President Obama plaatst de gevreesde Oegandese rebellenleider Joseph Kony op de lijst van het War Crimes Rewards Program (foto: CongoPlanet).
Nieuws, Wereld, Afrika, Politiek, Congo, Mensenrechten, VS, Oeganda, Guy verhofstadt, ICC, Centraal-Afrikaanse Republiek, Centraal-Afrika, Zuid-Soedan, Jonas Savimbi, Rekrutering kindsoldaten, President Barack Obama, Yoweri Museveni, Joseph Kony, Osama Bin Laden, Ituri, Internationaal aanhoudingsmandaat, Lord's Resistance Army (LRA), Lord's Resistance Army Disarmament and Northern Uganda Recovery Act -

Waarom het geen goed idee is dat Obama 100 soldaten naar Centraal-Afrika stuurt om Kony uit te schakelen

Vrijdag maakte de Amerikaanse president Barack Obama bekend dat de VS een honderdtal soldaten naar Oeganda stuurt om daar mee strijd te gaan leveren tegen het Lord's Resistance Army (LRA), een rebellengroepering onder leiding van Joseph Kony, die verantwoordelijk is voor ontelbare misdaden tegen de menselijkheid. Maar is dit wel een goed idee?

maandag 17 oktober 2011 17:50
Spread the love

Alsof VS-militairen nog niet bij genoeg gewapende conflicten wereldwijd betrokken zijn, stuurt Obama nu ook troepen naar Oeganda. Vorige woensdag vertrok het eerste team speciale gevechtstroepen naar Kampala, zo maakte de president vrijdag zelf bekend in een brief aan de voorzitters van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.

De president geeft daarmee uitvoering aan de vorig jaar in mei al unaniem door beide kamers van het Amerikaanse parlement goedgekeurde Lord’s Resistance Army Disarmament and Northern Uganda Recovery Act.

“Optreden als adviseurs van de lokale strijdkrachten”

Het zou niet de bedoeling zijn dat de Amerikaanse speciale troepen zelf op het terrein de jacht gaan openen op de gevreesde rebellenleider Joseph Kony. De Amerikaanse soldaten zouden in de eerste plaats “optreden als adviseurs van de lokale strijdkrachten” en “zullen zelf niet actief deelnemen aan de gevechten, tenzij uit zelfverdediging”, zo meldt de president.

Op termijn zou zo’n 100-tal Amerikaanse soldaten actief zijn bij deze operatie die als uiteindelijk doel heeft “to remove from the battlefield Joseph Kony”, met andere woorden Kony gevangen nemen of waarschijnlijker nog hem tijdens een gevecht doden.

Vergelijkbaar met wat Navy Seals op 1 mei deden met Osama bin Laden in zijn schuiloord in Pakistan? Of wordt het veeleer een operatie zoals zich op 22 februari 2002 afspeelde in de Angolese provincie Moxico bij de uitschakeling van UNITA-leider Jonas Savimbi, wiens exacte positie in de Angolese burgeroorlog door Amerikaanse militaire satellieten was doorgegeven aan zijn aartsvijanden van het Angolese regeringsleger?

Internationaal aanhoudingsmandaat tegen Joseph Kony

Tegen Joseph Kony, al meer dan twintig jaar de leider van het Lord’s Resistance Army (LRA), loopt al sinds 6 oktober 2005 een internationaal aanhoudingsmandaat van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag wegens grootschalige schending van mensenrechten en misdaden tegen de menselijkheid.

Talrijke mensenrechtenorganisaties over de hele wereld vragen al lang dat de rebellenleider zou worden opgepakt en berecht omdat zijn aanhangers blijven terreur zaaien in grote delen van Centraal-Afrika, niet alleen in Oeganda, waar de organisatie ontstond en tot bloei kwam, maar ook in Zuid-Soedan, het noordoosten van Congo en de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Het is trouwens ook de bedoeling van Obama dat de speciale troepen ook in die landen actief gaan worden. De VS zou daartoe de toestemming hebben gekregen van de vier betrokken Afrikaanse regeringen. De Amerikaanse regering stelt dat de troepen van Kony al twee decennia lang moorden, verkrachten en kinderen ontvoeren.

