Ook in Zuid-Europa kan het winteren. In het noorden van Griekenland is de eerste sneeuw gevallen en in het zuiden geselt de zuidenwind de kusten. Als in Athene de temperatuur onder de 10 graden zakt, wil je natuurlijk ook wel wat extra verwarming in je huis.

In de Griekse steden staan er vooral flatgebouwen met een centrale verwarming die draait op stookolie. De voorbije jaren heeft de Griekse overheid weliswaar het gebruik van aardgas gestimuleerd (die technologie was vrij nieuw voor Griekenland, omdat het steeds moeilijk was geweest om de ondergrondse aardgasleidingen aan te leggen in een land dat regelmatig wordt getroffen door aardbevingen), maar weinigen zijn van stookolie overgeschakeld naar aardgas.

Verwarmen: een kwestie van één voor allen

Het is inderdaad zo dat de winters in Griekenland minder streng zijn dan in Noord-Europa. Daarom is het niet altijd nodig om de verwarming de hele dag aan te hebben. Als je in een flatgebouw een onafhankelijke centrale verwarming hebt, dan steek je die aan wanneer je wilt.

Als je echter in een ouder flatgebouw woont, dan heb je die mogelijkheid niet en dan wordt er verwarmd volgens het volgende principe: er wordt gekeken hoe veel uur iedereen dagelijks wil dat de verwarming wordt aangestoken. Als er mensen in een flat wonen die het niet al te breed hebben, dan willen die natuurlijk dat er zo weinig mogelijk wordt gestookt. Er dient dus altijd een gouden middenweg te worden gevonden in samenspraak met alle bewoners van het flatgebouw.

Over het algemeen komt het er op neer dat de concierge de verwarming 3-4 uur per dag (vaak enkel ‘s avonds) aansteekt voor het hele gebouw. Op echt koude dagen kan het wat meer zijn, op warme dagen wat minder. Nadien gaat de ketel gewoon uit. Heb je het dan nog te koud, dan kun je je behelpen met een elektrisch vuurtje. Lang blijft de warmte niet in huis hangen, want de meeste gebouwen zijn nauwelijks geïsoleerd.

Besparen op verwarmen

In haar zoektocht naar extra inkomsten heeft de regering-Papandreou een paar maanden geleden beslist om de BTW op huisbrandolie flink te verhogen (deze beslissing blijft overigens gehandhaafd door de regering-Papadimos, in tegenstelling tot wat vele Grieken gehoopt hadden). De BTW is met meer dan de helft de hoogte in gegaan.

Vorig jaar betaalde de Griek nog rond de 65 cent voor een liter huisbrandolie, dit jaar is dat bijna 1 euro. Voeg daar nog de andere extra belastingen aan toe, en het feit dat heel wat Grieken ofwel werkloos zijn geworden het afgelopen jaar, of een deel van hun loon hebben moeten inleveren.

Het resultaat is dat heel wat mensen besloten hebben om dit jaar geen stookolie in te slaan, omdat ze het zich gewoon niet meer kunnen permitteren. Handelaars spreken van een terugval van ongeveer 50 procent op het platteland en 25 procent in de steden. Daardoor loopt de overheid sowieso al een deel van de inkomsten mis waarop ze had gerekend.

Alternatieve manier om je te verwarmen

Wat moet je dan doen om je te verwarmen? Heel wat Grieken hebben hun toevlucht gezocht tot andere brandstof. Er zijn in de handel heel wat kerosinekacheltjes en gaskachels te krijgen. Opvallend: die zijn al meer dan een maand uitverkocht. De voorbije weken zie je in de straten van de Griekse steden vrachtwagentjes rijden die gasflessen aan de deur komen verkopen: een zicht dat de voorbije jaren ondenkbaar was.

Er zijn ondertussen al slachtoffers gevallen: de kerosinekacheltjes dienen met zorg te worden gebruikt, maar ze hebben al voor brand gezorgd. En de verplaatsbare gaskacheltjes produceren CO2 en zorgen voor ernstige ademhalingsproblemen als je de ruimte niet goed verlucht.

Maar het blijft natuurlijk niet bij gas en kerosine. Grieken die een haardvuur hebben, wenden zich tot de houthandelaars. Die hebben een toename in de vraag naar hout van 80 tot 100 procent gezien de voorbije weken. De meesten kunnen de vraag zelfs niet bijhouden en voeren hout in van de buurlanden Bulgarije en Albanië.

De vraag naar installaties van open haarden is ook de hoogte in geschoten. Als je op een koude avond door een Griekse stad rijdt, zelfs in Athene, dan ruik je de haardvuren. Vele van de nieuwe haardvuren gebruiken pellets, een biomassa die drie maal goedkoper is dan de gewone stookolie.

Maar sommige mensen gaan ook hout zoeken in het illegale circuit. Heel wat Grieken die in bosrijke gebieden wonen, zijn ondertussen illegaal hout beginnen kappen om zich te verwarmen. De voorzitter van de Vereniging van Boswachters, Nikos Bokaris, zegt dat er vorig jaar al werd gekapt in Noord-Griekenland, maar dat er door de crisis ondertussen in heel Griekenland illegaal hout wordt gekapt.

Nu de overheid flink heeft gesnoeid in de uitgaven, hebben de boswachters niet genoeg personeel om de bossen ‘s avonds en tijdens het weekend te bewaken. Er zijn ontslagen gevallen en de meeste boswachters werken met tijdelijke contracten van telkens drie maanden en overuren worden niet betaald. De boswachters in Noord-Griekenland luiden de alarmklok: sommige bosgebieden verliezen tot 30 procent van hun houtvoorraad wegens de illegale houtkap.

Niet alleen mensen die een haardvuur hebben, kappen illegaal. Sommigen hebben er zelfs een illegale handel op nagehouden. Ze kappen tijdens het weekend enorme hoeveelheden bomen en verkopen het hout zonder aankoopbewijs tegen lage prijzen. Het milieu is het directe slachtoffer van de Griekse besparingsmaatregelen.