Er was een behoorlijke opkomst bij het MO*-debat ‘Is er toekomst voor de Egyptische revolutie?’ in het Antwerpse Zuiderpershuis op donderdag 15 september. Tarek Osman, schrijver van het boek ‘Egypte: Een geschiedenis van Nasser tot na Mubarak’, kwam er zijn visie op het Egypte van voor, tijdens en na de revolutie voorstellen. Het is een thema dat sterk leeft onder Egyptische jongeren in eigen land en in de rest van Europa.

Met ongeveer 45 miljoen Egyptenaren jonger dan 30 jaar is het net die nieuwe generatie die voor de start van een nieuw tijdperk in het land zorgde. “In het Midden-Oosten zijn verschillende sociale experimenten zonder succes uitgeprobeerd”, legt Tarek Osman uit. “Arabisch liberalisme mislukte. Het pan-Arabische nationalisme dat daarop volgde, faalde ook al snel. Telkens waren het de jongere generaties die moesten boeten voor de fouten van de oude garde.”

De vraag of de opstand in Egypte nu al dan niet als een revolutie bestempeld moet worden, vindt Osman minder relevant. Vast staat dat die opstand wel een reactie was tegen deze ‘mislukte experimenten. “Het jarenlange falende beleid van de staat heeft ervoor gezorgd dat de jongeren het regime niet langer goedkeurden”, vertelt Osman. Hij heeft het daarom niet zozeer over een revolutie, maar over een afkeuring van de staat (en haar functioneren).

Eerlijke participatie

“Het Egyptische volk heeft altijd haar leiders gevolgd, maar ze waren nooit betrokken bij het systeem”, gaat hij verder. “Dankzij de revolutie kunnen ze nu participeren in het politieke systeem.” Volgens Osman zijn de eisen van de revolutie daarom niet economisch maar politiek gericht. Voor hem gaat het dus veel verder dan enkel de gemediatiseerde demonstraties op het Tahrirplein.

Daar is Narges Karaei het mee eens. Zij is lid van de Egyptische vereniging ‘Egyptians in Belgium’ en wil dat er een einde komt aan het corrupte systeem. Net zoals vele andere Egyptische jongeren hoopt zij op eerlijkheid en democratie. Al beseft ze wel dat dit niet onmiddellijk kan. “Ongeveer 53.000 mensen zijn nooit eerlijk verkozen. Dat is dus niet meteen opgelost”, zegt ze. “Na meer dan dertig jaar Mubarak als president, kunnen we het beter rustig aan doen.”

Moslimbroeders

Een ander belangrijk aspect van Tarek Osmans verhaal is religie en godsdienstbeleving in het postrevolutionaire Egypte. Het Moslimbroederschap zal daar waarschijnlijk een grote rol in spelen. “De Moslimbroeders presenteerden de islam jarenlang als het alternatief voor de corrupte overheid van Mubarak die zich altijd voordeed als een seculiere, westerse en moderne staat”, zegt hij. “Een belangrijk kenmerk van het Moslimbroederschap is dat de leden consistent zijn. Bovendien worden hun standpunten eenvoudig en duidelijk voorgesteld.”
Osman meent dat de hedendaagse conservatieven minder extreem zijn dan vroeger. “Het aantal geletterden in Egypte ligt behoorlijk hoger dan vroeger”, oppert hij. “De jeugd kent dus haar wereld en volgt het nieuws.”
Volgens Narges Karaei zijn de Moslimbroeders inderdaad minder extreem dan dat Mubarak het Westen voorspiegelde. Binnen de groep zitten ook zoveel diverse stromingen dat de groep niet gemakkelijk onder één noemer is te vatten.

Mubarak

Het proces tegen voormalig president Hosni Mubarak noemt Osman uniek en een catharsis-moment voor Egypte. In de geschiedenis van Egypte is er nooit eerder een leider veroordeeld terwijl hij nog leefde. De kritiek op een leidersfiguur kwam meestal pas achteraf. Het proces tegen Mubarak is dus uitzonderlijk in de Egyptische geschiedenis.

Israël

De voorbije weken raakten de gemoederen geregeld verhit tussen Egypte en Israël. Osman en Karaei zijn het er mee eens dat Egypte een belangrijke pion is in het Palestijns-Israëlische conflict. Het buitenlandse beleid van Egypte na Mubarak is al duidelijk veranderd. Het wordt dan ook interessant te zien wat Egypte zal doen als de Palestijnen binnenkort lidmaatschap van de VN aanvragen.

De Palestijn Majd Kalifeh hoopt dat de Egyptische revolutie ook een keerpunt kan zijn voor de Palestijnen. Al beseft hij dat een oplossing voor zijn volk en Israël nog niet voor morgen is.

© 2011 – StampMedia – Lynn Symons & Erik Aerts