Sinds eind augustus hebben rebellengroepen ongeveer 2.500 mensen gevangen gezet in Tripoli en al-Zawiyah. De meeste gevangenen zijn Khaddafi-soldaten, vermeende Khaddafi-getrouwen en zogenaamde huurlingen.
In augustus en september 2011 sprak Amnesty met circa 300 gevangenen in 11 detentiecentra in en rond Tripoli en in al-Zawiyah.
De mensenrechtenorganisatie stelt vast dat veel gevangenen willekeurig werden gearresteerd zonder een arrestatiebevel en zonder toezicht door het Openbaar Ministerie of het ministerie van Justitie en Mensenrechten. Velen werden simpelweg door onbekenden ontvoerd uit hun huis of van straat geplukt. Het zijn meestal lokale overheden of plaatselijke gewapende groepen die beslissen wie er al dan niet achter de tralies belandt.
De gevangenen worden ook systematisch mishandeld bij de arrestatie en gedurende de eerste dagen van hun detentie. De meerderheid van de gevangenen werd naar eigen zeggen over heel het lichaam geschopt en geslagen met riemen, stokken, rubberen slangen en geweerkolven.
Zwarte Afrikanen zijn bijzonder kwetsbaar voor willekeurige arrestaties omdat ze ervan verdacht worden ‘huurling’ geweest te zijn in dienst van Khaddafi. Eén derde tot de helft van de gevangenen in Tripoli en al-Zawiyah zijn zwarte Afrikanen. De meeste zijn gewoon migrantenarbeiders. Khaddafi deed inderdaad een beroep op zwarte huurlingen, maar niet zo massaal als de rebellen en de Nationale Overgangsraad beweren.
Ook zwarte Libiërs, vooral uit de regio Tawargha, vormen een doelwit. Ook zij worden op basis van hun huidskleur automatisch gelinkt aan het voormalige regime van kolonel Khaddafi.
De Nationale Overgangsraad erkende in een meeting met Amnesty in september het probleem van willekeurige detentie en mishandeling van gevangenen. Amnesty vraagt aan de nieuwe autoriteiten om onmiddellijk de daad bij het woord te voegen vooraleer deze misbruiken ingeburgerd raken.
Mensen mogen enkel gearresteerd worden als er een officieel aanhoudingsbevel is en gevangenen moeten toegang krijgen tot een eerlijk proces. De gevangenissen moeten zo snel mogelijk onder centraal toezicht komen van het ministerie van Justitie en Mensenrechten zodat mishandeling en foltering niet meer mogelijk zijn.
Lore Van Welden
Lore Van Welden is mediaverantwoordelijke bij Amnesty International Vlaanderen vzw
De gegevens uit deze Amnesty Briefing zijn gebaseerd op veldbezoeken van een internationale Amnesty-delegatie in Libië tussen 18 augustus en 21 september 2011. De delegatie bezocht 11 detentiecentra in en rond Tripoli en in al-Zawiyah.