Op 14 december verschijnt op het open publishing-medium Indymedia Bxl een artikel met de titel ‘JC Decaux verontschuldigt zich voor de publicitaire agressie’. Op foto’s is te zien hoe reclame-affiches werden vervangen door boodschappen zoals ‘Pardon pour l’agression publicitaire’, getekend: JC Dégage. 

Maar er is meer aan de hand. In verschillende Brusselse gemeenten werden tientallen, mogelijk honderden reclameborden aan stukken geslagen. De algemeen directeur van JC Decaux reageerde in Brusselnieuws. Hij stelt dat een gebroken ruit driehonderd euro en bijkomende verplaatsingen van de herstellingsdiensten kost. Om een verder copycat-effect te vermijden wil hij niet kwijt wat voorlopig de totale kostprijs van de vernielingen is. Aan de krant Le Soir wist hij te vertellen dat verschillende klachten tegen de actievoerders werden ingediend.

Actievoerders: “Zij matrakkeren ons met reclame, wij slaan terug!”

Enkele activisten zelf reageerden eveneens in Le Soir. Volgens hen gebruiken verschillende groepen verschillende actievormen: affiches plakken aan buiten- én binnenkant van de borden, graffiti aanbrengen, reclameboodschappen omvormen, ruiten breken,… “Zij matrakkeren ons met reclame, wij slaan terug!”, aldus één van de actievoerders.

De actievoerders willen ruimte voor niet-commerciële expressie in de plaats van verlichte reclame-billboards. “Een kolonisatie van beelden beïnvloedt onze manier van denken. Feministische verwezenlijkingen uit de jaren 1970 komen onder druk te staan door het beeld van de vrouw als seksobject in het straatbeeld.”

Over Villo! zegt een actievoerder: “Fietsers worden gebruikt als sandwichman en aan Villo-stations maakt men reclame voor auto’s. Brussel heeft zich geprostitueerd aan de reclame en de publieke ruimte werd geprivatiseerd.” 

Op de website van Brusselnieuws geven verschillende lezers hun mening. Zo schrijft Bart Verhelst: “De fietsen zijn maar een drogreden om het Villo project te laten doorgaan. Het gaat immers niet om de reclameborden aan de fietsstations, maar om de installatie van een veelvoud van grote reclameborden van twintig vierkante meter of meer, die voordien nooit vergund werden, op strategische plaatsen met dus veel reclameopbrengsten.” 

We vroegen Brussels staatssecretaris voor mobiliteit Bruno De Lille om een reactie. Hij verdedigt Villo! en betreurt de gebruikte actievormen.

“Als groenen staan we uiteraard niet te springen om op elke straathoek reclame te hangen, maar het contract werd nu eenmaal afgesloten in de vorige legislatuur en het is een middel om een fietsdeelsysteem mogelijk te maken dat anders tien miljoen euro per jaar zou kosten.”

“Het aantal nieuwe reclameborden moet ook niet overdreven worden. Er was reeds veel reclame in Brussel vóór Villo!. Het aantal billboards is gestegen met zo’n 10 procent. Het gaat om één reclamepaneel per Villo!-station en een beperkt aantal grotere borden.”

De Lille: “Actievoeren is legitiem, maar met het stukslaan of het openen van reclamepanelen gaan de actievoerders te ver”

“Actievoeren is legitiem, maar met het stukslaan of het openen van reclamepanelen gaan de actievoerders te ver. Je kan niet zomaar het recht in eigen handen nemen. Acties moeten binnen het democratische institutionele kader blijven door bijvoorbeeld het schrijven van een protestbrief, het indienen van een klacht tegen een onwettelijk reclamebord of het plaatsen van een eigen ludiek bord naast zo’n reclamepaneel.”

“Een dergelijke contestatie binnen een wettelijk kader vind ik gezond, zelfs al bemoeilijkt dat soms het beleidswerk. We stimuleren dat zelfs. Zo subsidiëren we organisaties die kritisch zijn voor het beleid zoals de Brusselse Raad voor het Leefmilieu (BRaL). Dat bouwt een soort controle op ons werk in.”

De Lille wil er tevens op wijzen dat er fabeltjes de ronde doen over de plaatsing van Villo!-stations: “Het is niet correct dat standplaatsen worden geïnstalleerd met het oog op de zichtbaarheid van reclame. Gewest, gemeente en JC Decaux komen samen overeen waar stations geplaatst worden. Er zijn ook mechanismen ingebouwd die het toelaten om een aantal reclameborden te plaatsen op interessantere advertentieplekken terwijl Villo!-stations altijd op interessante plekken voor gebruikers geplaatst worden.”

Tenslotte benadrukt De Lille dat Villo! een succes is in het bevorderen van het stijgend fietsgebruik in Brussel.