Kony’s troepen zouden 66.000 kinderen hebben ontvoerd, velen van hen werden als slaaf (seksueel) misbruikt en duizenden mensen zijn door het LRA omgebracht. Door hun toedoen zijn ten minste 300.000 Afrikanen op de vlucht geslagen, zeggen ook rapporten van mensenrechtenorganisaties.

Steun van Guy Verhofstadt

Een opvallen positieve reactie op Obama’s besluit kwam er zondag 16 oktober van de Belgische oud-premier Guy Verhofstadt (Open VLD). Volgens Verhofstadt is Kony “verantwoordelijk voor een van de grootste tragedies van deze tijd, door tienduizenden kindsoldaten te rekruteren en te misbruiken voor zijn rebellengroepering”. Verhofstadt betreurt dat niemand totnogtoe een serieuze inspanning heeft gedaan om Kony te vatten, ondanks het internationaal aanhoudingsmandaat.

Verhofstadt wijst erop dat hij zelf tijdens een speciale vergadering van de VN-Veiligheidsraad op 25 september 2007 over Afrika heeft aan gedrongen dat er dringend ‘iets’ zou worden gedaan tegen deze “vreselijke misdaad tegen de mensheid”. George W. Bush beloofde Verhofstadt toentertijd de jacht op Kony te zullen aangaan, maar kwam die belofte niet na. Verhofstadt hoopt daarom dat Obama met de nu in Oeganda ontplooide VS-soldaten snel zal slagen in zijn opdracht.

VS-militairen om af te rekenen met Kony in Oeganda?

Kinderen en geweld en zeker de problematiek van de kindsoldaten in Afrikaanse conflictgebieden laten niemand onberoerd. Gelukkig maar. Toch is het allemaal niet zo zwart-wit als het op het eerste gezicht lijkt.

De rol van de Oegandese overheid en dan vooral van het regeringsleger in het conflict met de rebellen van Kony’s LRA blijft erg vaag. Het hele opzet valt met de goodwill van het Oegandese leger en dus van president Yoweri Museveni himself. Voor Museveni komt dat natuurlijk allemaal goed uit: hij kan de wereld nogmaals aantonen wat voor een barbaarse ‘vijand’ hij in het LRA tegenover zich heeft. Dus moet hij een sterk leger hebben.

Obama heeft de laatste drie jaar trouwens voor 33 miljoen dollar militaire steun verleend aan het Oegandese regeringsleger. Daarbij wordt natuurlijk zedig gezwegen dat ook Museveni massaal gebruik heeft gemaakt van kindsoldaten in zijn lange en bloedige strijd om de macht in Oeganda.

Er bestaan talloze rapporten van mensenrechtenorganisaties die Museveni’s National Resistance Army (NRA) beschuldigen van wreedheden tegen de burgerbevolking. Vooral in het noordelijke Gulu-district, waar precies de beweging van Kony het eerst de kop heeft opgestoken. Of gelden voor iemand die afrekende met nog bloediger regimes, zoals die van Idi Amin en Milton Obote, andere normen?

Museveni zet ‘orde op zaken’ bij de buren

Bovendien heeft Museveni nadat hij de macht in Oeganda stevig in handen had (zo rond 1990), niet nagelaten ook bij de buren ‘orde’ op zaken te gaan stellen. Zo kon het Rwandees Patriottisch Front (RPF) in oktober 1990 vanuit Oeganda en met militaire steun van Museveni gewapenderhand binnenvallen in Rwanda. Uiteindelijk heeft dit geleid tot de ondergang van het corrupte Habyarimana-regime, maar ook tot de genocide en de massamoorden van 1994 in Rwanda.

Als vertrouweling van Museveni heeft de Rwandese sterke man (en huidige president) Paul Kagame niet nagelaten een soortgelijk autoritair bestuur in te stellen waarbij oppositiepartijen bijzonder weinig ademruimte krijgen.

