“De Syrische kwestie wordt best opgelost door de Syriërs zelf. Ze moeten daartoe de ruimte krijgen”, verklaart Saul Kgomotso Molobi, woordvoerder van het Zuid-Afrikaanse ministerie van Internationale Relaties. “De Syrische regering heeft aangegeven dat ze hervormingen blijft doorvoeren om de politieke ruimte open te trekken.”

Molobi zegt dat de internationale gemeenschap zich laat leiden door de belangen van de invloedrijkste landen, eerder dan dat ze verandering wil in het Midden-Oosten. “De voorbeelden zijn Bahrein en Jemen, waar ondanks repressie geen pogingen werden ondernomen om het regime te sanctioneren.”

Latakia

Op 10 augustus ontmoette een delegatie met leden van de drie landen de Syrische president Bashar al-Assad en de Syrische buitenlandminister Walid Al-Moualem. Molobi geeft toe dat er sinds de ontmoeting weinig tekenen zijn dat de Syrische regering zich terughoudender opstelt. Op 14 augustus werd Latakia door tanks en oorlogsschepen gebombardeerd. “We betreuren de escalatie van geweld en roepen de betrokkenen op om zich in te houden, want een grootschalig conflict betekent een ramp voor iedereen.”

Welke band hebben Zuid-Afrika en Syrië? Beide landen hebben enkele bilaterale akkoorden gesloten over handel en onderwijs, verklaart de politicoloog Zwelethu Jolobe van de Universiteit van Kaapstad. Ze werden in de voorbije twee jaar door de Zuid-Afrikaanse regering van president Jacob Zuma getekend als onderdeel van een ruimere activiteit in het Midden-Oosten.

Het standpunt van Zuid-Afrika over de huidige crisis in Syrië wordt volgens Jolobe voornamelijk bepaald door de belangrijke rol die het land speelt voor de Palestijnse Autoriteit. Het Afrikaans Nationaal Congres dat in Zuid-Afrika aan de macht is, heeft sterke banden met de Fatah-partij op de Westelijke Jordaanoever. De verbondenheid gaat terug tot de strijd tegen apartheid, en neemt vandaag de vorm aan van financiële en politieke steun.

Fatah en Hamas

Syrië is een sterke bondgenoot van Fatahs rivaal Hamas. “Zuid-Afrika kan het zich niet veroorloven om Assads regering volledig te laten instorten. Dat zou een delicaat regionaal evenwicht verstoren met enorm veel op het spel. Zuid-Afrika heeft hier zeer veel in geïnvesteerd: op historisch, emotioneel en politiek vlak, maar ook financieel”, legt Jolobe uit.

De relatie tussen Syrië en Hamas staat onder druk, gedeeltelijk door de problemen in Syrië. De Palestijnse partij heeft geweigerd openlijk zijn steun uit te spreken voor de regering van Assad, en een Palestijnse wijk in Latakia was een van de plaatsen die recent onder vuur werd genomen door de veiligheidsdiensten.

Intern proces

“Er is geweld gepleegd door regering en ngo’s, met ernstige gevolgen. De enige hoop op vrede is een proces van verandering in Syrië. Geen enkele buitenstaander kan dat forceren”, aldus woordvoerder Molobi.