Zoals verwacht heeft Daniel Ortega de presidentsverkiezingen van 6 november met ruime voorsprong gewonnen. Nieuw is dat zijn partij, het FSLN, de absolute meerderheid in het parlement verwerft. Hoe kijken de fos-partners aan tegen deze overwinning?

Enkele algemene bemerkingen. Eerst en vooral bleek de steun voor de Sandinisten zeer groot. De opkomst voor de verkiezingen was groot en ruim 60 procent van de stembusgangers heeft zijn steun aan de zittende president Ortega gegeven. Ook bleek duidelijk dat geen enkele van de oppositiepartijen op dit ogenblik een alternatief vormt. Tot slot: niemand van de buitenlandse waarnemers trekt de verkiezingsoverwinning in twijfel. Wel maken zij dringende aanbevelingen om de transparantie van het verkiezingsproces te verbeteren.

“Het is onze overwinning”
“Wij beschouwen deze overwinning van het Front (of Frente, de F uit FSLN) ook als een overwinning van onze syndicale organisaties en volksorganisaties,” zegt Sandra Flores van de vakbond CTCP, die straatverkopers en andere werknemers uit de zogenaamde ‘informele economie’ verenigt. “Het is onze overwinning, want de regering van het FSLN is de enige die belangstelling heeft getoond voor de duizenden arbeiders die op straat in moeilijke omstandigheden hun boterham moeten verdienen. We hopen dat de nieuwe regering onze sector de erkenning geeft die ze verdient.”

“Sociale programma’s verder zetten”
De waarschijnlijk belangrijkste reden voor de ruime steun van de bevolking moeten we zoeken in de vele sociale programma’s die het FSLN de voorbije 5 jaar heeft opgestart, grotendeels met extra middelen van Venezuela.

“De nieuwe regering heeft als eerste doel om de 37 sociaal-economische hulpprogramma’s voort te zetten en te verdiepen. Die hulpprogramma’s zijn bedoeld voor de arme bevolkingsgroepen. Voorbeelden zijn het sociale woningbouwprogramma: in plaats van 100.000 woningen verwachten we dat in de nieuwe periode 200.000 woningen worden gebouwd. Of het microkredietprogramma ‘usura cero’ (zero uitbuiting) en het voedselprogramma ‘hambre cero’ (zero honger),” aldus Luis Barbosa, voorzitter van de vakbondscentrale CST-BE en net verkozen tot vervangend parlementslid voor het FSLN.

Zijn collega Victorino Alvarez van de nationale vakbondsfederatie FNT vult aan: “Het volk verwacht dat de nieuwe regering en het parlement deze sociale programma’s zal verder zetten en institutioneel verankeren. Dat wil zeggen dat ze moeten uitgevoerd worden met reguliere inkomsten van de overheid.” (lees: via belastingen, niet via giften vanuit Venezuela, NVWL)

Eerlijke belastingen
De vakbonden beschouwen de nieuwe regering -en vooral de meerderheid in het parlement?- als een kans voor de arbeidersklasse, aangezien zij zich met de arme bevolking identificeert en actief sociale dialoog promoot. “We moeten als arbeid(st)ers de kansen wel benutten, want het gaat niet vanzelf,” aldus Luis Barbosa. “Voor ons als syndicale beweging zijn een aantal ingrijpende beleidsveranderingen van groot belang. We hopen dat ons wetvoorstel ter regulering van onderaanneming in het parlement wordt goedgekeurd. Die kans is groter nu het FSLN de meerderheid in het parlement heeft. Maar er is heel veel tegenstand van werkgeverszijde. Verder is het heel belangrijk dat het belastingstelsel structureel hervormd wordt. Nu worden de rijken van allerlei belastingen vrijgesteld. We moeten naar een progressief belastingsstelsel dat de arme bevolking ondersteunt en tegelijkertijd voldoende geld ophaalt om te investeren in sociale programma’s. Ook dit zal nog een hele discussie worden, ondanks onze meerderheid in het parlement.”

Harry Velázquez van de gezondheidsorganisatie PROSALUD, hoopt van zijn kant dat de nieuwe regering het budget van het ministerie van gezondheid serieus zal verhogen. Ook hoopt hij dat de nieuwe regering spoedig werk maakt van een wettelijk statuut voor sociale apotheken. Zijn organisatie stimuleert de oprichting van deze apotheken, waar generische medicijnen goedkoop verkrijgbaar zijn.

