Officieel reageren de VS met deze maatregelen op een nieuw rapport van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA). Daarin staat dat Iran voor 2003 volop werkte aan de ontwikkeling van een atoombom. In welke mate het om volgehouden inspanningen gaat, is minder af te leiden uit het rapport.
Maar de sancties hebben ook te maken met de Amerikaanse binnenlandse politiek. Republikeinse presidentskandidaten bestempelden het Iranbeleid van hun regering als zwak, hoewel er nooit eerder zulke strenge en wijdverspreide economische sancties golden tegen de Islamitische Republiek.
“De regering probeert het Congres af te kopen, de druk van Israël af te kopen. Ze wil zeker zijn dat niets de kansen van president Obama op herverkiezing nog verder aantast”, verklaart Suzanne Maloney, expert aan het Brookings-instituut in Washington.
China
De nieuwe Amerikaanse sancties houden geen volledige boycot van de Iraanse centrale bank in, omdat functionarissen vrezen voor een sterke stijging van de olieprijs en het einde van de brede consensus tegen Irans nucleaire activiteiten. Eerder plaatsten de VS al 22 Iraanse banken op de zwarte lijst, verhinderden ze Iran bijna volledig om transacties in dollar te doen en verboden ze buitenlandse bedrijven die investeren in de Iraanse energiesector om handel te drijven in de VS.
Landen als China, dat in de voorbije jaren de belangrijkste handelspartner van Iran is geworden, zullen echter niet meegaan in de nieuwe sancties. De handel tussen beide landen is goed voor jaarlijks 30 miljard dollar, maar bij de meeste deals met Iran worden Chinese goederen en diensten geruild voor Iraanse olie. Ook India, Spanje, Italië, Griekenland, Japan en Zuid-Korea zijn belangrijke afnemers van Iraanse olie, terwijl Turkije veel van zijn gas invoert uit Iran.
Regimewissel
Zowel minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton als president Obama benadrukte dat Iran de keuze heeft: zijn nucleaire programma kortwieken of geïsoleerd raken onder economische druk. Deze sancties zullen niet volstaan om Iran van koers te doen veranderen, denkt Maloney. “Het zal het waanidee in Teheran versterken dat het hier om een regimewissel gaat.”
Ze is bezorgd dat er geen degelijke opvolging gebeurt van het Iranbeleid in de Amerikaanse regering en dat niemand daar echt nadenkt over de gevolgen van het verder uithollen van de Iraanse economie.
Congres
Intussen houdt het Congres de druk op de ketel. Vorige week stelde senator en havik Mark Kirk een aanpassing van de defensiebegroting van 2012 voor. Daarin zouden buitenlandse financiële instellingen die zaken doen met de Iraanse centrale bank niet langer bij een Amerikaanse bank kunnen aankloppen.
Kirk bedacht de maatregel om “de Iraanse economie onderuit te halen” door te verhinderen dat Iran nog geld krijgt voor zijn olie en gas. Gelijkaardige initiatieven worden besproken in het Huis van Afgevaardigden.
Hij is tevreden met de nieuwe sancties van de regering, maar houdt voet bij stuk. “Nu moeten we in de beide kamers van het Congres doordrukken om deze bank van terroristen omver te werpen en Iran te stoppen met de ontwikkeling van kernwapens, voor het te laat is”, liet hij in een verklaring weten.
