Het is een vast patroon dat racistische incidenten toenemen in tijden van economische crisis. Meer en meer Europese regeringen, maken zich – bewust of onbewust – schuldig aan racisme, meestal op een indirecte en subtiele manier. Vroeger hadden vooral rechtse groeperingen de hand in racistische incidenten omdat zij ideologisch vijandig staan tegenover mensen met een andere huidskleur, ras, godsdienst, overtuigingen…. Er zijn echter redenen om te vrezen dat de globale economische terugval een nieuwe kijk op raciale patronen heeft veroorzaakt: die van het racisme vanwege de Europese regeringen. Ik ben me ervan bewust dat het niet gemakkelijk is om te vatten wat racisme teweegbrengt, maar een situatie waarbij regeringen regels en wetten bekrachtigen die bepaalde segmenten van hun bevolking duidelijk in een ongunstige positie plaatst, is racisme. Dit is geïnstitutionaliseerd racisme.
Het is ook racisme wanneer regeringen wegkijken en niet reageren wanneer er duidelijke gevallen zijn waarbij bevolkingsgroepen aan de kant worden geschoven, zowel op de arbeidsmarkt als in de dienstensector. Zulke regeringen kunnen we bestempelen als ‘medeplichtig’ aan racisme. Enkele vragen zouden hier moeten volstaan:
- Hoe noem je een situatie waarbij een overheid een quota invoert die ervoor zorgt dat vrouwen gelijke kansen krijgen bij het solliciteren voor een job, terwijl diezelfde overheid geen quota wil invoeren die ervoor zorgt dat etnische minderheden tewerkgesteld kunnen worden in overheidsdiensten of privésectoren die overheidsopdrachten uitvoeren.
- Hoe noem je het wanneer regeringen compromitterende publieke uitspraken doen die het mechanisme van multiculturaliteit in vraag stellen en zo racistische groeperingen krachtige wapens geven in hun strijd tegen etnische minderheden.
- Hoe noem je het wanneer een etnische minderheid die zijn diploma van leerkracht aan de universiteit van het thuisland heeft behaald hier nog geen job als poetshulp in een school kan vinden? Alsook wanneer een dokter met ervaring te horen krijgt dat, als hij ooit in de medische sector wil werken, zich eerst jarenlang als hulpverpleger zal moeten bijscholen. De overheid beweert echter dat ze geen schuld treft en weigert er iets aan te doen.
In Gent, België, vindt op 24 en 25 november 2011 een internationale conferentie plaats die gesteund wordt door de UNESCO: de “Europese Coalitie van Steden tegen Racisme”. De Coalitie werd op 10 december 2004 opgericht in Nuremberg, Duitsland. De bedoeling is om een netwerk van steden op te richten die bereid zijn om ervaringen te delen teneinde een beter beleid te voeren ter bestrijding van racisme, discriminatie en xenofobie. De Coalitie stelt het volgende
“de internationale conventies, aanbevelingen en verklaringen die uitgewerkt zijn door bovenaf, moeten goedgekeurd en toegepast worden door de nationale staten. Tegelijkertijd is het uiterst belangrijk dat de spelers aan de basis erbij betrokken worden, inclusief zij die het doelwit zijn van discriminatie, om er zeker van te zijn dat de internationale en nationale middelen aangewend worden en een oplossing bieden voor concrete problemen. Ten tijde van een groeiende globalisatie en urbanisatie spelen de gemeenten een sleutelrol om te verzekeren dat alle burgers, ongeacht hun nationaliteit en hun etnische, culturele, religieuze of sociale afkomst, een waardig, veilige en rechtvaardig leven kunnen leiden. De basis voor de activiteiten van het netwerk wordt gelegd in het ‘10-punten-actieplan’, die deelnemende steden kunnen aanwenden voor hun verdere activiteiten” (Bron: http://citiesagainstracism.org/index.php)
Tot nu toe hebben 104 steden uit 22 Europese landen zich aangesloten bij het netwerk en het “10-punten-actieplan” aanvaard en zijn zo lid van de Internationale Coalitie van Steden tegen Racisme. Natuurlijk is mijn geliefde stad Oostende (nog?) geen lid van de Coalitie. Ik ben uitgenodigd om de internationale conferentie op 24 en 25 november in Gent bij te wonen. Ik ben enorm nieuwsgierig om meer over de Coalitie te weten te komen en zo te zien of hun mooie woorden ook in daden kunnen worden vertaald. Ik hoop dat, als alles volgens plan verloopt, één van mijn resultaten van de conferentie zal zijn dat ik een aanbeveling kan doen zodat ook Oostende lid kan worden. Wens me geen geluk, maar een mirakel!
In elk geval word ik aangemoedigd door enkele bestaande initiatieven in Oostende. Deze tonen aan dat de politieke wil er is om het lidmaatschap van Oostende in de coalitie van de grond te krijgen. Per slot van rekening heeft Oostende een Minderhedenadviesraad, een Meldpunt Discriminatie, een Onthaal Etnisch-Culturele Minderheden, de Integratiedienst. Er vindt in Oostende zelfs een workshop voor Vlaanderen plaats rond interculturele communicatie voor de politie. Het stadsbestuur ondersteunt ook heel wat privé-initiatieven. Dat al deze diensten bestaan, wil nog niet zeggen dat ze allemaal goed draaien en hun doelstellingen bereiken. Verre van! Soms overlappen initiatieven elkaar en zijn ze een verspilling van belastingsgeld. De verspilling zal echter aanhouden zolang het lokale bestuur niet inziet dat een beleidsevaluatie op basis van een diep onderzoek noodzakelijk is. Het Lokaal Sociaal Beleidsplan Oostende wordt jaarlijks geëvalueerd en bijgestuurd. Het lokaal beleid vindt het echter normaal om een verouderd (meer dan 10 jaar oud) onderzoek waarop het beleid ten opzichte van de etnisch-culturele minderheden is gebaseerd, niet te herzien en bij te sturen.
Het spreekt voor zich dat het gevaarlijkste racisme, het subtiele is. Dat is waar geïnstitutionaliseerd racisme zetelt. Diezelfde bestuursinstellingen vragen om racisme te bestrijden, is als tegen zichzelf vechten. Hopelijk zal deze Europese Coalitie hier ook oog voor hebben en er iets aan doen.
Tot in Gent!
De auteur, Collins Nweke is OCMW-raadslid voor Groen! in Oostende
