procent van het bruto binnenlandsproduct, tenzij ze erin slaagt meer dan 2,4 miljard euro te bezuinigen.

Het Westen aarzelde niet om de gehavende economieën waar de Arabische Lente de helpende hand te reiken. De ministers van Financiën van de Groep van Acht (G8) kwamen vorig jaar mei bijeen een Deauville in Frankrijk en stelden dat internationale banken Tunesië en Egypte konden helpen met zo’n 16 miljard euro. Het geld zou in tranches verstrekt worden, om misbruik door nationale instituten, inclusief het leger, te voorkomen.

“Buitenlandse kredietverstrekkers moeten voorzichtig zijn”, zegt  Adly. “In Egypte zit sinds de val van Moebarak een niet-gekozen regering met een economisch team dat het geld uitgeeft en leningen onderhandelt namens het Egyptische volk.”

De Hoge Raad van de Gewapende Strijdkrachten (SCAF), die bestaat uit hoge militairen die dienden onder Moebarak, heeft beloofd voor juli het land over te dragen aan een gekozen burgerregering. Analisten verwachten echter dat de generaals zullen proberen een deel van de macht te houden of zich privileges zullen toe-eigenen na de transitie. Sommigen vrezen dat elke vorm van hulp op dit moment bijdraagt aan het consolideren van de macht van het leger en dat het beleid-Moebarak er in feite mee wordt voortgezet.

Intimidatie van burgers

Het Egyptische leger ligt onder vuur vanwege dodelijk geweld tegen demonstranten en omdat het vrouwelijke gedetineerden vernederend zou behandelen. Mensenrechtenactivisten bekritiseren de SCAF ook voor het vervolgen van duizenden burgers via militaire rechtzaken, het uitbreiden van de repressieve noodwetten, het intimideren van burgerorganisaties en het hinderen van de vrije meningsuiting.

“Moebarak mag dan weg zijn, we worden nog steeds door zijn regime geregeerd”, zegt mensenrechtenadvocaat en activist Negad El-Borai. “Hoe kunnen de Europese Unie en de Verenigde Staten leningen en schenkingen aan Egypte blijven goedkeuren, terwijl hun hulp gebruikt wordt om de democratie te onderdrukken en burgeractivisten vast te zetten?”

In december vielen Egyptische veiligheidstroepen de kantoren van minstens zes plaatselijke en buitenlandse niet-gouvernementele organisaties binnen. Zij zouden geld uit het buitenland hebben ontvangen waar geen goedkeuring voor was verleend door de overheid. Mensenrechtenactivisten veroordeelden die invallen, die vooral gericht waren tegen organisaties die zich bezighouden met mensenrechten en democratie. 

In de VS hebben beleidsexperts Washington opgeroepen de jaarlijkse 1,3 miljard dollar (1 miljard euro) aan militaire steun aan Egypte in te houden, totdat de militaire leiders hebben laten zien dat ze democratie en mensenrechten respecteren.