Duduzile Sibanda bewerkt haar stuk land in Mberengwa, in de Zimbabwaanse provincie Midlands. De zon brandt en 57-jarige grootmoeder kijkt omhoog. “Wanneer gaat het regenen?”, vraagt ze zich luidop af. Het uitblijven van neerslag tijdens het plantseizoen baart Sibanda zorgen. De regen begint meestal in oktober te vallen, maar half december was het op veel plaatsen nog altijd droog. “We hebben altijd de lucht bestudeerd om te weten wanneer het seizoen start, maar nu hebben we geen idee meer”, zegt Sibanda.
Na de magere oogst van vorig jaar vreest Sibanda voor een nieuwe droogte. En de gevolgen daarvan op het Zimbabwaanse platteland zijn enorm. Haar buurvrouw, Jennifer Nkomo, weet al hoe laat het is. “Als de regen uitblijft, zullen we moeten aanschuiven voor voedselhulp.”
Op 18 december begon het in de Midlands eindelijk te regenen. Maar er valt minder water uit de lucht dan vroeger. Volgens het Meteorologisch Departement schommelt de neerslag die met twee maanden vertraging begon te vallen tussen “normaal en minder dan normaal”.
Kleinere oogst
Het Britse Climate and Development Knowledge Network (CDKN), dat samenwerkt met de Zimbabwaanse regering om een klimaatbeleid op te stellen, deed een eerste onderzoek naar de impact van de klimaatverandering in het land. Daaruit blijkt dat Zimbabwe zal kampen met gewijzigde neerslagpatronen, hogere temperaturen en extremere weersfenomenen. Het CDKN denkt ook dat langere en vaker voorkomende droogte de oogsten gevoelig zal aantasten.
Volgens de Zimbabwe Commercial Farmers’ Union (ZCFU) zien kleine boeren hun oogsten al met 50 tot 75 procent krimpen dit jaar, in vergelijking met 2000. Ze haalden slechts 800.000 ton landbouwgewassen van het veld, in plaats van de verwachte 1,2 miljoen ton, aldus de ZCFU.
“Kleine boeren worden vooral getroffen door de klimaatverandering want ze weten niet meer wanneer ze mogen planten”, zegt Josh Manyora van de milieuwaakhond Environment Africa. “Deze problemen zullen elk jaar terugkomen, tot we de mensen in de meest afgelegen plattelandsgebieden leren over het weer, het klimaat en nieuwe landbouwtechnieken die een antwoord bieden op de uitdagingen van de klimaatverandering”, meent Manyora.
Voedselveiligheid
Het Amerikaanse Famine Early Warning System Network schatte in november dat meer dan een miljoen Zimbabwanen het komende jaar voedselhulp zullen nodig hebben.
“Voor honderden miljoenen Afrikanen is klimaatverandering geen kwestie van de emissiereducties of energiebesparing. Het bedreigt hun voedselveiligheid”, verklaart de Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA). Dat beseffen Sibanda en Nkomo maar al te goed. Ze maken deel uit van de 70 procent van de Afrikanen die volgens AGRA voor hun overleven aangewezen zijn op landbouw. De meerderheid van hen zijn vrouwen.
