De twee lekken in 2008 zijn veroorzaakt door mankementen en slijtage van de pijpleidingen. Onlangs heeft Shell de verantwoordelijkheid voor de lekken aanvaard. Het bedrijf wachtte echter wekenlang om beide lekken te dichten. Duizenden vaten ruwe olie vervuilden het land en het water in en rond Bodo, een stad met ongeveer 69.000 inwoners in de Nigeriaanse Nigerdelta. De vervuiling werd drie jaar na datum nog steeds niet opgeruimd.
De impact van beide lekken op de lokale gemeenschap is immens. Fundamentele rechten zoals het recht op een adequate levensstandaard, het recht op water en het recht op gezondheidszorg worden flagrant geschonden. De lokale bevolking is grotendeels afhankelijk van de visserij en de landbouw.
Sinds de lekken zijn er bijna geen vissen meer en groeien de gewassen zeer slecht. Er zijn maar weinig alternatieve jobs in de regio en jonge mensen zijn verplicht om elders werk te gaan zoeken. Bovendien kampen velen met ernstige gezondheidsproblemen.
Shell beweert dat het inspanningen doet in Bodo, maar daarbij gehinderd wordt door allerlei vormen van sabotage. Dit argument trekken Amnesty International en het Centre for Environment, Human Rights and Development (CEHRD) ernstig in twijfel. Sabotage en illegale aftapping zijn een ernstig probleem in de Nigerdelta dat moet worden aangepakt, maar Shell gebruikt sabotage te makkelijk als excuus. De twee lekken in 2008 zijn veroorzaakt door defecten aan de pijpleidingen, niet door sabotage. Dat heeft Shell trouwens zelf erkend.
Bovendien staat duidelijk in de Nigeriaanse wetgeving dat een oliebedrijf élk lek moet herstellen en de gevolgen ervan moet opruimen, ongeacht de oorzaak van het lek. Amnesty en het CEHRD vragen Shell om onmiddellijk te starten met de opruiming van de vervuilde olie in Bodo.
Ook de Nigeriaanse overheid moet orde op zaken stellen en de activiteiten van oliebedrijven beter controleren. De wetgeving moet waar nodig aangepast worden en vooral beter uitgevoerd worden. Momenteel zijn oliebedrijven vrij te doen en te laten wat ze willen. Ze blijven ongestraft als ze de regelgeving niet naleven.
Een recent rapport van de Verenigde Naties concludeerde dat Ogoniland meer dan 25 jaar zal nodig hebben om te herstellen van de decennialange olievervuiling. Het VN-rapport riep op om een fonds op te richten dat de schoonmaak moet bekostigen. Amnesty International en het CEHRD vragen aan Shell om alvast één miljard dollar in het fonds te storten.
Lore Van Welden
Lore Van Welden is mediaverantwoordelijke bij Amnesty International Vlaanderen vzw.
