President Hugo Chávez besliste om een deel van het grondgebied waar de Yukpa aanspraak op maken, aan hen te geven. Chávez toonde zich al langer voorstander van de rechten van de Yukpa en schaarde zich in eerdere conflicten met grootgrondbezitters aan de kant van het inheemse volk.

In 1999 werd in de wet opgenomen dat de inheemse bevolking recht heeft op het land dat aan hun voorouders toebehoorde, maar het duurde erg lang voor ze het land terugkregen.

Onteigeningen

De Venezolaanse overheid onteigent nu 25 veehouders omdat hun boerderijen zich bevinden op land dat door de Yukpa geclaimd wordt. Vicepresident Elías Jaua verzekert dat de veeboeren vergoed zullen worden. “De personen die op de boerderijen werkten en erin geïnvesteerd hebben, zullen vergoed worden en we zullen hen helpen nieuw land te vinden om hun productie voort te zetten,” zegt Jaua.

Verschillende veehouders gaan akkoord met die regeling, op voorwaarde dat de overheid de beloofde vergoeding betaalt. Tot dan blijven ze in hun boerderijen. Die boerderijen zijn intussen onder militair toezicht geplaatst. “De reputatie van de overheid is zeer slecht als het op betalingen aankomt. Daarom willen de veehouders blijven werken in hun boerderijen tot de overheid haar plichten nakomt,” zegt Cipriano Heredia, de voorzitter van de federatie van veehouders.

Niet alle veehouders zijn tevreden met de regeling. “De 25 betrokken boerderijen, met ongeveer 20.000 dieren, leveren 2000 kalveren per jaar op en 25.000 liter melk per dag,” zegt Miguel Rincón, van de beroepsvereniging Veehouders van Machiques. “De kans is groot dat die productie verloren gaat, terwijl dit land zijn vlees en melk al moet importeren. De ervaring die we hebben met boerderijen die bezet worden door inheemse volken is dat ze alles opeten wat ze vinden. Ze verkopen het aan de hoogste bieder en verlaten de plek dan,” beweert Rincón.

Geen zelfbestuur

Na een lange strijd krijgen de Yukpa het land waar ze aanspraak op maken, maar de weg is nog lang. “Het staat vast dat er nog veel land ontbreekt om het grondgebied van de Yukpa te vervolledigen zoals zij het afgebakend hebben, ook aanverwante verwezenlijkingen laten nog op zich wachten, zoals het recht op zelfbestuur, op inheemse rechtspraak en op het gebruik van de grondstoffen die zich op hun grondgebied bevinden,” zegt Lusbi Postillo, een antropoloog die strijdt voor de belangen van de inheemse bevolking. “Maar de beslissing van president Chávez maakt ons ongelooflijk blij,” zegt Postillo.

De reden waarom de Yukpa niet het volledige grondgebied toegewezen krijgen, komt volgens Juan Romero, oppositielid in de provincie Zulia, doordat er veel grondstoffen, zoals steenkool, aanwezig zijn. “Mogelijk houdt de overheid een stuk land voor een eventuele ontginning van die grondstoffen,” zegt Romero.

De Yukpa, een volk dat ongeveer zesduizend leden telt, woont vooral in Venezuela, in de provincie Zulia, dicht bij de Colombiaanse grens. Ook in Colombia wonen nog 1500 Yukpa.