De Rwandese en Oegandese presidenten waren ook van bij het begin nauw betrokken bij het conflict in Congo. Eerst steunden ze beiden Laurent-Désiré Kabila om gewapenderhand (en met het massale gebruik van kindsoldaten!) af te rekenen met het totaal vermolmde Mobutu-regime.

Nadat Kabila zich onvoldoende als stroman liet manipuleren, probeerden ze vanaf augustus 1998 directer greep te krijgen op de onmetelijke rijkdommen in het oosten van Congo. Onder het mom van bescherming van de eigen grenzen gingen Museveni en Kagame massaal troepen sturen om de van hen afhankelijke Congolese rebellengroepen te steunen.

Heel het noordoosten van Congo kwam daardoor onder controle van Oegandese militairen. Hoge officieren van het Oegandese regeringsleger, zakenlieden en rebellenleiders vormden er een intens netwerk dat dankzij de illegale exploitatie van de grondstoffen (goud, kobalt, coltan, diamant, tropische houtsoorten) snel rijk kon worden.

Plundering van Congolese rijkdommen

Generaal Salim Saleh, een halfbroer van Museveni, handelde onder de dekmantel van de onderneming Victoria Group in diamanten, goud en koffie. Het VN-rapport over de plundering van de Congolese rijkdommen vermeldt dat het Oegandese elitenetwerk in het oosten van Congo berustte op drie pijlers: militaire intimidatie, de dekmantel van een Congolees rebellenbestuur en de manipulatie van geldstromen.

Toch kwamen er geen internationale sancties tegen figuren als Salim Saleh … Bovendien heeft de aanwezigheid van Oegandese troepen in de noordoostelijke Ituri-regio de smeulende conflicten tussen de Hema en de Lendu nog aangewakkerd met alle dramatische gevolgen van dien voor de burgerbevolking. In en rond Kisangani raakten Rwandese en Oegandese troepen in 2000 met elkaar in de clinch over de verdeling van de Congolese diamantrijkdommen, wat aanleiding gaf tot nieuwe spanningen en wapenleveringen.

Wie dit allemaal even overweegt, kan toch niet anders dan de rol van het Oegandese regeringsleger in de strijd tegen het LRA en zijn vroegere Soedanese broodheren met andere ogen te bekijken. In de verontwaardiging over de wreedheden van het LRA tegenover de kindsoldaten en de onuitgesproken ‘sympathie’ voor de beschermende taak van het Oegandese leger, ontbreken de economische belangen die hier allemaal achter zitten.

De goudsmokkel, de coltanroof, de illegale wapenhandel, de totale ontreddering in het oosten van Congo, ook dat zijn ‘realisaties’ van Museveni’s leger, dat al jarenlang buitenlandse militaire steun krijgt.

Oeganda ‘opengesteld’ voor buitenlandse investeerders

De officiële defensie-uitgaven van Oeganda zijn ongetwijfeld veel lager dan wat in werkelijkheid naar het leger vloeit. Dankzij de jarenlange plunderingen in het oosten van Congo kan een extraatje er altijd wel van af. Precies het omgekeerde zou moeten gebeuren: landen en hooggeplaatste figuren die zich volgens het VN-rapport op massale schaal schuldig maakten aan het voortduren van de oorlog in Congo zouden sancties moeten krijgen opgelegd.

Iemand als president Museveni, die met brute militaire middelen aan de macht is gekomen en niet bepaald uitblinkt in democratie, maar zijn land heeft ‘gestabiliseerd’ en vooral heeft ‘opengesteld’ voor buitenlandse investeerders, staat daarom toch op een goed blaadje bij vooral Britten, Amerikanen en Nederlanders. Hij kan nog altijd rekenen op massa’s ontwikkelingsgeld.

Wie echt bekommerd is om het lot van de burgerbevolking in vele streken van Centraal-Afrika die nog steeds geteisterd worden door gewapende bendes, zoals die van Kony, maar ook andere, zou misschien beter beginnen lobbyen voor een verbod op wapenhandel dan voor het sturen van weer eens Amerikaanse speciale troepen. Want als er iets is dat in de Afrikaanse conflictgebieden niet ontbreekt, zijn het wel wapens.

take down
the paywall
steun ons nu!