Sociale zekerheid onder druk
Een ander gevoelig thema is de hervorming van de sociale zekerheid. Het huidige stelsel staat zwaar onder druk. Enerzijds omdat slechts 30 % van de bevolking erbij aangesloten is. Wie geen formeel werk heeft, valt uit de boot. Anderzijds ook omdat het huidige stelsel volgens een studie van het Internationaal Muntfonds op een faillissement afstevent. De gezondheidspartners waarmee fos samenwerkt, zijn benieuwd naar de plannen van de nieuwe regering. Zij beseffen maar al te goed dat men de sociale zekerheid enkel kan uitbreiden naar meer bevolkingsgroepen, indien er een grondige hervorming van de belastingen komt. Eén die de grote kapitalen en investeringen niet ontziet.

Investeerdershaven
De grote uitdaging voor de nieuwe regering is de economische stabiliteit en groei garanderen. Niet ten koste van de armsten, zoals de liberalen altijd gedaan hebben, maar integendeel met de bedoeling om de extreme armoede te bannen. Daarom zijn ook buitenlandse investeerders welkom. Pedro Ortega, vakbondsleider van CST-ZF, geeft het voorbeeld van de exportgericht confectiebedrijven in de vrijhandelszones: “In deze sector is het de bedoeling dat er in de periode 2012-2016 50.000 nieuwe banen bijkomen. De regering zal de investeringen van ondernemers in deze sector aantrekkelijk maken door een haven aan de Atlantische kust te bouwen (Monkeypoint). Hierdoor kunnen ze hun goederen gemakkelijker naar de oostkust van de VS uitvoeren en zijn zij niet meer aangewezen op de haven van Honduras. Dit zal ook helpen om de sector te diversifiëren. We willen niet alleen maar investeringen in de kledingindustrie, maar ook in andere bedrijfstakken, zoals elektrische huishoudapparaten en call-centers.”

Het spreekt voor zich dat de vakbonden op de steun van de nieuwe regering rekenen om het sociaal overleg met de werkgevers te versterken. In de meeste sectoren bestaat geen raamakkoord. Een uitzondering is de genoemde sector van confectiebedrijven in vrijhandelszones. “We zullen als vakbeweging aandringen op een nieuw sectorakkoord vanaf 2013. We zullen aandringen op meer opleidingskansen voor arbeid(st)ers om werk te vinden in de nieuwe bedrijfstakken. Verder zullen we strijden voor het oprichten van een fonds dat de uitbetaling van ontslagpremies bij bedrijfssluitingen moet garanderen. Dit is momenteel nog een groot probleem. Arbeid(st)ers verliezen hun ontslagpremies doordat bedrijven soms onaangekondigd en van de ene op de andere dag verdwijnen of verhuizen,” aldus Pedro Ortega.

Goed nieuws voor vrouwen
“Voor ons, vrouwen in Nicaragua, is de nieuwe regering ook goed nieuws. Ze voert een duidelijk beleid om de positie van vrouwen te verbeteren,” zegt Marcelina Garcia van dezelfde vakbond CST-ZF. “Bovendien gaan wij als vakbondsvrouwen onze ruimte opeisen binnen het parlement, binnen de ministeries en binnen andere staatsinstanties. Ook zullen we nadrukkelijk bij de CAO-onderhandelingen opkomen voor de belangen van de vrouwen in de sector. Zo zijn werkgevers al jarenlang systematisch vrouwen aan het vervangen door mannen. Veel werkgevers werven liever geen vrouwen aan, omdat ze hun verantwoordelijkheid voor hun gezin vaak moeilijker kunnen combineren met hun werk in deze sector. Ook het zwangerschapsverlof is voor hen een kost waarvan ze onderuit proberen te komen. Daarom zullen we als vakbeweging strijden voor duidelijke garanties voor de tewerkstelling van vrouwen. Verder zullen we eisen dat er in veel meer fabrieken fatsoenlijke kinderopvang komt. Dat maakt het werken in deze sector voor vrouwen een stuk gemakkelijker.”

Auteurs:
Roger Osorio, Frank Lensink, Wim Leysens, Ariel Montesdeoca, Leen Van Acker

Meer info:
Wat verwachten gezondheidsorganisaties van de nieuwe Ortega-regering?
Interview met straatverkoopster, vakbondsvrouw en nu ook parlementslid Flor de Maria

De ingrediënten voor het succes van het FSLN

01 december 2011
Auteur: fos Midden-Amerika
Contact: Wim.Leysens@fos-socsol.be